Nieuws

Invloeden van Buitenaf

Met de tentoonstellingenreeks Toekenning toont het Fonds BKVB werk van kunstenaars, vormgevers en architecten die door het fonds ondersteund werden. Om inzicht te bieden in de resultaten van de subsidies en anderen te inspireren en stimuleren tot het indienen van een aanvraag. Zo staat het op de website. Helaas geeft Toekenning nummer 28. Invloeden van buitenaf niet het gewenste inzicht in de onderzoeksresultaten van de drie jonge architecten.

In de eerste ruimte die men betreedt zijn twee wandvulende projecties te zien. Eén wand is bedekt met liggende A4-tjes, opgehangen in een strak stramien. Het zijn prints van Tokyo Rules, een boek in wording dat de condities onderzoekt die bepalend zijn voor de ontwikkeling van de metropool Tokio. Initiatiefnemers van de publicatie zijn Femke Bijlsma, Julian Worall en Mark Veldman. In 2004 ontving Mark Veldman een Startstipendium waarmee hij terug kon keren naar Tokio om praktijkervaring op te doen. Terugkeren, aangezien hij al langere tijd in Tokio verbleef na zijn studie aan de faculteit Bouwkunde in Delft. Hij werkte er als research fellow op het lab van Yoshiharu Tsukamoto. De projecties tonen beelden van het bureau van Riken Yamamoto in vol bedrijf. Het bureau ontwerpt onder andere in het deelgebied Gershwin van de Zuidas een woongebouw. Naast zijn werk voor Riken Yamamoto deed Veldman onderzoek naar het stedelijk landschap van Tokio. De prints en de synopsis van Tokyo Rules beloven een waardevol werk. Een boek over de grootste metropool van de wereld, een stad met een cultstatus waar Veldman, Bijlsma en Worall voor vielen. Tokyo Rules moet op betrokken wijze inzicht geven in een stad die zijn eigen regels heeft ontwikkeld om soepel te kunnen functioneren.

De tweede projectie in dezelfde ruimte komt van Iwan Hameleers. Verwarrend is dat bij deze projectie het bijschrift van de architect/onderzoeker slechts aanwezig is op het beginframe van de film. Het persbericht van het Fonds BKVB beschrijft de bijdrage van Hameleers als een verslag in beeld en geluid. Kennelijk verwacht men op de Brouwersgracht geen bezoekers want de tentoonstellingsruimtes zijn niet verlicht en het geluid is afwezig. Ook de voortvarende bezoeker die zelf de lichtschakelaar vindt en de twee kleine speakers naast de projector inschakelt, vangt bot: het geluid blijft achterwege. Een gemis want de beelden die getoond worden zijn kaleidoscopisch, poëtisch en het beloofde geluid zou aan de beelden waarschijnlijk een extra gelaagdheid gegeven hebben. Hameleers kondigt de film aan als een reis door China en Japan, een zoektocht naar fragmenten van de onzichtbare stad: “the paradox of minimum perception of maximum cityness.”

De ruimte die Peterine Arts inneemt met haar Australian Verandahs is verstild. Bij het hoge raam is een rookstoel geplaatst op een houten vlonder. Strijklicht valt naar binnen. Op een klein televisietoestel worden beelden getoond van veranda’s. Zeer rustgevend, dat wel – “Ik wil op vakantie”, dat ook. Maar na het bestuderen van het boekwerkje dat bij het televisietoestel ligt volgt toch de teleurstelling.

Het onderzoeksvoorstel wordt als volgt omschreven: “Het onderzoeken van het gebruik van de veranda, in het bijzonder de Australische veranda, als transitiezone tussen binnen- en buitenruimte in de hedendaagse architectuur. Met als doel de nieuw verworven inzichten om te zetten naar bruikbare nieuwe toepassingen in Nederlandse situaties, waar het gaat om winnen van kwaliteit in de openbare buitenruimte en tegelijkertijd het winnen van kwaliteit van de privé buitenruimte.” Het onderzoek zou zich richten op zowel historische als moderne veranda’s. Jammer genoeg is de conclusie van het bijbehorende onderzoeksverslag zeer summier. Arts heeft een paar voor de hand liggende thema’s ontdekt die goed te gebruiken zijn in Nederland. Bijvoorbeeld dat ons woonklimaat verbeterd kan worden door de integratie van een kwalitatieve buitenruimte en dat de veranda opgetild is van het maaiveld, waarmee het privé-terrein wordt afgebakend. Op zich zijn deze open deuren tot daar aan toe, maar de in het onderzoeksvoorstel beloofde toepassingen in Nederlandse situaties, ontbreken en dan is het resultaat mager.

Wat dat betreft geeft de verslaglegging van Mark Veldman het meest complete beeld. De projectie toont zijn werkomgeving in Tokio. Daarnaast is de beeldenwand een voorbode van hoe de tijdens zijn verblijf vergaarde kennis, vorm zal krijgen. Hopelijk dringt het Fonds BKVB bij Peterine Arts nog aan op het toepassen van de onderzoeksresultaten in Nederlandse situaties en wordt voor Hameleers het geluid aangesloten.