In Rotterdam werd enige tijd geleden een eigenzinnig klushuis opgeleverd. Het is onderdeel van een programma van de Gemeente Rotterdam, die voor het revitaliseren van achterstandswijken er – voor weinig geld – zogenaamde ‘klushuizen’ aan particulieren verkoopt. Deze nieuwe eigenaren moeten dan wel flink investeren in de vaak verwaarloosde woningen. De Zwarte Parel op Zuid is ontworpen door Studio Rolf.fr i.s.m. Zecc Architecten.
De honderd jaar oude gevel van de woning, onderdeel van een gesloten bouwblok, is volledig zwart geschilderd. Zowel metselwerk, kozijnen als de ramen zijn bedekt met een zwarte glimmende olie, waardoor het lijkt alsof het pand een teerlaag heeft gekregen. Op enkele plaatsen prikken de nieuwe transparante vensters door de oorspronkelijke gevel naar buiten. Zo wordt de relatie tussen de oude voorgevel en moderne invulling afleesbaar. Het bestaande pand is namelijk gebruikt als huls om een geheel nieuw huis in te bouwen.
Binnen zijn alle wanden en vloeren gesloopt, waardoor er een ruimte ontstond van 5 meter breed, 10 meter lang en 11 meter hoog. In en op deze huls zijn drie verschillende werelden gestapeld: de studio, de woning en de daktuin.
De woning tussen studio en dakterras heeft een hoogte van 6 meter. Hiertussen lopen vloeren, wanden, trappen en plafonds in elkaar over waardoor een aaneenschakeling van halfopen functies (wonen, eten, koken, studeren en slapen) ontstaat. De traditionele stapeling van vloeren en wanden, die samen de kamers vormen, ontbreekt. In plaats daarvan is, uit een grote hoeveelheid kleine houten latten, een enorm sculpturaal element gebouwd, dat de ruimte verdeelt in verschillende woonruimten, zonder dat er afgesloten kamers ontstaan. De ruimtes staan met elkaar in verbinding door vides, grote trapgaten of lange zichtlijnen. Alle overbodige traphekken, balustrades en deuren zijn weggelaten, waardoor een grote mate van ruimtelijke abstractie ontstaat. Het object is zo ontworpen en gesitueerd dat er op diverse plaatsen zichten ontstaan die de hele lengte, breedte en hoogte van de ruimte benadrukken. Bij het ontwerpen is vooral gekeken naar de restruimtes tussen het object en de bestaande wanden.
Het sculptuur is volledig opgebouwd uit aan elkaar geschroefde balkjes die zowel de constructie als de afwerking vormen. Met deze constructiewijze ontstaat er een grote vormvrijheid en is het eenvoudig om overstekken te maken. Een groot deel van het object hangt met deze balkjes aan de dakvloer waardoor geen ondersteuning nodig is.
Net als in de voorgevel blijven ook in het interieur de sporen van het verleden zichtbaar. Op de bouwmuren verraden een oude trapleuning en gaten van verwijderde vloerbalken de oorspronkelijke indeling van de woning. De bouwsporen, waaronder de oude trapleuningen en leidingen zijn allen wit geschilderd, net als een gehele zijwand. De andere bouwmuur is onbehandeld gebleven. De verschillende vlakken van het woonobject zijn in drie tinten grijs geschilderd. Zo worden de verschillen tussen het nieuwe object en de bestaande huls benadrukt.
Op de begane grond is de studio gebouwd met een vrije hoogte van 5 meter. Deze studio is ruimtelijk zo open mogelijk gehouden, door de noodzakelijke voorzieningen zoveel mogelijk langs de wanden te organiseren, in één doorlopend element. Achter het huis ligt een 'dakpannen-bamboetuin'. Boven is het oude pannendak verwijderd (hergebruikt in de tuin) en een nieuwe plantenkas geplaatst met een bubbelbad, van waaruit de bader een prachtig uitzicht heeft.
(tekst i.s.m. Rolf)
architect Studio Rolf.fr i.s.m. Zecc Architecten
projectarchitecten Rolf, Yffi van den Berg en Marnix van der Meer
opdrachtgever Rolf en Yffi
adres project Pompstraat 44, Rotterdam Zuid
functie gebouw Studio en woonhuis
opgave hergebruik van rotte kies tot zwarte parel!
datum 1e schets 24 december 2007
start bouw december 2008
in gebruik name september 2010
m2 170
m3 600
bouwsom 180.000 incl btw
Rolf is trots op 'het feit dat mijn vriendin en ik het lef hebben gehad om op deze plek in Rotterdam dit huis te realiseren. We hebben dit project samen tot een goed einde gebracht, waarbij we elkaar in het ontwerp- en bouwproces hebben versterkt en veel lol hadden. (Een mooi gebouw ontwerpen is niet zo moeilijk, zie de eerste paginas van Mark Magazine, maar het uitvoeren, daar gaat het om.)'
volgende keer anders 'Er ontbreekt wat mij betreft eigenlijk maar 1 ding en dat is een grandioos uitzicht op de haven en skyline van Rotterdam. Het lekt (nog) niet, dus vraag ik me af of het wel architectuur is.'