Feature

Exit RO?

In de eerste lijstjes voor de ministersposten van het nieuwe kabinet is geen plaats meer voor een minister van Ruimtelijke Ordening. Exit VROM, althans exit een minister van Ruimtelijke Ordening. Het was eerder voorspeld. Betekent dit dat de ruimtelijke ordening van Nederland nu definitief een verloren zaak is geworden?

Er is de laatste jaren veel kritiek geweest op het gebrek aan visie en centrale sturing vanuit de overheid ten aanzien van de ruimtelijke ordening van Nederland. ‘Als het zo doorgaat kunnen we VROM wel opheffen’ was daarbij vaak de verzuchting. Wie had gedacht dat dit doemscenario ook daadwerkelijk serieus zou worden genomen? Maar daar gaat het nu toch echt wel op lijken. Op meerdere plaatsen zijn op deze maandagochtend speculatieve lijstjes met nieuwe ministersposten gepubliceerd. En op geen van die lijstjes is nog sprake van een minister van VROM.

Onder de zestien ministersposten bevinden zich ‘nieuwe ministers’ als  ‘Milieu en Energie’ (voorheen de M uit VROM) en Integratie en Wonen (voorheen de V uit VROM). Dat Milieu eindelijk een eigen minister krijgt was al langer noodzakelijk. Maar waar is de RO gebleven? Waarschijnlijk ondergebracht bij Verkeer en Waterstaat en een beetje Landbouw. Tragisch dat juist in een kabinet waarin de PvdA participeert, een zo met die partij verbonden departement als dat van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening wordt uitgekleed. Typisch dat een zo met het CDA verbonden departement als Landbouw, toch een marginale en noodlijdende industrietak, nog volop meedoet.

In het NRC pleitte Rijksbouwmeester Mels Crouwel onlangs nog voor een versterking van de rol van de overheid ten aanzien van de ruimtelijke ordening. Hij is niet gehoord. De ontmanteling van RO is in feite al ingezet met de Nota Ruimte, waarin elke verantwoording voor de ruimtelijke ordening werd weggeschoven naar de lagere overheden en de markt. Die uitverkoop wordt dan nu geformaliseerd. Wellicht dat er nog een staatssecretarispostje voor de Ruimtelijke Ordening onder de minister van Verkeer en Waterstaat overschiet. Of er ook mankracht en budget is om de teugels ten aanzien van de ruimtelijke ordening opnieuw aan te trekken is twijfelachtig. Daarmee is een traditie van sterke departementen voor Ruimtelijke Ordening – ooit begonnen met het ministerie voor Openbare Werken en Wederopbouw na de Tweede Wereldoorlog – voorbij en zijn we weer gezellig terug in de grauwe, grijze jaren dertig, de jaren van Colijn, spruitjes en koekjes bij de thee, toen de ruimtelijke ordening ook onderdeel van Waterstaat was.

De uitverkoop van Nederland is begonnen.

update dinsdag:

Bij de presentatie van de definiteve lijst van de zetelverdeling van het kabinet is gelukkig weer sprake van een minister van VROM (Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer). VROM krijgt daarnaast een extra 'programmaminister' Integratie en Wijkverbetering. In eerder lijstjes was echter sprake van een minister 'Milieu en Energie', die is nu weer verdwenen. Tel uit onze winst. RO telt weer mee, maar milieu zit nu weer ouderwets op de tweede rij (niet eens een staatssecretarispostje zo lijkt 't ).

Kan die programmaminister voor Jeugd en Gezin, nog worden vervangen voor Milieu?

update woensdag

De minsiters zijn bekend. Maar of de Ruimtelijke Ordening nu een daadkrachtig bewindspersoon heeft gekregen die met elan en visie de vastgelopen planning van Nederland weer aan het rollen krijgt? De staat van dienst van Jaqueline Cramer (hoogleraar duurzaam ondernemen), wijst vooral op een gedegen milieubeleid, wat natuurlijk altijd is meegenomen. De probleemwijken krijgen met Ella Vogelaar als minister voor Integratie en Wijkbeheer waarschijnlijk ook wel een goede pleitbezorger. Maar daarmee houdt het op. De Ruimtelijke Ordening heeft geen stoel meer in het kabinet. En of Camiel Eurlings als minister van Verkeer en Waterstaat tijd heeft om daadwerkelijk aan de waterstaat van ons land te gaan werken. Met al die hoofdpijndossiers die op hem wachten, valt het te betwijfelen.

En hoe zit 't met de cultuur? Mooi dat Ronald Plasterk minister van OCW wordt, maar zijn staatssecretaris Marja Bijsterveld zou dan de cultuur en dus de architectuur moeten gaan promoten. Het kan, maar ik heb er een zwaar hoofd in.