Nieuws

Archiprix 09 eervolle vermelding: De Resonator

Derk van der Velden stelt voor een nieuwe dam ten zuiden van de Afsluitdijk aan te leggen. Door de nieuwe dam blijft het ondanks de stijgende zeespiegel, mogelijk om water uit het IJsselmeer in de Waddenzee te lozen. Onder invloed van de getijdendynamiek zullen nieuwe (recreatieve) landschappen ontstaan.

Versterkt getij als antwoord op de stijgende zeespiegel.
De Resonator is een 42 kilometer lange dam ten zuiden van de Afsluitdijk. Ze vergroot de lengte van het getijbekken in de Westelijke Waddenzee waardoor getijgolven en reflecterende getijgolven elkaar versterken. Dit wordt resonantie genoemd. De versterking van het getij in de Waddenzee zorgt ervoor dat laagwater hier lager wordt. Daardoor blijft het ondanks de zeespiegelstijging mogelijk om de komende honderd jaar water uit het IJsselmeer in de Waddenzee te lozen.

De Resonator is geïnspireerd op het eerste plan dat Lely maakte voor de Afsluitdijk. In dit plan zou de Afsluitdijk een stuk zuidelijker komen te liggen. Een commissie onder leiding van Nobelprijswinnaar Lorentz berekende dat bij deze oplossing als gevolg van resonantie het getij tot drie keer zo sterk kon worden waardoor tijdens de aanleg van de Afsluitdijk problemen zouden kunnen ontstaan. Mede daarom werd besloten om het plan van Lely aan te passen en de Afsluitdijk noordelijker aan te leggen, waardoor het getij 'slechts' twee keer zo sterk werd.
De Resonator versterkt het getij ongeveer in dezelfde mate als Lorentz berekende voor de zuidelijke variant van de Afsluitdijk. Daarom zijn extra hoge dijken nodig om het hogere hoogwater te keren. Het IJsselmeerwater wordt gespuid via een spuisluizencomplex in de Resonatordam en de bestaande spuisluizen in de Afsluitdijk. De getijstroom stroomt de Resonator in en uit door een 6 kilometer breed gat in de Afsluitdijk met daaroverheen een brug die hoog genoeg is om er schepen onderdoor te laten varen.

Binnen de Resonator ontstaat een dynamisch brakwater ecosysteem doordat zoet en zout water hier samenkomen. Verlegde waterstromen zullen hier nieuwe geulen en droogvallende platen doen ontstaan. Tussen de Friese kust en de Resonator ontstaat een luw 'Friese Randmeer'. Dit gebied vergroot de watersportmogelijkheden van Friesland doordat recreatievaart met kleine boten hier mogelijk wordt.
De Resonatordam is een gevarieerd waterkerend landschap dat wordt vormgegeven door natuurlijke processen, waarin ruimte is voor recreatie. Opgespoten zand en baggerslib uit het IJssel- en Markermeer vormt de basis voor drie landschapstypen die vernoemd zijn naar ondieptes in de voormalige Zuiderzee. De Wieringer Vlaak is een brak kwelderlandschap dat zich ontwikkelt onder invloed van getijdendynamiek. De Kreilerbaai is een binnenmeer tegenover Stavoren dat is omgeven door eilanden. Hier is plaats voor campings, jachthavens en zomerhuisjes in een uitgestrekt duinlandschap. 'De Steenplaat archipel' is een uitgestrekt eilandenrijk van ondieptes, rietmoeras en moerasbos tegenover Makkum waar vogels in alle rust kunnen broeden.

De Afsluitdijk blijft zijn bijzondere karakter behouden. Nieuwe functies zijn hier niet gewenst. Binnen de aanhechting van de Resonator is het niet nodig om de Afsluitdijk te verhogen. De weg over de Afsluitdijk wordt wel verhoogd omdat de getijden aan weerszijden van de Afsluitdijk vrij spel krijgen. Hierdoor wordt het voor automobilisten mogelijk om vanaf de snelweg over de kruin van de dijk heen de Waddenzee te zien en de weidsheid te ervaren.
Het fietspad dat nu ligt ingeklemd tussen de kruin van de Afsluitdijk en de snelweg wordt verplaatst naar de zuidkant van de Afsluitdijk. Fietsers hebben dan minder last van het langsrazende verkeer en kijken uit over het landschap van water en zandbanken in de Resonator.

naam
Derk van der Velden
email
website

opleiding / studierichting
AvB Amsterdam  / landschapsarchitectuur

mentoren
Rob van Leeuwen, Berdie Olthof, Arjan Karssen

wanneer begonnen met afstuderen
najaar 2007

wanneer klaar
voorjaar 2008

favoriete ontwerper
Adriaan Geuze

mooiste ontwerp ter wereld
Plan Ooievaar (HNS)

wat doe je nu
Werk als landschapsarchitect bij gemeente Hilversum en daarnaast als zelfstandig landschapsarchitect