Vandaag wordt de nieuwe Nieuwe Kaart van Nederland gepresenteerd; een inventarisatie van meer dan 7500 plannen, rijp en groen, definitief of uiterst vaag en speculatief, die tussen nu en 2015 gerealiseerd (kunnen) gaan worden. De kaart is ook via internet te bekijken.
Nu nog meer confetti, nu nog verspreider, nu nog onduidelijker. Dat lijkt de eerste conclusie bij het globaal inkijken van de nieuwste Nieuwe Kaart van Nederland. De verminderde overheidssturing ten aanzien van het rood en de toegenomen aandacht voor het groen is direct zichtbaar; een groot aantal kleine rode stipjes en daartussen grote groene vlakken. Gelukkig blijkt het allemaal in de praktijk wel mee te vallen. Op de kaart zijn bijvoorbeeld bouwplannen voor meer dan 900.000 woningen (en 42.500 ha nieuw bedrijventerrein) ingetekend. Tel daarbij nog een fiks aantal kleinere plannen (op de kaart staan alleen plannen voor 10 of meer woningen) en je komt al snel boven het miljoen, een nieuwe woning voor 1 op de 8 Nederlanders (uitgaande van een globale bezetting van ongeveer 2 bewoners per woning en een gelijkblijvende bevolkingsomvang). Dat lijkt toch een beetje overdreven en dat is het ook. Op de Nieuwe Kaart van 1997 stonden bijvoorbeeld circa 700.000 nieuwe woningen gepland, daarvan zijn er volgens dagblad Trouw op dit moment 270.000 nog steeds niet uitgevoerd. Gezien de toenemende moeilijkheid ten aanzien van vergunningen op sommige locaties (luchtkwaliteit en andere milieu-eisen) kun je rustig stellen dat 30 tot 50% van de Nieuwe Kaart niet, of althans niet in de getekende vorm, gerealiseerd zal worden.
Het nut van de Nieuwe Kaart is daarmee niet eens zozeer de precisie waarmee de ruimtelijke toekomst van Nederland wordt voorspeld, maar vooral het feit dat de kaart een beeld geeft van de planvorming. Voor de gemiddelde burger geeft de kaart inzicht in de plannen in de directe omgeving. De kaart maakt bovendien al die deelplannen in hun onderlinge (gebrek aan) samenhang zichtbaar. In potentie zou de Nieuwe Kaart een krachtig discussiestuk kunnen zijn. Het grote overzicht zou mee kunnen spelen in de beslissingsprocedure waarbij het gaat om de vraag welke plannen uiteindelijk wel en welke niet worden uitgevoerd. Of het zo in de praktijk ook werkt is de vraag. Tot nu toe lijkt de kaart toch vooral leuk speelgoed voor planners en ontwerpers (aan de muur hangen en vlaggetjes zetten bij de eigen plannen?) De gemiddelde Nederlander lijkt nauwelijks op de hoogte van het bestaan van de Nieuwe Kaart.
Daar zou verandering in kunnen komen als de ontsluiting van de kaart en de achterliggende informatie wat gemakkelijker zou worden. Op dit moment is de kaart op twee manieren via internet op te vragen. De meest toegankelijke daarvan is de interactieve kaart die vanuit de website van de Nieuwe Kaart zelf ontsloten wordt. Plannen zijn relatief gemakkelijk op te zoeken en alles werkt (met adsl-verbinding) redelijk snel. Aan de plannen hangt ook een forumfunctie. In principe kan er dus over elk plan gediscussieerd worden. Dat gebeurt echter nauwelijks, en als het al gebeurt, dan is het een discussie tussen vakgenoten.
Naast deze interactieve versie van de Nieuwe kaart is het ook mogelijk om de planbestanden te downloaden in Google Earth. Daarmee kun je over Nederland vliegen en al die leuke vlekjes zien. Leuk speelgoed, maar op dit moment nog niet erg nuttig. Informatie over de verschillende plannen is moeizaam te achterhalen en van discussie is geen sprake.