Celebration time: lessen uit de Verenigde Staten (1)

In haar niet aflatende zendingsdrang om begrippen als lifestyle en community-development onderdeel te laten worden van het Nederlandse vastgoedjargon, organiseert de Smart Agent Company in samenwerking met Boulevard Management excursies. Donderdag 29 maart vertrok een verzameling professionals uit de projectontwikkelings- en corporatiewereld en de overheids- en zorgsector naar Florida, de Sunshine State in de Verenigde Staten. In het gezelschap bevond zich slechts een ontwerper, een stedenbouwkundige.

The Villages

Na aankomst in Orlando verplaatst het reisgezelschap zich naar The Villages, een bejaarden-community waar in 2012 zo een slordige 100.000 active adults zullen wonen. Al snel wordt duidelijk wat active adults precies zijn. Neergestreken op een terrasje in het in klassieke stijl opgetrokken Town Center voelen we ons figuranten in een remake van een jaren 50 teeny movie: flirtende oma’s in glitterjurken en in cabrio’s of op Harley’s rondtoerende opa’s. De moraal is tegenwoordig losser, ze doen het zonder, zoals in de jaren vijftig gebruikelijk was, getuige het hoge percentage HIV-patienten in The Villages.

De volgende dag wordt het begrip active adults verder uitgewerkt tijdens de free lifestyle tour of The Villages. Een op Noord-Koreaanse leest geschoeide rondleiding door de stad in een geromantiseerde uitvoering van een stadsbus; ogenschijnlijk authentiek en spontaan, maar tot op de seconde in scène gezet.

Twee stralende ‘vrijwilligers’ stellen zich aan ons voor: “Hi, I am Jim, I am 69 years old and I really didn’t wanted to live in The Villages until I did this tour, I will be your driver for the next 45 minutes”, “Hi I am Jessie and I am 57 years old and until I did this tour I really didn’t wanted to live in The Villages, I will be your guide for the next 45 minutes”. Daar gaat ie dan: The Villages hebben 13 gratis golfcourses, you’ll love it, je kunt overal komen met je golfkarretje, you’ll love it, voor de kinderen van het personeel zijn er de beste scholen van Florida, you’ll love it, hier is het beste ziekenhuis van Florida, you’ll love it, er zijn honderden clubs, you’ll love it, de beste polobaan van Florida, you’ll love it, de bioscoop met 8 zalen en de nieuwste films, you’ll love it, elke avond tot 21.00 uur dansen in het Town Center, you’ll love it, “each week we have a parade, we love parades”, you’ll love it, etc. etc.

Het Noord-Korea-gevoel bereikt zijn hoogtepunt bij het groots aangelegde meer: “here you can take a boattrip and they will tell you the whole fascinating history of the lake…..of course none of it is true, the lake is completely new…”. Ook de founding father van The Villages, Harold Schwartz, is van Noord-Koreaanse allure: een genie van bovenmenselijke proporties. “In the afternoon the great Mr. Schwartz was just sitting on a bench and he would call you by your name and take his time to talk with you and give you advice”. Natuurlijk is de Great Mr. Schwartz vereerd met een standbeeld in het dorp. Ook prettig is de constatering dat er in The Villages geen mensen met grote gebreken wonen. Die verhuizen.

Stone Creek

Stone Creek Country Club is een door Del Webb ontwikkelde gated senioren-community van 4.000 huizen. Projectontwikkelaar Rick Perkins van Del Webb leert ons in een gloedvol betoog wat ontwikkelen in de Verenigde Staten inhoudt. Allereerst ontwikkelt men hier geen huizen, maar een community gebaseerd op een specifieke lifestyle. Net als in The Villages is de lifestyle hier de active adult. De community wordt gebouwd voor 55+ middenklassers (een huis kost hier tussen de 185.000 en 305.000 dollar) die nog lekker sportief bezig zijn (golf, tennis, pickleball, zwemmen). Afgezien van de sportvoorzieningen die Del Webb aanlegt, wordt aan de samenlevingsopbouw vorm gegeven door de bouw van een community center met clubhuis, businesscenter, ballroom etc. en de aanstelling van een lifestyle–director. Taak van deze lifestyle-director is het organiseren van allerlei activiteiten en de begeleiding van de oprichting van allerlei clubs, zodat als vanzelf een sociale samenhang in de community ontstaat. Bovendien 'voluntary work will keep them alive', aldus Perkins.

Naast het type community, legt Perkins in zijn verhaal de nadruk op het zorgvuldige landschapsontwerp en de inrichting van de openbare ruimte. Tot slot wil hij ook nog wel iets kwijt over de huizen: er zijn drie woningtypen (Twin Villa, Regal en Pinnacle) in verschillende gestandaardiseerde varianten (small, medium en large). Deze woningen gebruikt Del Webb al jaren in zijn projecten, zodat ze inmiddels zowel technisch als commercieel volledig geoptimaliseerd zijn. Van de marketing kunnen we ook nog het nodige opsteken: een model home center met een keurig verkoopcentrum, een duidelijke maquette en alle compleet ingerichte modelwoningen op een rij. Op de weg naar de modelwoningen is zelfs een soort heemtuin (demonstration garden) aangelegd met alle planten die in het project worden gebruikt. Elke paar maanden worden deze planten vervangen zodat een potentiële koper precies weet hoe hoog de nieuwe beplanting zal zijn wanneer hij zijn woning betrekt.

Celebration

Zijn The Villages en Stone Creek Country Club nog monoculturen van senioren waar niet op een metertje meer of minder grond wordt gekeken en een golfkarretje noodzakelijk is om bij de buren op bezoek te gaan, Celebration is van een andere orde: new urbanism. Zoals ze het zelf zeggen: “Take the best ideas from the most successful towns of yesterday and the technology of the new millennium, and synthesize them into a close-knit community that meets the needs of today's families.” Celebration is een ontwikkeling van de The Walt Disney Company en heeft ook alles van een themapark. Het gras is te groen, de huizen te wit, de mensen te vriendelijk, de straten te schoon. Om dit voor elkaar te krijgen dienen kopers een contract te tekenen van een dikke drie centimeter met alle regulations and prohibited conditions. Onderdeel van dit contract is bijvoorbeeld dat bewoners hun huis regelmatig wassen.

Een stringente sociale controle wordt gewaarborgd door de Celebration Residential Owners’ Association die bestaat uit een delegatie van gekozen bewoners. Ondanks dat de huizen hier dichter op elkaar staan is het ruimtegebruik per woning stevig: om het blik uit de woonstraten te weren worden de garages van de huizen aan de achterzijde door een extra straat ontsloten. We laten ons rondleiden door Cathy Melton, inwoner van Celebration, voorzitter van de Owners’ Association en makelaar ter plaatse. Cathy vertelt enthousiast over de lifestyle van Celebration en de manier waarop de regels worden gehandhaafd: eerst een mondelinge waarschuwing, dan een schriftelijke en in laatste instantie laat de Association het achterstallig onderhoud op haar kosten uitvoeren en wordt een huis voorzien van een plakkaat waarop de schuld aan de Association staat vermeld. Opvolgende kopers weten dan waar ze aan toe zijn. Het Noord-Korea gevoel komt weer boven.

Op de website magicalmouse.com snappen ze ‘t: “Live by the rules, and you are living in paradise. Break the rules, and you are living in a totalitarian state”. Cathy leidt ons naar het clubhouse (fotograferen verboden) met zwembad waar de community zich verzamelt rondom de diverse activiteiten. Na Cathy’s uitleg dat de filosofie achter Celebration is om in de beste tradities van het new urbanism een gemêleerde wijk samen te stellen (ouderen, gezinnen met kinderen, alleenstaanden) constateert een reisgenoot dat hij nog geen daklozen heeft gezien. Alert stelt Cathy dat “The Walt Disney Company has chosen not to facilitate the lifestyle homeless”. Terug in onze bus mompelt onze buschauffeur Mike “You know, these people look down on us, they are very snobbish”.