Een tehuis voor straatkinderen in Chennai (India), gebouwd met een flexibel, modulair bouwsysteem is het afstudeeronderwerp van Marco de Jong.
Voor mijn afstuderen kwam ik in contact met een Nederlandse organisatie die ontwikkelingshulp verleent in India. Deze organisatie vroeg mij een nieuw tehuis te ontwerpen voor 120 straatkinderen in de megastad Chennai. Deze concrete vraag vormde de opgave voor mijn afstuderen.
Tijdens mijn verkenning van de stad Chennai ontdekte ik dat er in de sloppenwijken in de stad niet alleen een hoop ellende heerst, maar dat er ook plekken met een bijzondere kwaliteit te vinden zijn. In het patroon van nauwe straatjes kwam men op onverwachte plaatsen samen. Tevens ontdekte ik de vrijheid die de kinderen ervaren binnen de open samenleving waar toezicht en daarmee een zekere mate van veiligheid vanzelfsprekend lijken. Na mijn bezoek aan India begreep ik ook dat de opgave niet vroeg om een afgerond ontwerp. In India is het niet gebruikelijk om ver vooruit te plannen. Op grond van de veranderende behoeftes zorgt men voor oplossingen op maat. Het gevolg is dat na vijf jaar alles weer met grond gelijk wordt gemaakt om ruimte te creëren voor iets nieuws.
Om tegemoet te komen aan de specifieke omstandigheden ontwikkelde ik een bouwsysteem dat bestaat uit rechthoekige modules die op diverse manieren te schakelen zijn. Deze prefab betonnen elementen zijn net als lego-stenen demontabel en kunnen voor verschillende doeleinden worden ingezet, waaronder als slaapplek voor kinderen. Een kindermatras vormt het uitgangspunt voor de maat van de modules. Ze kennen zes verschillende hoogten die gerelateerd zijn aan de lichaamslengte van kinderen van 4 tot 18 jaar. In vergelijking met de huidige tehuizen, waar kinderen geen eigen (slaap)plek hebben, bieden de elementen een veilig onderkomen dat kan worden gepersonaliseerd en waar bezittingen kunnen worden opgeslagen. De profilering aan de buitenkant biedt ruimte voor water- en elektriciteitsleidingen. Tevens kunnen de modules door middel van halfronde sparingen gekoppeld worden met een staaf bamboe, waardoor een constructieve wand ontstaat.
Met dit bouwsysteem heb ik een tehuis ontworpen. De onorthodoxe plattegrond weerspiegelt de kwaliteit van de structuur van een sloppenwijk, waar privé en collectief in elkaar overlopen. Dit aspect is terug te vinden in de open verbindingen van het binnenterrein via straatjes en pleinen naar de wooneenheid, de woonkamer en uiteindelijk naar de slaapkamer met de slaapmodules. Het geheel is overspannen met een tentdak dat bescherming biedt tegen regen en zon. De afzonderlijke wooneenheden worden door een tweede laag van muskietengaas beschermd tegen insecten. Deze oplossingen zorgen ervoor dat de wind vrij spel heeft en voor verkoeling zorgt.
Na mijn afstuderen ben ik met het project verder gegaan. Samen met de ontwikkelingshulporganisatie worden er plannen gemaakt om het tehuis te realiseren met traditionele bouwmiddelen. Tegelijkertijd ben ik samen met partnerbedrijven bezig om het bouwsysteem verder uit te werken. Ik ben ervan overtuigd dat het systeem op een veel bredere schaal kan worden toegepast, bijvoorbeeld als alternatief voor de huidige manier waarop overal ter wereld sloppenwijken groeien.
opleiding / studierichting
Academie van Bouwkunst Rotterdam / architectuur
mentoren
Rob Hootsmans, Isa Baud, Neelu Boparai, Helena Casanova, Klaas van der Molen
wanneer begonnen met afstuderen
december 2007
wanneer klaar
februari 2009
favoriete ontwerper
geen favoriete ontwerper
favoriete ontwerp
geen favoriet project
wat doe je nu
Momenteel werk ik bij Topos Architecten en werk ik zelfstandig met andere partijen het prefab bouwsysteem uit onder de naam SPACEBLOCK. Ik verwacht dat dit systeem een daadwerkelijke oplossing kan worden in bijvoorbeeld verschillende sloppenwijken en noodgebieden.