In de Rotterdamse wijk het Oude Noorden ontwierp Marx & Steketee een warenhuis voor toegepaste kunsten in een oude loods, omringd door twee rijen woningen ingevoegd in het bestaande bouwblok. Het project gedraagt zich aan de straatkant als een kameleon, maar toont aan het binnenhof een vurig temperament.
Het warenhuis voor toegepaste kunsten, Rotabs genaamd, is gehuisvest op de bovenetage van een voormalige Roteb-loods, gelegen in de binnenruimte van een stadsblok. Het interieur van de loods is ingedeeld in ateliers en studios van verschillende afmetingen. Elke unit heeft een open verdieping, bereikbaar met een vouwladder. Het gemeenschappelijke deel midden in de hal wordt gebruikt als expositie- en winkelruimte. Zo kunnen de kunstenaars en vormgevers die een ruimte in Rotabs huren, de producten die zij ontwerpen en maken als het ware 'aan huis' verkopen.
De locatie ligt tussen de Zwaanshal – een lange gebogen straat in Rotterdam Noord, waarin boetiekjes, een dure kookwinkel, restaurantjes, een viswinkel, een kleermaker en belwinkels zich aaneenrijgen – en de Zaagmolenkade langs de Rotte. Het buurtje is een beetje rommelig, maar wel charmant en met creatieve potentie. Daar wordt door gemeente en corporaties bij de revitalisatie van het Oude Noorden dan ook op ingezet. Het project De Zwaan past hier dus uitstekend en werd daarom aangewezen als 'Groeibriljant'. Dat leverde een extra financiële injectie op, waarmee het binnenterrein kon worden omgebouwd tot een semipubliek evenementendek dat ruimte biedt aan een kleine markt of andere activiteiten.
Onder dit dek bevindt zich een parkeergarage, waar de begane grond van de oude Roteb-loods onderdeel van is en die plaats biedt aan 85 autos en bergingen. De verdieping van de loods met het karakteristieke boogdak staat nu als het ware op het evenementendek. Het is gestript, versterkt en opnieuw ingedeeld. Het interieur is opgebouwd uit chipwood platen. Het geheel ademt met zijn open vlieringen en ijzeren laddertjes de sfeer van de tot jeugdherberg omgebouwde boerenschuren waar wij vroeger sliepen tijdens schoolreisjes, maar dan meer gesoigneerd.
Aan de Zaagmolendrift en de Zaagmolenkade is de incomplete blokrandbebouwing gesloten met woningen en bedrijfsruimten. De buitenranden van het bouwblok zijn subtiel aangeheeld met de bebouwingsstroken, waarvan de gevels, hoewel beide in baksteen uitgevoerd, heel verschillende verschijningsvormen hebben. De woningen worden aan de binnenzijde ontsloten met brede galerijen. Hier hebben de gevels een opvallend rode afwerking gekregen, die vooral op de houten delen een fluwelig effect genereert. Zo houden de nieuwe woningen de semipublieke binnenwereld in een warme omhelzing. De woongebouwen worden ontsloten vanuit het lagergelegen private deel van het dek en vormen met hun galerijen een helder kader rond het binnenterrein.
In de appartementen aan de Zaagmolendrift bevinden zich sociale huurwoningen die hun buitenruimten aan de hofzijde hebben. Aan de Zaagmolenkade bevinden zich middensegmentappartementen (16 stuks) en 5 maisonnettes in de koopsector. Deze hebben hun buitenruimte aan de buitenzijde en kunnen genieten van het uitzicht op het water de Rotte. In beide gebouwen bevinden zich op straatniveau bedrijfs- en winkelruimtes.
Het binnengebied wordt ontsloten vanuit de nieuwe doorsteek Zwaanshals Zaagmolenkade. De inrichting van het evenementendek is ontworpen door DS Landschapsarchitecten. Zij plaatsten aan de randen grote bloembakken, waardoor de ruimte straks omringd wordt door flink wat groen. Via leidraden kunnen de planten ook langs de gevels omhoogklimmen. Overvloedig groen tegen rood – dat vraagt om een jaarlijkse Rotabs kerstmarkt.
architect
Marx & Steketee architecten
adres project
Zaagmolenkade en Zaagmolendrift Rotterdam Noord
functie gebouw
15 sociale huurappartementen, 16 appartementen en 5 maisonettes in de koopsector, ca. 1000 m2 bedrijfsruimten, parkeergarage, ca. 750m2 creatief-industriële bedrijfsruimte, evenementendek en nieuwe stedelijke route tussen de Rottekade en Zwaanhals
opgave
Een nieuwe creatieve en economische impuls voor het Oude Noorden van Rotterdam, met als middel het versterken van de stedenbouwkundige structuur en de stedelijke kwaliteit van de openbare ruimte.
opdrachtgever
Com.wonen Rotterdam
datum 1e schets
oktober 2002
start bouw
december 2005
in gebruik name
woningen juni 2008, loods maart 2009
tot hoever in proces betrokken
van PvE tot en met directievoering
m2
totaal 13.050 m2 waarvan woningen 4843 m2, winkels 1009m2 en loods 757 m2
m3
38.800 m3
bouwsom
ca. 8.000.000,-
trots op
Marx & Steketee is trots op de manier waarop het gebouw zich nestelt in de locatie en deze op alle mogelijke manieren samenbindt en versterkt.
volgende keer anders
Een volgende keer zou het bureau het complexe proces krachtiger aansturen en verdere samenwerking stimuleren tussen alle verschillende partijen.