Nieuws

Dakkapel ontwerpen? Doe het voortaan zelf met de Digitale Dakkapel

Een leuk speeltje of een flinke stap in de richting van de democratisering van het ontwerpproces? Het automatiseringsbedrijf De Twee Snoeken heeft met de Digitale Dakkapel, een internetapplicatie waarmee burgers zelf ontwerp en bouwvergunning voor een standaard dakkapel kunnen verzorgen, de PricewaterhouseCoopers Innovator Award gewonnen.

De Digitale Dakkapel is een internetapplicatie die de aanvraag van burgers van een bouwvergunning, inclusief de volledige afhandeling daarvan door de gemeente, mogelijk maakt. Nieuw is dat nadat burgers de gegevens van hun dakkapel hebben ingevoerd, het bouwplan automatisch wordt getoetst aan de regelgeving. Ook bouwkundig advies wordt gegeven. Vervolgens worden automatisch de juiste bouwtekeningen gegenereerd en tevens worden alle benodigde documenten voor de vergunningaanvraag automatisch aangemaakt. En ten slotte kan een offerteaanvraag aan aannemers automatisch worden aangemaakt en verstuurd.

In grote lijnen volgt de applicatie de stappen die in een normaal ontwerpproces aan de orde zijn: invoeren van aard en afmeting van het huis en de dakvorm, de keuze van een gewenst dakkapeltype, invoeren van maat-, raam- en ventilatieopties, toetsing van het aldus verkregen ‘voorlopig ontwerp’ aan de regelgeving en tenslotte het genereren van de volledige set tekeningen en aanvraagformulieren. Het lijkt veel, en is dat ook, maar het gaat snel. Het valt allemaal uit te leggen, maar zelf doen is altijd beter. Probeer het daarom alvorens verder te lezen eerst zelf’.

www.digitaledakkapel.com

Zo, tekeningen netjes opgeslagen? Gemakkelijker kunnen we het niet maken. Maar  hebben we er wat aan als burger? En als professional?

Bij de presentatie van de Digitale Dakkapel noemt Gerd-Jan Oud van De Twee Snoeken de applicatie dé oplossing voor een groot maatschappelijk probleem. Daar valt natuurlijk wel wat op af te dingen. Dat er veel gezucht en gesteun te pas komt bij de aanvraag van een doorsnee dakkapel is ongetwijfeld waar. Dat burgers eigenlijk nergens terechtkunnen bij de aanvraag van een lichte bouwvergunning (zoals voor een dakkapel, een serre of zelfs een tuinhekje) is nog meer waar. Architecten geven immers en masse ‘niet thuis’ als er gevraagd wordt naar het ontwerp voor een dakkapel, aannemers trekken een standaard oplossing uit de la en rukken de burger als het even kan nog een pootje uit, en de overheid is over het algemeen niet deskundig genoeg of beschouwt dergelijke hulp niet als haar taak. Lastig dus, maar een groot maatschappelijk probleem?

Dat neemt niet weg dat de applicatie waarmee De Twee Snoeken de innovatieprijs won zeker een premie waard is. Het zit uiterst gedegen en goed geprogrammeerd in elkaar, het is zeer gebruiksvriendelijk, zelfs ambtenaren kunnen er mee overweg, en het kan – en daarin schuilt mijns inziens de innovatiewaarde – de weg voorbereiden naar een verdere democratisering van het ontwerpen en bouwvergunning aanvragen. We kunnen het voortaan zelf. En dat is winst voor de burger, maar ook voor de professional die nu niet meer wordt lastig gevallen met vragen die nauwelijks een appel doen op zijn specifieke deskundigheid.

De Twee Snoeken zijn niet de eersten die dergelijke ontwerp-het-zelf applicaties ontwikkelen. Al langer zijn met name ontwikkelaars samen met softwarebedrijven bezig met applicaties waarmee kopers al of niet online zelf hun standaardwoning binnen een vastgesteld pakket aan opties kunnen afbouwen. Wat de Digitale Dakkapel vooral uniek maakt is de volledigheid van de procedure – van ‘ontwerp’ tot en met ingevulde bouwaanvraagformulieren en de afhandeling op het gemeentehuis. De applicatie is daarmee een volwaardig onderdeel van het digitale gemeenteloket.

Maar er schuilt ook een gevaar in dergelijke applicaties. Ze bieden enkel en alleen standaardoplossingen. Er kan veel gekozen worden, maar alleen uit de voorgeprogrammeerde opties. De strengheid waarmee de Digitale Dakkapel wijst op de regels van welstand, niet volgens de regels en je gaat ‘op eigen risisco’ verder, is karakteristiek voor dergelijke toepassingen. De vrijheid voor de burger die de Digitale Dakkapel biedt heeft een keerzijde: je bent zo vrij als de overheid met zijn voorgeprogrammeerde regelgeving toestaat. Eigen oplossingen, afwijkende dakvormen, ronde dakkapellen, bijzonder materiaalgebruik, zelf bepalen hoe de ventilatie geregeld wordt; het valt allemaal buiten de opties van de applicatie. Tips hoe de Welstands- en Bouwbesluiteisen te omzeilen ontbreken. Dat is natuurlijk voor 99% van de dakkapelaanvragen geen enkel probleem, men is niet op zoek naar iets bijzonders. Maar het lijkt mij noodzakelijk dat de ontwerp-het-zelver ook wordt voorgelicht over het feit dat er buiten de aangeboden standaardoplossingen meer mogelijk is. Dat kan door het aanbieden van een vrij-ontwerp optie. Het zou bijvoorbeeld nuttig zijn als andere dan de zes standaard dakvormen door middel van een eenvoudig online cad-programmaatje zouden kunnen worden ingevoerd. En als dat kan, kan de burger ook een andere dakkapelvorm dan de aangeboden standaard typen invoeren. Het kan ook door op de website, voordat de ontwerp- en toetsprocedure start, een aantal voorlichtingspagina’s toe te voegen waarin wordt aangegeven dat de applicatie voornamelijk bedoeld is voor gewone standaardoplossingen, maar dat er meer mogelijk is, dat dat meer in veel gevallen zelfs te prefereren is boven de standaardoplossing en dat het inschakelen van een ontwerper in die gevallen soms zinvol is.

De BNA is een van de participanten in dit project, het lijkt me noodzakelijk dat deze partner zich nu – met de standaardoplossing als basis – sterk gaat maken voor de uitbreiding van de ontwerpvrijheid en de voorlichting aan de burger en voor de optimalisering van de kwaliteit en diversiteit van de dakkapel. 99% wordt snel en gemakkelijk afgehandeld, het laatste procent van de dakkapelopdrachten vormt vanaf nu weer een volwaardige uitdaging aan de architect. De Digitale Dakkapel en vergelijkbare applicaties zijn niet het einde, maar het begin van de emancipatie van de ontwerpende burger en de democratisering van het ontwerpproces. De programmeurs hebben gescoord, de bal ligt nu weer op de helft van de architecten.