In Knokke rolt de naam Steven Holl straks over eenieders lippen. De Amerikaanse architect is de uiteindelijke winnaar geworden van de architectuurwedstrijd rond het geplande nieuwe Casino van de toekomst. Hij bedacht een zeilboot met een hoogte van 108 meter en inspireerde zich daarbij op een wandschildering van Rene Magritte.
Veel belangstelling was er in ieder geval op de persconferentie van 28 juli 2005 waar de bekendmaking plaatsvond en nadien nationaal nieuws werd. Een glunderende laureaat Steven Holl schudde de hand van Leopold Lippens de burgemeester van Knokke in België. De burgervader is content met het nieuwe project dat nog het meest van al lijkt op een immens gestrand zeilschip. Dit stukje leesbare spektakelarchitectuur ziet hij graag komen in zijn Knokke. ‘Het nieuwe Casino geeft onze stad, maar ook Vlaanderen en België een nieuwe dimensie. Na het Atomium in Brussel zal dit de belangrijkste architecturale realisatie in ons land zijn’, weet de burgemeester trots. Tevreden gezichten alom. Vier politiemensen controleren de ingang. Is men beducht voor eventueel protest? Burgermeester Lippens weet van niets: ‘Het is niet zoals in Nederland waar iedereen tegen alles en nog wat is’, repliceert hij lichtjes geïrriteerd.
Voor de 58-jarige Steven Holl is dit zeker niet zijn proefstuk, hij ontwierp onder meer het Museum voor Hedendaagse Kunst in Helsinki. Volgens burgemeester Leopold Graaf Lippens zal Holls Casino een nieuwe dimensie geven aan Knokke-Heist. Martin Manning, directeur van het gezaghebbende bureau Ove Arup, had eind vorig jaar en samen met vier juryleden vijf bureaus geselecteerd. Van de 55 inschrijvingen werden behalve Holl, ook Jakob+MacFarlane (Parijs), Zaha Hadid (Londen), Neutelings-Riedijk (Rotterdam) en Herzog & de Meuron (Zwitserland) uitgekozen. Laatstgenoemde haakte af wegens een teveel aan opdrachten. De vier overgebleven kandidaten dienden vorige maand een presentatiemaquette in en ontvingen elk 60.000 euro. De jury, met als voorzitter Manning, koos unaniem voor het werk van Holl omdat zijn werk context, betekenis, financiële haalbaarheid en integratie van de diverse functies zoals casino, congreszaal, hotel, appartementen, winkelcentrum en restaurant perfect in het ontwerp wist te bundelen. ‘Het ontwerp is strategisch en functioneel’, klonk de Engelsman. Bouwen in de hoogte vonden Manning en zijn team beter omdat daarmee voldaan werd aan het wedstrijdreglement dat aangaf ‘een nieuw baken te vormen tegen de neutrale architectuur van de ‘Atlantische muur’ zoals de Belgische kust smalend wordt genoemd. ‘We hebben gekozen voor a tall single intervention, zei Manning.
Zo bleven uiteindelijk Holl en Neutelings-Riedijk over. Neutelings-Riedijk ontwikkelden een wat zij noemen een Highly Individuaal Place (HIP). Een prikkelend en leuk begrip, maar met mooie woorden alleen bouw je nog geen Casino. Meer nog, de jury vond dat de Hollanders de Magrittezaal niet genoeg integreerden in hun project. En dat ligt in Knokke erg gevoelig. Holl daarentegen liet zich inspireren door Magritte en greep voor zijn ontwerp naar een muurschildering waarop een zeilboot en een vis te zien is. ‘Ik had dat beeld gezien en in pakweg anderhalf uur tijd schetste ik in mijn studio mijn eerste ontwerp’, zegt Holl. De winnaar laat de zaal met de 72 meter lange muurschildering van Magritte onaangeroerd en brengt de eerste versie van het Casino van Léon Stynen uit 1925 terug in zijn oude glorie. Boven op het Casino – de romp van het schip – ent de Amerikaan zijn scherphoekige zeilconstructie waarin een hotel en appartementen zijn ondergebracht. De ‘zeilconstructie’ hangt deels over de zeepromenade. Achter het Casino verschijnt een ‘poreus’ gebouw waarin een congrescentrum zal komen. Vernuftig is het garagesysteem dat Holl kopieerde van New Yorkse voorbeelden: de auto’s worden mechanisch geparkeerd en kunnen in een mum van tijd weer worden opgevraagd.
Vooraleer met de uitvoering kan worden gestart, moeten eerst de nodige stedenbouwkundige vergunningen verkregen worden. Ook de financiering is nog lang niet rond. De kostprijs wordt geraamd op 150 à 200 miljoen euro, maar burgermeester Lippens spreekt liever niet over geld, wel over het feit dat het nieuwe Casino er zeker komt. ‘De markt zal de prijs bepalen. Het gebouw is alvast niet goedkoop en niet duur’, zegt Lippens niet zonder ironie. Voor de bouw wordt wellicht een Europese aanbesteding uitgeschreven.