Op 11 oktober vond de eerste Architectenlounge plaats op de Nationale Staalbouwdag met als thema ‘Veelzijdig Flexibel Duurzaam’. De Staalbouwdag werd georganiseerd in CineMec in Ede en bestond naast de lounge uit workshops, een expo met bedrijven, een programma met lezingen voor techneuten en tijdens de lunch werden de Studentenstaalprijzen uitgereikt. Kortom er waren de gehele dag ‘muziekstukken’ van verschillende componisten over staal te beluisteren.
Nieuw was de Architectenlounge, die als doel had architecten apart te informeren over de mogelijkheden van staal en over aansprekende projecten. De dag begon met een uiteenzetting van Marko Pauw van Bouwen met Staal over producten en toepassingen, gevolgd door Maurice Nio. Nio presenteerde samen met Jan Couwenberg van Leebo het project Betty Blue dat gebouwd wordt in Roermond. Betty Blue is een winkelcentrum met een huid van cassettepanelen waarover een aluminium gevelplaat is gedrapeerd. Hoe deze dunwandige gevelplaat blind was bevestigd aan de cassettes wilde Couwenberg niet onthullen. Deze valse noten werden door het publiek en de dirigent van de lounge, Nico Hendriks, niet erg gewaardeerd. Betty Blue heeft dokshelters van gepigmenteerd beton, entrees opgebouwd uit kunststof platen en betonvloeren. Het is een veelzijdig en flexibel gebouw, maar niet duurzaam.
Na Nio en Couwenberg bestormden Wolf Mangelsdorf en Lawrence Friesen van Buro Happold het podium voor wat een wervelende show zou worden, het hoogtepunt van de dag. Op een virtuoze manier passeerden projecten van Snøhetta, Zaha Hadid en Norman Foster de revue. Parametrisch ontworpen intelligente en slimme constructies voor Het Museum of Transport in Glasgow van Hadid en het Smithsonian Intstitution van Foster toonden wat mogelijk is met staal. Op een begrijpelijke manier werd de werking van de generatieve software uitgelegd. Doordat de staalconstructies als een driedimensionaal vakwerk in het programma worden gestopt worden kosten en staal bespaard. Het staal wordt zo op een intelligente manier ingezet. Belangrijker is dat er geanticipeerd kan worden op ontwerpwijzigingen. Door de parameters in het programma aan te passen wordt de gehele constructie opnieuw doorgerekend en aangepast. Veelzijdig, flexibel en duurzaam.
Na deze inspirerende lezing volgde een kort intermezzo buiten de lounge, de workshop van Arcelor Mittal. Ontwerpers en constructeurs zijn bekend met de honingraat liggers, liggers met zeskantige gaten te gebruiken om grote kolomvrije overspanningen te maken. Deze liggers worden uit standaard profielen gesneden, verschoven, en weer aan elkaar gelast. Omdat computergestuurd snijden eenvoudig is, kunnen er ook liggers met ronde gaten worden gecreëerd, of kunnen de liggers onder een hoek, asymmetrisch worden gesneden. Deze liggers, ACB liggers genaamd, kunnen per project uit de gewenste profielen kunnen worden gesneden waardoor het materiaalgebruik is af te stemmen op de belasting en overspanning van de liggers. Flexibel, veelzijdig en duurzaam! Iets minder efficiënt, maar zeer aansprekend is de variant die 'Angelina' wordt genoemd, een op maat gesneden ligger met een erotische vormgeving.
Door het overvolle programma was er niet veel tijd om de expo van bedrijven te bezoeken, maar een snelle inventarisatie bracht geen opzienbarende innovaties aan het licht. Ook ontbraken bedrijven die in de branche bekend staan als innovatief en vooruitstrevend.
Tijdens de lunch werden door de voorzitter van de jury, Jan Pesman, de Studentenstaalprijzen uitgereikt. Interessante projecten waren Cultuur Centraal van Rinske Daniëls-de Waard en de Cruiseterminal voor Scheveningen van Wouter Kuiper. Maar ook De Archipel van drie studenten van de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen, met zijn opgehangen vloeren aan staalkabels sprak tot de verbeelding, of het Holland House van studenten van de Avans Hogeschool waar stalen spanten in de vorm van golven niet alleen de ruimte overspannen, maar tevens de luchtkanalen zijn. Van een totaal andere orde was het onderzoek naar het gedrag van verbindingen van staalconstructies bij een natuurlijke brand. Kortom inspirerende studentenprojecten en belangrijk onderzoek.
De lezing van Robert Winkel (Mei Architecten) over de Schiecentrale (Rotterdam) en de discussie aan het einde van de dag brachten een belangrijk punt naar voren dat staalconstructies en het thema van de dag raakte. Niet alleen hebben de partijen in de bouw te maken met verschillende welstandscommissies en de verschillende manieren waarop plannen worden beoordeeld door Bouw en Woning Toezicht. Ook sommige brandweerkorpsen in de iets meer dan 450 gemeenten verdedigen hun koninkrijk met verve. Conclusie: de uniforme bouwregels worden in Nederland niet uniform toegepast. Met alle gevolgen voor de kosten, de flexibiliteit, de veelzijdigheid van het ontwerp en uiteindelijk ook de duurzaamheid. De dag eindigde als het ware met een korte heftige episode uit een muziekstuk van Mahler.
Moet de architectenlounge volgend jaar opnieuw worden georganiseerd? Ja, maar misschien niet in deze vorm. Het thema 'veelzijdigheid, flexibiliteit en duurzaamheid' werd door de 'componisten' te lichtzinnig opgevat. Tot slot is voor een goed geïntegreerd muziekstuk ook de 'slagsectie' van belang en die werd node gemist. Een duurzame en veelzijde architectuur in staal valt of staat met goed uitgewerkte technische oplossingen en details.