Feature

Van Klingerenvleugel verplaatst

De Van Klingerenvleugel, het stalen nieuwbouwgedeelte van de jeugdherberg Ockenburgh, wordt momenteel gesloopt! Geen paniek, de Nederlandse architecten hoeven zich niet aan het staalskelet vast te ketenen in een ultieme poging het noodlot af te wenden. Het gebouw gaat niet de Zwarte Madonna of het Glazen Huis achterna, want de sloop betekent in dit geval demontage en verplaatsing en dus een nieuwe toekomst.

Eind jaren zestig ontwierp Frank van Klingeren een uitbreiding aan het bestaande 17e eeuwse landhuis Ockenburgh op het gelijknamige landgoed in Kijkduin; een rechthoekig, drie verdiepingen hoog volume, uitgevoerd met een staalskelet. Bij oplevering in 1973 was de jeugdherberg met een capaciteit van 400 bedden de grootste van Europa. Maar vanaf 1995, na het vertrek van de jeugdherberg uit Ockenburgh staat de Van Klingerenvleugel leeg. De toekomst van dit moderne monument leek onzeker, vooral toen de plannen voor een luxe hotel op deze locatie concreet werden. Een monumentstatus zit er nog niet in voor een gebouw uit 1973. Het Comité redt Ockenburgh, met onder andere Leon Thier, Gerrit van Es (HVE Architecten) en Nora van Klingeren, heeft zich de laatste jaren ingezet om het gebouw te behouden. In eerste instantie zijn alternatieve plannen ontwikkeld voor een hotelfunctie. Maar de nuchtere, democratische architectuur van Van Klingeren paste niet in de toekomstplannen voor het luxe hotel en congrescentrum. Wel groeide door al deze aandacht langzaam op verschillende plaatsen en bij verschillende partijen het besef dat het hier om een bijzonder gebouw gaat. Een gebouw met mogelijkheden, maar ook een symbool van de nieuwe maatschappij, zoals die architecten als Van Klingeren eind jaren zestig voor ogen stond.

In een publicatie van het Comité uit april 2008 worden maar liefst acht alternatieven voor ander gebruik gepresenteerd, uiteenlopend van een expositieruimte tot een wellness centrum. De negende optie is demontage: als het gebouw dan echt niet kan blijven staan, verplaats het dan! In Den Haag Zuidwest, een van de zogenaamde ‘Krachtwijken’, worden op hetzelfde moment plannen ontwikkeld voor een Urban Centre, een plek waar jongeren hun talenten kunnen ontwikkelen. Ineens is er het gouden idee: verplaats het gebouw naar Zuidwest en bestem het als Talentcentrum. Zo blijft de geest van het gebouw het best bewaard; het gebouw wordt opnieuw een ontmoetingscentrum voor jongeren van diverse culturen. Maar het project past ook op een andere manier goed in het huidige tijdsbeeld. Demontage en hergebruik zijn een goed voorbeeld van duurzaamheid. Bovendien kunnen bij de verplaatsing via stages en scholingsprojecten jongeren worden ingeschakeld. Een gebouw voor jongeren door jongeren. Op 25 februari maakte wethouder Marnix Norder een begin met de demontage.

Het flexibele gebouw is uitstekend geschikt te maken voor de nieuwe functie. De nieuwe locatie is een groenstrook aan de Leyweg, dus opnieuw een parkachtige situering. Het langgerekte bouwvolume is haaks op de Leyweg geplaatst, de rookkanalen dienen net als voorheen als landmark. Door aanleg van een verhoogd entreeplateau kan het gebouw net als in de oorspronkelijke situatie vanaf een entresol worden benaderd. Als vanouds heeft de bezoeker overzicht over de vrijwel geheel open begane grond. De hoge begane grond bevat een café-restaurant met aangrenzend een terras aan het water. Het betonnen volume van de oorspronkelijke keuken wordt gereconstrueerd en gaat fungeren als zaal. De keuken en allerlei dienstruimtes zijn onder het entresol weggewerkt. Op de eerste verdieping komen studio’s en leslokalen. Deze staan als vrij gevormde volumes als een soort cocons in een foyerachtige ruimte. In de felgekleurde wanden zijn zitelementen opgenomen zodat de restruimte als lounge kan dienen. Op deze manier is ook een oplossing gevonden voor de klimaatproblemen van het geheel glazen gebouw. De tweede verdieping bevat studio’s en kantoren voor startende jonge ondernemers. Er zijn ook enkele collectieve voorzieningen als een vergaderkamer, een pantry en twee loungeruimtes. Het dak wordt als groen dak uitgevoerd.

Na een tijdrovende asbestsanering wordt het staalskelet nu gedemonteerd. Alle onderdelen krijgen een code, zodat ze later weer terug te vinden zijn. Helemaal rond is de financiering van de nieuwbouw nog niet. De gemeenteraadsverkiezingen hebben de politieke besluitvorming enigszins vertraagd. Maar alles wijst erop dat de Van Klingerenvleugel binnen afzienbare tijd een tweede leven krijgt als Medialab in Den Haag Zuidwest.