Honda Dream

‘Vietnam favoriet boven China’, zo kopte het Financieel Dagblad van 5 maart 2008. China is voor veel multinationals te duur geworden en de Socialistische Republiek Vietnam biedt een goedkoop alternatief. Veel bedrijven verplaatsen een deel van hun werkzaamheden uit China naar Vietnam. Dit voorbeeld is illustratief voor de situatie waarin Vietnam zich bevindt. Het land transformeert van een agrarische naar een industriële samenleving. Om deze ontwikkeling kracht bij te zetten heeft de regering drie economische regio’s in het land aangewezen, de grootste ligt rond Ho Chi Minhstad, een stad van negen miljoen inwoners, waarvan ongeveer twee miljoen niet geregistreerde immigranten. Deze zuidelijke regio is het venster van Vietnam op de wereld; hier is de ideologie van Ho Chi Minh naar de achtergrond verdwenen. De economie groeit enorm en de drang onder de snelgroeiende bevolking om te moderniseren is duidelijk zichtbaar. Ik vraag me af welke ruimtelijke gevolgen deze groei heeft voor het economisch hart van Vietnam. Op 28 februari 2009 check ik in voor vluchtnummer LH4683. Voor onbepaalde tijd vertrek ik naar Ho Chi Minhstad.

Door het vliegtuigraampje kijk ik uit over het fascinerende landschap van de Mekong Delta. Dit waterrijke plattelandsgebied is dichtbevolkt en wordt ook wel de rijstschuur van Azië genoemd. De regio kent een bewogen geschiedenis. Naast de Franse koloniale overheersing, is de stad ook gevormd door de Amerikaanse en de communistische periode. De bevolking lijkt zich echter te hebben ontdaan van haar geschiedenis en heeft zich met een ongekend positieve kijk op de toekomst opengesteld voor veranderingen. Buitenlandse bedrijven investeren in grootschalige stedelijke uitbreidingsplannen. Zo wordt momenteel druk gebouwd in Saigon South, een parallelstad voor één miljoen mensen aan de rand van Ho Chi Minhstad, het voormalige Saigon. Op initiatief van Phu My Hung Corporation, een samenwerkingsverband tussen een Taiwanese en een Vietnamese investeerder, heeft het Amerikaanse bureau SOM in 1993 het masterplan gemaakt. Een ander goed voorbeeld waarin de verandering zichtbaar wordt, is het plan voor Nha Be New Town, een nieuwe stad voor zeventig duizend mensen. In 2007 presenteerde een Koreaanse investeerder het idee voor een ‘future-oriented Korean style town’, even ten zuiden van Ho Chi Minhstad. Het Indonenische U+D Studio verbeelde de nieuwe stad in generieke beelden. Beide projecten worden gepresenteerd als zelf-voorzienende steden voor moderne mensen.

Vanaf het moment dat ik uit het vliegveld van Ho Chi Minhstad in de taxi stap op weg naar het centrum, ervaar ik de handelsdrift en de opeenvolging van activiteiten. Niet één teken wijst er op dat de stad wordt beïnvloed door de wereldwijde financiële crisis. In mijn appartement lees ik in de Saigon Times dat de overheid een regionaal masterplan heeft gelanceerd om Ho Chi Minhstad in 2050 tot de belangrijkste Aziatische economische steden te laten behoren. Om dit te bereiken heeft Vietnam een paar uitstekende troeven in handen. Ten eerste hebben de Vietnamezen in het verleden blijk gegeven van hun flexibiliteit en creativiteit. Ten tweede vormt de bevolkingsgroei een enorm potentieel en biedt zowel de export als de interne markt veel perspectief. Tot slot biedt de natuurlijke rijkdom en de grote kustlijn kansen voor de toekomst. Vietnam ligt strategisch in het centrum van de grote Aziatische handelssteden, als Tokyo, Hong Kong, Singapore en Bangkok. Dat is de reden dat Vietnam zich kan presenteren als de ideale poort naar Zuid-Oost Azië.

Ho Chi Minhstad bruist. De stad ligt centraal in een regio die een explosieve groei kent. De verwachting is dat in dit gebied over tien jaar tachtig procent van de mensen in de stad zal wonen. De infrastructuur van de stad kan deze groei nauwelijks aan. Overal waar je loopt zie je brommers: op straat, op de stoep en zelfs in de huizen. De meest populaire brommer is de Honda Dream. Dit moderne statussymbool staat in huis naast het altaar, waar de wierrook en de foto’s van de voorouders herinneren aan het verleden. Het ruimtegebrek in de woningen (in de binnenstad heeft elke inwoner gemiddeld 6,3 vierkante meter woonruimte) zorgt er voor dat de straat het verlengstuk wordt van het huis.

Als ik achterop de Honda Dream probeer om de randen van de stad op te zoeken, lukt het mij niet om deze te vinden. De verstedelijking is continue en is sterk gekoppeld aan de hoofdwegen. Op kleinere schaal vindt eenzelfde bedrijvigheid plaats als in het centrum van de stad. Agrarische en stedelijke activiteiten lopen in elkaar over. Ook hier bestaat de straat uit een aaneenschakeling van gestapelde huizen, werkplaatsen, hotelletjes, winkeltjes, restaurantjes en kapsalons. Het grote verschil met de stad is, dat achter deze stedelijke lintbebouwing een groen waterrijk landschap ligt verscholen.
In dit fantastisch uitgestrekte gebied stel ik mijzelf tot doel om tijdens mijn verblijf in Ho Chi Minhstad de knoop van verstedelijking, landschappelijke gelaagdheid, traditie en moderniteit te ontrafelen.