Feature

Brückenschlag

De rivier de Worm was het lijdend voorwerp van een ontwerpprijsvraag die door het interdisciplinaire team van DS, NOX en Stefan Sous gewonnen is. Ontspringend in Aken slingert het stroompje tussen Nederland en Duitsland naar de Roer. De opgave van de wedstrijd was om een symbolische, dan wel werkelijke brug te slaan tussen beide landen.

De organisatoren van de prijsvraag, EuRegionale 2008 en de grensgemeenten Herzogenrath, Übach-Palenberg, Landgraaf en Kerkrade, hadden vier teams gevraagd een voorstel te maken. De prijsvraag werd gewonnen door het team bestaande uit landschapsarchitecten DS, architectenbureau NOX en beeldend kunstenaar Stefan Sous. De jury waarin onder meer Kristin Feireiss, Henri Bava en Auke de Vries zitting hadden, was vooral gecharmeerd van twee aspecten: een wandelroute en het idee van de Verweilbrücke (verblijfsbrug). Uiteindelijk zullen er vier nieuwe bruggen worden gebouwd en vijf bestaande worden aangepakt.

Het gebied waar de prijsvraag betrekking op heeft, ligt tussen Aken naar Geilenkirchen. Op dit moment is het niet mogelijk om via het Wormdal de twintig kilometer tussen beide plaatsen lopend af te leggen: paden houden opeens op met bestaan, een brug wordt versperd door prikkeldraad. De door DS voorgestelde Wurm Wanderung maakt dit straks wel mogelijk; wandelend langs de oever, steeds via de bruggen naar de overkant lopend, van Nederland naar Duitsland en van Duitsland naar Nederland.

De bruggen dienen niet alleen om van de ene kant van de rivier naar de andere te komen, ze zijn ook bedoeld als verblijfplaats en herkenningspunt. DS en Stefan Sous hebben voorstellen gedaan om door middel van – soms kleine – ingrepen vijf bestaande bruggen een extra betekenislaag te geven. De Kleikstrasse brug bijvoorbeeld is een stapeling van verschillende horizontale verkeerstromen: spoor, weg, voetpad en rivier. Sous heeft door een helikopter onder aan de spoorbrug te hangen hier een extra, imaginaire, verticale verkeerstroom aan toegevoegd en een bevroren moment.

NOX ontwierp twee van de vier nieuw te bouwen bruggen: de Ruskins brug en de windorgelbrug. De Ruskinbrug staat in een omgeving die volgens de ontwerpers meer weg heeft van een kamer dan van een park. De verwijzing naar John Ruskin heeft betrekking op de betekenis die deze toekende aan lijnen, zoals de cirkel als vorm van harmonie. De andere is de lijn van kracht. Deze lijn wordt verbeeld in de windorgelbrug, een 130 meter lange brug die slechts 10 meter overspant. De brug niet alleen een verbinding tussen de twee oevers, door de bizarre overmaat wordt ze ook een ruimte waar men zich doorheen beweegt. Deze belevingservaring wordt nog intenser wanneer de aan de brug hangende metalen kokers door de wind geluid zullen produceren. Door een windorgel loopt men straks naar de overkant.

De andere twee nieuwe bruggen zijn ontworpen door een team bestaande uit Claus Bury, Paolo Bürgi en Jörg Schlaich.

Het project zal naar verwachting in 2008 gereed zijn.