Yannis Tsoukalas en Douwe Kelderman ontwierpen een voorstel voor een woningbouwprogramma dat samenhang moeten brengen op een locatie in Berlijn die in de Tweede Wereldoorlog deels werd verwoest en nooit is herbouwd.
Na de val van de Muur in 1989, trokken kunstenaars en krakers in een van de overgebleven gebouwen van het voormalige warenhuis Friedrichsstadtpassagen dat in de Tweede Wereldoorlog voor een groot deel was verwoest. Zij transformeerden het in een plek voor kunst, muziek en uitgaan die onder de nieuwe naam Tacheles zeer bekend werd.
Het toevoegen van nieuwe woningen op de open plekken van Tacheles levert twee vraagstukken op. Allereerst gaat het om de relatie tussen oud en nieuw. Welke ingreep is nodig om een uiteengevallen stuk stedelijk weefsel (een gebombardeerd stadsblok), tot een samenhangend stedelijk ensemble maken. Het tweede vraagstuk betreft de dynamische samenleving van Oost-Berlijn met haar opkomende subculturen en de creatieve klasse. De vraag is op welke wijze dit sociale potentieel kan worden ingezet als tegemoet wordt gekomen aan de hedendaagse lifestyle in Berlijn.
De oplossing van het eerste vraagstuk werd gevonden in de Sociale Condensator-theorie van de Russische constructivisten. Deze houdt in dat door het stapelen van verschillende programmas op een leeg terrein, er ontmoeting en interactie zal zijn tussen verschillende groepen zodat onverwachte gebeurtenissen zullen plaatsvinden. Dit idee is vertaald in een dynamisch ruimtelijk gebaar dat zorgt voor een nieuwe balans tussen oud en nieuw. Door het contrast tussen oud en nieuw verbindt deze ingreep Tacheles met de omringende stad.
Voor het tweede vraagstuk is onderzoek gedaan naar manieren waarop flexibiliteit kan zorgen voor collectiviteit in woonblokken. Op basis daarvan is een stedenbouwkundig plan gemaakt met gebouwen die twee flexibele woningtypen bevatten. Om andere groepen mensen aan te trekken wordt een metrostation toegevoegd dat twee bestaande metrolijnen verbindt. Een driehonderd meter lange strook van hedendaagse woningen en een hoogbouwcomplex zijn ontworpen als landmarks die de plek een stevige positie geven in de stedelijke context.
De laagbouwwoningen hebben een specifieke ordening en gradatie met betrekking tot publiek en privé. Op de begane grond ligt het meest flexibele en publieke woningtype, op de bovenste verdieping ligt het besloten en private type. Op stedenbouwkundig niveau tonen de gebouwen op vergelijkbare wijze een gradatie van publiek naar privé door het profiel van de straten dat smaller wordt in gebieden met een meer privaat karakter.
Het flexibele karakter van de gebouwen in combinatie met een geïntegreerd klimaatsysteem biedt ook een duurzame oplossing. De levensduur van gebouwen wordt vergroot door de flexibiliteit van de ruimte. Dit wordt aangevuld met optimale lichtinval in de woningen, hergebruik van regenwater van het dak en de straat, en een warmtepompinstallatie in combinatie met betonkernactivering.
naam
Ioannis Tsoukalas
e-mail
website
Douwe Kelderman
e-mail
opleiding / studierichting
TU Delft / architectuur
mentoren
Jasper van Zwol, Ype Cuperus
wanneer begonnen met afstuderen
september 2009
wanneer klaar
juli 2010
favoriete ontwerper
Ioannis Tsoukalas: Alvar Aalto
Douwe Kelderman: (op dit moment) Oscar Niemeyer
favoriete project
Ioannis Tsoukalas: Saynatsalo Town Hall
Douwe Kelderman: Edifício Copan
wat doe je nu
Ioannis Tsoukalas: Promotie-onderzoek naar flexibele woningbouw.
Douwe Kelderman: Werk als architect in Dar es Salaam, Tanzania.