Healing by Design, an Ecological Landscape Approach to revitalize (hu)Manzanares River in Madrid is de titel van het afstudeerproject van Berta Sanz Peña. Het project is een strategie naar de wijze waarop het gekanaliseerde deel van de rivier Manzanares ‘genezen’ kan worden, en de relatie tussen rivier en stad kan worden hersteld.
Stedelijke riviersystemen zijn veelal ontaard. Een voorbeeld hiervan is de rivier de Manzanares die zijn weg baant door het hart van de stad Madrid. Een technische benadering, waarbij de riviersystemen beheerd worden als hulpbron voor waterkundig gebruik, zoals de aanvoer van zoet water, overstromingsregulering en de afvoer van afvalwater, leidde tot het verlies van de ecologische gezondheid van de rivieren.
De Manzanares begint en eindigt in twee verschillende, zeer rijke natuurgebieden, het regionale park Cuenca Alta del Manzanares bovenstrooms en het regionale park Sureste benedenstrooms. Daartussen stroomt de rivier als een ongelukkig incident door de stad. De stedelijke druk en meer specifiek de naastliggende M30 snelweg ring, hebben de rivier gemarginaliseerd tot een betonnen kanaal waarmee haar natuurlijke integriteit en ecologische gezondheid zwaar beschadigd zijn.
In 2005 werd het M30 project in uitvoering genomen met als doel de ringweg M30 beter te integreren in de stad door deze deels ondergronds te plaatsen. Het zes kilometer lange snelwegtracé langs de rivier was het meest strategische deel van het project. Direct langs het stadscentrum is door de ondergrondse heraanleg van de weg het bovengrondse deel teruggeven aan de rivier en de bewoners.
Dit afstudeerproject beoogt met behulp van ontwerp een substantiële bijdrage te leveren aan de kwaliteit van de rivier en de stad op grotere schaal door op strategische wijze in te spelen op de in gang gezette ontwikkelingen. Daarmee geeft dit project inhoud aan het begrip 'healing by design'.
Het nieuwe scenario, met een ondergrondse M30 snelweg, geeft een overvloed aan kansen om de conditie van de locatie duurzaam te verbeteren, het verloren ecosysteem weer aan het centrum van de stad te verbinden en om een gezonde en aantrekkelijke omgeving te creëren. De analyse, planning en het ontwerpvoorstel van dit project zijn gebaseerd op een metafoor die een parallel trekt tussen de gezondheid van de rivier en de mens. De genezing van de rivier wordt aangepakt zoals een dokter een patiënt geneest.
Verscheidene ernstige 'aandoeningen' die de verschillende 'organen' van de rivier hebben aangetast zijn gediagnosticeerd en vervolgens behandeld volgens het (hu)Manzanares river healing plan. Als basis voor dit plan is de Ecologische Netwerk methode (Alterra, 2003) toegepast om de ecologische fragmentatie die veroorzaakt is door stadsuitbreiding, te analyseren. Hieruit werd het voorstel ontwikkeld voor een ecologische corridor langs de rivierzijdes die zowel geïsoleerde delen van het ecosysteem kan verbinden, de biodiversiteit verbeteren alsook de ruggengraat zal vormen van een groenblauw netwerk dat de metropool doorstroomt.
Het ontwerp zelf is geïnspireerd op de functionaliteit van de menselijke organen en intelligente vormen van cellulaire menselijke weefsels. Twee voorbeelden zijn het 'neurale systeem' en de 'spijsverterings flora' die aangeven op welke wijze gezondheid en welbevinden kunnen terugkeren langs het (hu)Manzanares rivier park.
naam
Berta Sanz Peña
opleiding / studierichting
Wageningen Universiteit / landschapsarchitectuur
mentoren
Jusuck Koh, Sven Stremke
wanneer begonnen met afstuderen
december 2006
wanneer klaar
september 2007
favoriete ontwerper
architects: Enric Miralles, Toyo Ito
landscape architects: Burle Marx, Henri Bava
mooiste ontwerp ter wereld
architecture: Muziekgebouw (Amsterdam), Alterra (Wageningen), Villa Alonso (La Pereda, Asturias)
landscape architecture: Parc des Buttes Chaumont (Paris), Lurie Garden (Chicago)
wat doe je nu
Landscape desiner at Oikos Design