Lichte desoriëntatie en piepende oren, het waren de gevolgen van een bezoek aan de tentoonstelling van het Dutch Electonic Art Fesitival dat tot en met 29 april in Rotterdam gehouden wordt. Iedere editie overtrof tot nu toe de vorige. Dat lijkt ook weer op te gaan voor de achtste DEAF dat als thema Interact or Die! meekreeg.
Interact or Die! onderzoekt hoe netwerken functioneren; hoe flexibele en sterke structuren kunnen ontstaan zonder dat er sprake is van een van te voren gesteld einddoel of een centrale coördinatie, en hoe het niet efficiënte delen laat afsterven. De installatie SE/30 die op de tentoonstelling in Las Palmas te zien is, illustreert misschien wel het beste waar Interact or Die! over gaat. SE/30 bestaat uit twintig Macintosh SE-computers. In de door het collectief Code31 ontworpen installatie functioneert iedere computer als een cel in een netwerk. Iedere cel produceert beeld en geluid op basis van een eigen logica. Gelijktijdig reageert iedere computer op de computer naast hem en verandert op basis van deze interactie. Patronen zijn hierdoor constant aan verandering onderhevig, de uitkomst is volgens de makers niet voorspelbaar en chaotisch. Het uiteindelijke: een lange rij oude Mac-computers die fascinerende beelden en herrie voorbrengen.
Curator Stephen Kovats bracht een aantal wonderschone installaties samen in een tentoonstelling die zowel in Las Palmas als in PakhuisMeesteren te zien is. Om ze allemaal goed te bekijken moet de bezoeker echt een middag uittrekken. Voor mensen met minder tijd daarom een paar tips.
Vooral in Las Palmas is het een kakofonie van elektronisch geluid. Een van de veroorzakers is de Harddisko van Valentina Vuksic. Deze installatie lijkt op een mengpaneel waar een onzichtbare hand harde schijven van computers scratcht. Voor deze Noise & Disturbane Amplifier System werden de schijven ontdaan van hun omhulsel en aan elkaar gekoppeld. Zij verschillen van merk, model, productiejaar etc, aldus de toelichting. Per schijf verschilt de initiatieprocedure voor de leeskoppen, als gevolg hiervan worden verschillende patronen gevolgd, waardoor iedere schijf uiteindelijk een eigen geluid voortbrengt. Het resultaat is een intrigerende soundscape.
Van een geheel andere orde, maar niet minder verontrustend is Zhang Peilis installatie Lowest Resolution. Lowest Resolution bestaat uit een lange smalle donkere steeg waar aan het einde een klein LCD-scherm hangt. Hierop wordt een video vertoont van een meisje in een rood schooluniform. De afstand maakt het moeilijk om precies te zien wat het meisje doet en om te horen of zij nu praat of zingt of misschien huilt. De bezoeker wordt naar het scherm getrokken als een vlieg op stroop, maar wordt direct afgestraft: hoe dichter bij het scherm men komt hoe vager beeld en geluid worden om uiteindelijk op te gaan in sneeuw en ruis.
Ondulation van Thomas McIntosh lijkt verwant aan de installatie Notion Motion van Olafur Eliasson die in het najaar van 2005 in het Boijmans Van Beuningen te zien was. Op mechanische wijze bracht Elliasson water in trilling. Licht scheen op het water, werd weerkaatst en zorgde voor projecties op de wanden. McIntosh voegt hier een extra element toe: geluid. In een verduisterde ruimte staat een grote, witte, rechthoekige bak met daarin een dun laagje opaal witte vloeistof. Geluid zet het oppervlakte onder de vloeistof in beweging en zo indirect ook de vloeistof. Veranderingen in de frequentie en sterkte hebben directe gevolgen voor de beweging van de vloeistof. De 'geluidgolven' in de bak worden dramatisch aangelicht, het licht projecteert deze op een grote witte wand, nieuwe patronen vormen zich, grote geluidsboxen in de ruimte zorgen ervoor dat het geluid ook voor de bezoeker voelbaar wordt: see it, hear it, feel it.
Complex, gelaagd en ronduit hallucinerend is de installatie Common Ground van het Workspace Unlimited (Thomas Soetens en Kora van den Bulcke) die te zien is in PakhuisMeesteren. De reële wereld is gekoppeld aan de virtuele en zo wordt er, in de woorden van Workspace Unlimited, een intermediate space gecreëerd.
PakhuisMeesteren is te zien in een virtuele simulatie, gelijktijd worden bezoekers in de reële ruimte als geestachtige verschijningen in de virtuele ruimte geprojecteerd. De installatie beschikt ook over een geheugen, iemand die eerder in de reële ruimte was, kan plots in de virtuele ruimte nogmaals opduiken.
Ook verbindt Common Grounds intermediate spaces aan elkaar die zich elders op de wereld bevinden. Zo kan men vanuit Rotterdam in een ruimte in Montreal stappen. De lobby is een getrouwe weergave van de werkelijkheid, alleen de lift is een verzonnen toevoeging. Met de lift schiet men omhoog, steeds hoger het gebouw zonder muren in. Trappen en gangen langs diepe vides voeren de bezoeker langs projecten waar over gelezen kan worden, of waar men als Alice in Wonderland 'in kan springen' om het te ervaren. Na verloop van tijd raakt men totaal gedesoriënteerd in deze Piranesi-achtige omgeving. Een van de ontwerpers van Common Ground stelde een bezorgde speler gerust: 'Verdwalen is niet erg, het leidt altijd tot iets. '