Op 26 maart was het eindelijk zover. De voorlopig laatste invulling van het prestigieuze stadshart van Almere is een feit. De nieuwe bibliotheek, ontworpen door Meyer en Van Schooten Architecten, is volgens directeur Chris Wiersma het meest publieke gebouw van de stad. De overweldigende opkomst tijdens het openingsweekend bewees gelijk al dat het gebouw een plekje in de harten van de Almeerders heeft veroverd.
De bibliotheek kreeg een prominente plek in Almere Stad, naast het Stadhuis van Cees Dam. Het gebouw kijkt in een punt uitdagend over het Stadhuisplein uit. Het karakteristieke kenmerk van het stadshart van Almere is het gebogen maaiveld, naar stedenbouwkundig ontwerp van OMA. Vanaf het Stadhuisplein loopt het maaiveld langzaam op, het gebouw volgt deze beweging en begeleidt de winkelroute omhoog. De gevel is opgebouwd uit glas en antraciet betonelementen met een golvende print.
Niet alleen aan de buitenzijde, maar ook binnen wordt de oplopende beweging gevolgd. De bibliotheek rolt zich uit met een 400 meter lange route langs de glasgevel van het gebouw. Deze start bij de hoge en lichte entree op het plein. Via een ruime trap of roltrap bereik je het volgende niveau, waar je als door een poort in één van de ruime en lichte binnenhoven komt. Dit is het hart van de bibliotheek, hier bevinden zich de verschillende balies en vouwt de interne structuur van het gebouw zich verder voor je uit.
Op de begane grond bevat het gebouw meerdere winkelruimtes grenzend aan het gebogen maaiveld, en aan de zijde van het Stadhuis is een vleugel met woningbouw en een openbare fietsenstalling opgenomen.
De nieuwe bibliotheek is opgezet als een open ruimte met een doorlopende vloer die zich door middel van zogenoemde sawas om de binnenhoven omhoog slingert. De doorgaande glaswand en de zwarte borstweringen versterken dit beeld. De open ruimte is voor de beleving zoveel mogelijk vrij gelaten van tussenwanden. Alle secundaire ruimtes zoals toiletten en installatieruimtes zijn geclusterd en ondergebracht in zwarte dozen en vallen door die kleur bijna weg.
De ontsluiting is op meerdere manieren georganiseerd. Intern verzorgen drie ringen rondom de drie binnenhoven de route. Op de knooppunten hiervan kan de bezoeker overstappen van de ene naar de andere route. Het grootste binnenhof is open en vormt de binnentuin tussen de bibliotheek en de woningen. De sawa’s lopen door in de door Karres en Brands ontworpen tuin. Op meerdere plekken kun je met je boek deze groene oase binnenlopen en een rustig plekje zoeken.
Het binnenhof dat volgt op de entreepartij is afgedekt met een grote glazen kap en laat duidelijk de gelaagdheid van het gebouw zien. Rondom dit binnenhof zie je de verdiepingen met hun witte borstwering omhoog slingeren. In totaal vier verdiepingen, drie in gebruik als bibliotheek en één met kantoorruimtes voor de bibliotheek en overige gebruikers zoals de gemeente Almere en het Stadsarchief. De theater- en filmzaal op de derde verdieping gaat eveneens naadloos op in de hoofdstructuur. De glazen wand naar het binnenhof is afsluitbaar met een zwart gordijn. Het kleinste binnenhof, eveneens met glazen kap, voorziet de kantoorruimtes van extra daglicht en ruimtelijkheid.
Maar het meest bijzondere van het gebouw is het bibliotheekconcept. De nieuwe bibliotheek heeft geen enorme wanden waarin van onder tot boven boeken op alfabet zijn geplaatst, maar golvende lage en hogere kasten met veel gezellige zit- en leesruimte daartussen. De boeken staan niet passief in de kasten te wachten maar zijn uitnodigend op thema en doelgroep neergezet. Dit is het zogenaamde winkelconcept waarmee de bibliotheek in Almere al een paar jaar heeft geëxperimenteerd. De oude en wetenschappelijke categorisering spreekt het moderne publiek niet meer aan en daarom (ver)leidt de bibliotheek haar klanten nu met een ‘versheidsafdeling’ en met ‘hoogspanning’ en zo verder.
Het interieur van dit winkelconcept is van Concrete architectural associates, de huisstijl is ontwikkeld door grafisch ontwerpbureau Thonik. Meyer en Van Schooten heeft bewust neutrale kleuren toegepast; de bezoekers en de boeken zorgen voor de kleur. Daarbinnen heeft Concrete met een aantal kleurrijke elementen zitruimtes weten te creëren. Ronde kleden met diverse themas op een grijze kunststof vloer, luie stoelen en banken aangekleed met schemerlampen bakenen intieme zitplekken binnen de open ruimte af.
De bibliotheek wil een openbaar gebouw zijn. De theater-, en filmzaal zijn de komende maanden volgeboekt met voorstellingen en het leescafé, dat uitkijkt over het Stadhuisplein, is een ontmoetingsplek bij uitstek. De jongeren kunnen zich vermaken in een gaming center. Het gebouw biedt daarnaast flexibele studieruimtes op de vierde verdieping, nabij de wetenschappelijke steunfunctie (WSF) op het gebied van New Towns en Watermanagement. En in het gehele gebouw kan men gebruik maken van draadloos internet. Kortom, alle voorzieningen die studenten en flexwerkers nodig hebben zijn aanwezig. Meyer en Van Schooten hebben voor Almere een publiek gebouw op maat gemaakt.
De nieuwe bibliotheek is een spannend en uitgebalanceerd gebouw, eerder ingetogen dan flamboyant. De nieuwe ideeën van het gebruik van een openbare bibliotheek hebben voorop gestaan en hebben tot een evenwichtig resultaat geleid met ruimte om te groeien. De structuur biedt flexibiliteit en is dus toekomstperspectief. Het siert de architecten en toont hun vakkundigheid na vijfentwintig jaar praktijkervaring.