Opinie

Open Brief van Carlos Weeber aan UNESCO (Afdeling Werelderfgoedlijst)

In Suriname is een controverse ontstaan rond de ontwikkeling van een nieuwbouwproject in Paramaribo. Als de overheid dit project toestaat, dan dreigt UNESCO de binnenstad te schrappen van haar Werelderfgoedlijst. De Curaçaose architect prof Carlos Weeber acht dat geen probleem. In tegendeel, in een open brief vraagt hij UNESCO om ook Willemstad onmiddellijk van de erfgoedlijst te schrappen, zodat de stad zich kan ontdoen van de knellende, historiserende banden, en zich weer langs natuurlijke weg kan moderniseren.

Beth Haim, Willemstad. Waarschijnlijk de oudste Joodse begraafplaats in de Nieuwe Wereld.

Als de Surinaamse overheid toestaat dat het Riverside Harbourproject wordt uitgevoerd, schrapt u de binnenstad van Paramaribo van de Werelderfgoedlijst. Naast andere ontwikkelingen in die stad, strookt ook dit project niet met de beginselen van de Werelderfgoed conventie. Moderne ontwikkelingen die voor de economie van Paramaribo van belang kunnen zijn, zijn volgens deze conventie ongepast en dus ongewenst. U blokkeert hiermee wel een energie die essentieel is om deze stad levend te houden, met als gevolg het ontstaan van een dode museumstad.
Precies daarom heeft de door de Amerikanen in 1945 gebombardeerde en later geheel gerestaureerde barokke Duitse stad Dresden zichzelf van uw lijst gehaald om te voorkomen dat zij door haar eigen verleden wordt gegijzeld, met als gevolg een vroegtijdige verstikkingsdood. Iets dergelijks dreigt ook te gebeuren in Wenen. Tijdens de laatste Architectuur Biënnale van Rotterdam werd hieraan de nodige aandacht besteed. In deze steden is men uw conservatieve visie op de historie meer dan zat en bouwt men liever op eigen wijze op de geschiedenis voort, dan gedwongen te worden tot reproductie hiervan.

Vijf en twintig jaar geleden toen de binnenstad van Willemstad zich herstelde van een verwoestende brand, werd zij door enkele Nederlandse fanatieke historici tot internationaal monument gebombardeerd en op uw lijst geplaatst. Sindsdien is alle fut er uit en wordt nog slechts gerestaureerd. Ook nieuwbouw architectuur moet de indruk wekken alles met het verleden van doen te hebben. Monumenten en zelfs buurtjes worden uit een historische duim gezogen. Als een architectuurpolitie waakt een overheidsdienst over het uiterlijk van dit intussen tot monofunctioneel winkelcentrum gedegradeerd monument. Architecten die het historiseren beu zijn ontmoeten tijdens hun werk in deze organisatie een hardnekkige tegenstander. Daardoor is onze binnenstad nog slechts het decor voor onze melkkoe, het cruisetoerisme, dat de helft van het jaar door mammoetschepen wordt uitgestort. Deze drijvende hotels die zich van hun omgeving niets aantrekken, zijn nog het enige eigentijdse frisse element in het stadsbeeld, de rest is schijn, stoffig, vermoeid of staat op instorten. Een jaarlijkse verfbeurt houdt dit armzalige gebeuren nog overeind. Achter kleurige gevels woont niemand meer en nadat de schepen tegen zonsondergang zijn vertrokken, dooft alle leven. Bordbetonnen façades met als profiel historische gebouwen waaronder de synagoge van Punda, maken van het nieuwe hotel aan het Riffort een architectonische karikatuur. Amerikaanse architecten voelen zich blijkbaar beter thuis in dit soort kitsch. Een nieuw ziekenhuis is in het centrum van Willemstad wegens hoogtebeperkingen onmogelijk te bouwen en moet naar een rand van de stad, andere bedrijven verhuizen naar Salinja.

Ik weet zeker dat u na deze korte schets de noodzaak onderkent om Willemstad onmiddellijk van uw lijst te schrappen. Ik geef u hierbij als suggestie mee de vrijgekomen plaats te bestemmen voor een echt monument, het oude joodse kerkhof dat als dodenstad tegen de smerige Isla aan ligt. U zult hiertoe zelf moeten overgaan omdat onze overheid voorlopig nog met andere zaken bezig is. Gaarne ben ik bereid om het een en ander mondeling toe te komen lichten en daarbij ook het desastreuze effect willen betrekken dat de raffinaderij heeft op het beeld van de oude binnenstad, gezien vanaf de cruiseschepen aan de Megapier.

Met vriendelijke groeten,
Professor Carlos Weeber, architect (Curacao)