Regionaal Opleidingencentrum (ROC) Aventus opende 23 april haar vestiging aan het Centraal Station van Zutphen. Het lesgebouw van RAU architects doceert, nog voor er een docent aan te pas komt. Bijvoorbeeld over de ruimte die ontstaat als je een L-vorm viermaal anders stapelt.
ROC Aventus is het regionale opleidingencentrum voor middelbaar beroepsonderwijs in de Stedendriekhoek Apeldoorn, Deventer en Zutphen. Het 4200m2 grote gebouw bij het Centraal Station in Zutphen biedt onderdak aan de richtingen welzijn, economie en ict. Hoewel het ROC Aventus mede opdracht gaf en gebruiker is, is het ontwikkeld door en eigendom van NS Poort.
Het infrastructurele karakter van het lesgebouw geldt niet alleen de locatie aan de zuidzijde van het Centraal Station en aan de oostzijde van het stationsplein. Ook de plattegronden en gevels slaan een brug naar de omgeving. Transparante hoeken in de bouwlagen verbinden de omgeving met de infrastructuur in het gebouw, bestaande uit trappen aan een gebouwhoge vide. Deze vide ontstaat door de gemeenschappelijke verticale opening in de oksels van vier L-vormig gesloten volumes. De dichte volumes bevatten afgescheiden lesruimtes, alleen met pasjes te betreden. Die volumes zijn zo gestapeld dat de L-vorm steeds van het gebouw wegkijkt, telkens naar een ander kwadrant of een andere windstreek. Elke laag van de school is zo op de buitenwereld gericht. De van de school wegkijkende hoek is overal transparant en dient voor zelfstudie, contact en recreatie. De dichte muurvlakken, zowel binnen als buiten, zijn per verdieping afgewerkt naar aanleiding van een aspect uit de omgeving waarop de bouwlaag uitkijkt. De horizontale geleding van de overwegend dichte gevels met de glimmende schichten doet denken aan uit de aarde gesneden tijdlagen. Volgens de architect projecteren de openingen het historische stratenpatroon aan de zijde van de gevel. Aan de spoorzijde kijken de bovenste twee bouwlagen uit over het spoor.
Het uitgangspunt wordt meteen bij aankomst geïllustreerd. De schoolentree ligt aan het stationsplein, in de transparante hoek van de begane grond en de muren zijn afgewerkt met, bij het stationsplein passend natuursteen. Een trap brengt je boven op de voet van de L-vormige begane grond. De kantine ligt in de transparante zuidwesthoek van de eerste verdieping, waarvan de plattegrond ten opzichte van de begane grond om de breedte as is omgeklapt. De houten afwerking van de leslokalen is geïnspireerd op de ooit houten huizen in de stad aan de zuidkant.
Doordat de plattegrond van de tweede verdieping 180 graden is gedraaid ten opzichte van de eerste, ligt de transparante hoek langs het spoor en de perrons. De dichte gevels van deze laag zijn bekleed met aluminium, verwijzend naar de industrie aan de overkant van het spoor in het noorden.
Op de derde verdieping kijkt een vrij studielandschap uit op het noordwesten. De plattegrond van deze verdieping is, net als de eerste, in de lengte omgeklapt. Bij de naar het spoor gerichte hoek is nu ook de vloer weggelaten waardoor een vide met stationshalachtige proporties ontstaat. De witte gevels refereren er aan de huizen langs de kade van de westelijk gelegen IJssel.
De steeds verschuivende stapeling van de bouwlagen leidt tot gevarieerde gevels. Dat is ook wel gewenst omdat het gebouw de afbakening van belangrijke ruimtes vormt. De oostgevel is bijvoorbeeld de westelijke pleinwand van het stationsplein. De architect noemt de buitenwanden stedenbouwkundige gevels. Hij gaf de bouwlagen nog een extra hoekverdraaiing voor verdere variatie en verzachting van de gebouwcontouren. Zo ligt de bovenverdieping aan de zuidzijde wat terug om de impact van de hoogte van het gebouw voor de bewoners van de Stationsstraat te verzachten. Het terugliggen van deze verdieping is binnen zichtbaar aan het plafond; een hap uit de ruimte in de vorm van een grote koof. Ook hier ervaar je de relatie tussen binnen en buiten.
De gevels met de flitsende raamstroken trekken de aandacht. De raamlijsten lijken echter alleen op haakse hoeken berekend en sluiten bij de niet-haakse hoeken nergens behoorlijk op elkaar aan. Architectuur gaat toch ook over de relatie tussen concept en technische middelen. In plaats van de sprekende raamstroken beklijft na een bezoek juist de manier waarop uit een gealtereerde stapeling van naar buiten georiënteerde bouwlagen een indrukwekkend open binnen ontstaat. Een onbeschrijflijke ruimte ook, waarbij deze schrijver niet verder komt dan het benoemen van de volumes die de ruimte maken. De ruimte is meer dan de fysieke middelen waarmee hij is gemaakt. En dat is precies waar architectuur over gaat.
architect
RAU, Amsterdam
adres project
Stationsplein 20, Zutphen
functie gebouw
school
opgave
schetsontwerp t/m uitvoering
opdrachtgever
NS Poort, ROC Aventus
datum 1e schets
september 2006
start bouw
december 2008
in gebruik name
februari 2010
tot hoever in proces betrokken
t/m oplevering
m2
4200 m2
bouwsom
6,9 miljoen
trots op
de ruimtelijkheid, materialisering (buiten loopt door naar binnen), materialisering is een weerspiegeling van de gebouwde omgeving,
volgende keer anders
meer grip op de installatieadviseur