Nieuws

Archiprix 09 gedeelde eerste plaats: Uitgemergeld

Het afstudeerproject van Dingeman Deijs betreft de herontwikkeling van een verlaten mergelgroeve tot een resort en kunst- en cultuurcentrum. Wat eens verboden terrein was, wordt nu onderdeel van een nieuwe toeristische route.

Na eeuwenlang blokbreken en graven komt er een einde aan de mergelwinning in de Zuid-Limburgse Sint-Pietersberg. De cementfabriek vertrekt.
Dit plan opent een nieuw toekomstperspectief voor de berg. Door het verstevigen van zwakke mergelkolommen kan het instabiele gangenstelsel en de rand van de open groeve eindelijk openbaar gebied worden. De ingrepen voorkomen het instorten van berg. Het bedreigde landschap wordt behouden en krijgt een nieuw recreatief leven.

De betonnen versteviging is zo vormgegeven dat er overnachtingsplekken voor berglopers in gerealiseerd kunnen worden. Gekoppeld aan de overnachtingsplekken wordt een eetgelegenheid aan de open groeve gecreëerd. Streekgebonden producten zoals champignons en artisjokken uit de gangen en druiven uit de omliggende heuvels vormen ingrediënten voor de gerechten. Kokers voor lucht en licht verbinden de onder- en bovenwereld.
In de oksel van de groeve wordt door de cementfabriek een op het zuiden gelegen laatste plateau gegraven. Centraal op het plateau komt een openluchtbad. Het water van de watervallen uit de mergelwanden wordt hier opgeslagen en verwarmd door de warmte van de wanden. Het water loopt tevens gedeeltelijk door in de ondergrondse gangen. Trappen verbinden het plateau met de open groeve waar men kan zwemmen in het nieuwe mergelmeer. De contrasten tussen het gangenstelsel en de open groeve worden hier optimaal voelbaar: binnen-buiten, donker-licht, vochtig-droog, gesloten-open en warm-koud.

Aardpijpen, ingestorte grondlichamen, worden uitgegraven en verstevigd en vormen verticale ontsluitingen tussen de gangen en het maaiveld. Beeldhouwers van het naastgelegen kunst- en cultuurcentrum krijgen enkele van deze kolommen ter beschikking om ze te bewerken. Verschillende lichtbundels, solartubes, leiden de toeristen van kolom naar kolom. Vanuit deze kunstgangen loopt een 50 meter lange hangbrug naar het kunst- en cultuurcentrum dat is ondergebracht in een voormalig fabrieksgebouw. Een oude aan- en afvoerkoker wordt omgevormd tot loopbrug die het gebouw verbindt met de aanlegsteiger van de toeristenboot aan de Maas.
De verschillende onderdelen van het plan worden aan elkaar gekoppeld door een ondergrondse route van één kilometer die loopt vanaf het eindpunt van het Pieterpad bovenop de berg tot aan de aanlegsteiger.

Een samenwerkingsverband tussen de cementfabriek en de stad Maastricht financiert de ingrepen en voert ze uit. Als laatste handeling in zijn bestaan levert de fabriek het cement voor het benodigde beton voor de verstevigingen. De werknemers van de cementfabriek beheren vanaf dat moment de berg.

naam
Dingeman Deijs
email
website

opleiding / studierichting
AvB Amsterdam  / architectuur

mentoren
Machiel Spaan, Gianni Cito, Marieke Timmermans 

wanneer begonnen met afstuderen
september 2002

wanneer klaar
juni 2008

favoriete ontwerper
Lina Bo Bardi

mooiste ontwerp ter wereld
MASP

wat doe je nu
zelfstandig architect