Feature

Creatief met kunststof composieten

De mogelijkheden van kunststof composieten zijn in de lucht-, ruimte- en scheepvaart al langere tijd bekend – Boeing presenteerde 8 juli jl. de Dreamliner 787, een ‘lichtgewicht’ passagierstoestel dat grotendeels bestaat uit koolstof en composieten. De echte doorbraak van kunststof composieten in de bouwwereld laat naar verwachting niet lang meer op zich wachten, reden voor Booosting om een symposium te organiseren over de creatieve mogelijkheden van kunststof composieten in de bouw.

Recentelijk is een aantal spraakmakende projecten uitgevoerd waarbij het ontwerp mogelijk werd gemaakt dankzij kunststof composieten, zoals de door Octatube ontwikkelde schaaldaken van het Rabin Center in Tel Aviv. Onder invloed van maatschappelijke, sociale en economische ontwikkelingen zal de bouwwereld de komende jaren naar verwachting sterk gaan veranderen; we moeten duurzamer, lichter, sneller, economischer en vooral klantgerichter gaan bouwen. Kunststof composieten hebben een aantal unieke eigenschappen die deze omwenteling kunnen helpen realiseren. Aan ontwerpers, adviseurs en producenten de opgave deze handschoen op te pakken.

Jean Marc Saurer van HVDN architecten toonde een aantal projecten waarbij de keuze voor kunststof composieten van bepalende invloed was op het ontwerp. In de Amsterdamse Houthavens ontwierp het bureau 715 tijdelijke studentenwoningen waarvan de gevels van  kunststof composiet zijn gemaakt. Sauer maakte goed duidelijk wat er komt kijken bij een dergelijk project. Hierbij ging hij niet alleen in op de relatie tussen vormgeving en produceerbaarheid van de elementen, maar ook op de regelgeving en transportmogelijkheden.

Na Sauer volgden drie presentaties van vooruitstrevende producenten die internationaal actief zijn in de bouwsector: Poly Products, NPSP Composieten en Holland Composites presenteerden ieder kort hun expertise, producten en productiemogelijkheden. Opvallend hierbij is de zeer nauwe band die productiemethode en ontwerpproces hebben om een optimaal resultaat te bereiken. De gewenste nauwkeurigheid in dikte, één- of dubbelzijdige vlakke afwerking en het aantal stuks zijn enkele factoren die de keuze voor een productietechniek kunnen bepalen.

Aansluitend volgden de advies- en ingenieursbureaus Octatube, Fibrecore europe en Solico met hun visie op de toepassing van kunststof composiet in de bouw. Gemene deler daarin is het optimisme en enthousiasme over de mogelijkheden die kunststof composieten de bouw bieden. Een grondige engineering is van groot belang voor het laten slagen van de composiet toepassingen. Duidelijk werd dat het grote aantal variabelen, zoals de vele typen vezels en harsen en combinaties daarvan, naast ongekende mogelijkheden ook tot extra hindernissen leidt bijvoorbeeld door de bouwregelgeving. Er zijn nog maar weinig projecten en producten die een 50 jaar probleemvrije levensduur kunnen aantonen.

De afsluiting van het eerste informatieve deel van de middag vormde tevens de inleiding op het tweede praktische deel. Robert Platje van Mei architecten en stedenbouwers legde een praktijkcase voor: grote prefab bergingen van lichtgewicht kunststof composiet die aan een galerij moeten hangen.

Tijdens het tweede deel kregen de deelnemers de kans om zelf, onder begeleiding van deskundigen, in workshops te ontwerpen met composieten. Voorafgaand aan het symposium was medegedeeld dat deelnemers een eigen case mee kon nemen waarvan men dacht of overwoog om het in kunststof composiet te gaan realiseren. De workshops leidde tot verrassende en innoverende mogelijkheden voor kunststof composieten, zoals: drijvende woningen, complete optop-woningen en 4.5 meter uitkragende balkons.

Na afloop van het symposium kon geconcludeerd worden dat de mogelijkheden voor kunststof composieten in de bouw voornamelijk bij een viertal eigenschappen liggen die gezamenlijk een onderscheidend vermogen bezitten.

1. De zeer gunstige verhouding van het soortelijke gewicht ten opzichte van de relatieve sterkte en stijfheid.

2. Het onderhoudsarme karakter van het materiaal wat kansen biedt voor toepassingen op moeilijk bereikbare plekken en onder extreme (weers)omstandigheden.

3. De mogelijkheid om complexe geometrische vormen te realiseren, die een nieuwe en meer geïntegreerde architectuur mogelijk maakt.

4. Binnen het productieproces kunnen allerlei additionele functies in het materiaal worden geïntegreerd. Gecombineerd met de ongekende esthetische vrijheid in vorm, kleur, textuur en transparantie geeft dit een ontwerper alle vrijheid die nodig is om functie en vorm tot één geheel te maken.

Wanneer een ontwerper in kunststof composiet aan het ontwerpen is, creëert hij niet alleen een object, maar ontwerpt hij ook zijn eigen materiaal. Een ontwerper die kunststof composieten slechts inzet om andere materialen te imiteren zal daarom niet het nagestreefde resultaat bereiken. De boodschap van dit symposium is dan ook dat juist de eigen en bijzondere eigenschappen van de kunststof composieten zoveel mogelijk benut en benadrukt moeten worden om succesvolle en innovatieve mogelijkheden in de bouw te kunnen realiseren.