Scale en team T.O.P. Office & Expo68 winnen ideeënwedstrijd Brussels Courthouse

Het Justitiepaleis in Brussel, ontworpen door Joseph Poelaert en gebouwd tussen 1866 en 1883, bepaalt de Brusselse skyline. Het gebouw en haar gebruikers kampen met problemen inzake beveiliging, functionaliteit, energieprestaties, stabiliteit, brandbeveiliging, etc. Deze problemen zijn op technisch vlak bijzonder moeilijk op te lossen, ook omdat het Justitiepaleis deel uitmaakt van het beschermde erfgoed van de stad Brussel. Er is daarom behoefte aan een bijzonder sterke visie om enerzijds het gerechtsgebouw te moderniseren en anderzijds het beschermde karakter ervan te behouden.

Ter gelegenheid van het Belgische voorzitterschap van de Europese Unie in 2010 en op vraag van de Federale Regering, lanceerden de Regie der Gebouwen en de Federale Overheidsdienst Justitie vorig jaar zomer een internationale ideeënwedstrijd om de mogelijke toekomstige functies van het Justitiepaleis en zijn onmiddellijke omgeving te onderzoeken. De ideeënwedstrijd Brussels Courthouse, Imagine the future! heeft tot doel een reflectie op gang te brengen over de toekomst van het gerechtsgebouw. De wedstrijd voorzag twee scenario’s: een Justitiepaleis met een (gedeeltelijke) justitiële functie (scenario 1) en een justitiepaleis zonder enig justitiële functie (scenario 2). Het doel van de wedstrijd was dus niet om een afgewerkt stedenbouwkundig of architecturaal project uit te werken.

De internationale respons op de wedstrijd was groot en uiteindelijk werden er 188 dossiers ingediend. Sommige hiervan bevatten een idee voor beide scenario’s. Voor het eerste scenario werden 81 ideeën ingediend, voor het tweede scenario ontving de organisatie 113 ideeën.

Scenario 1: behoud van een (gedeeltelijke) justitiële functie
Eerste prijs: Temporary Association Palace of Justice Brussels uit België (T.O.P. Office, Expo68) met ‘Redeveloping the basement of the Palace of Justice’.
Hun voorstel betreft het herstel van de verbindingen uit het oorspronkelijke stadsweefsel in de sokkel van het Justitiepaleis door een herbestemming van de sokkel en het recycleren van 15.000 m² gewelfde ruimtes. De ruimtes boven de sokkel behouden hun hun justitiële functies, de koepel wordt een toeristische attractie.

De tweede en derde prijs voor ontwerpen met een (gedeeltelijke) justitiële functie gingen naar Surentu / De Mul Architects uit Nederland (A. De Mul, S. Surentu, S. van Mastbergen) met ‘A new quarter of Justice in Brussels, Judging in a contemporary environment’, en City 4 uit Nederland (Philip Mannaerts, Linda Holvast, Jue Qiu, Yan Shi) met ‘Elysium – A public destination underneath the courthouse’).

Scenario 2: geen justitiële functie meer.
Eerste prijs: Scale uit België (Géraldine Lacasse, Julie Collet) met ‘Pas de Palais, Pas de Palais’.
Scale stelt dat het justitiepaleis kan nooit iets anders worden dan een justitiepaleis en dat het daarom ondenkbaar is om het justitiepaleis een andere invulling te geven. De dag dat de justitiële functie verdwijnt, verdwijnt ook het justitiepaleis. Door toevoegingen en door het wegnemen van elementen wordt het justitiepaleis getransformeerd tot een stadswijk (zoals het Paleis van Diocletius in Split of het amfitheater in Firenze). Het ondergaat een evolutie naar een levend monument, het justitiepaleis als zichtbaar fundament voor een nieuwe stadswijk.

De tweede en derde prijs voor ontwerpen zonder justitiële functie gingen naar:
Graphical arch uit België (Gilles Ramaekers) met ‘Rencontre urbaine’, en Pierre Silande en Mickael Papin uit Frankrijk met ‘Rue du Palais’

De jury bestond uit: Olivier Bastin, bouwmeester Brussels Hoofdstedelijk Gewest (voorzitter); Pascale Engelmann, architect, vertegenwoordiger van de Regie der Gebouwen; Filip Heyndrickx, ingenieur en diensthoofd ‘Infrastructuur’ directie Rechterlijke organisatie en vertegenwoordiger van de Federale Overheidsdienst Justitie; Françoise Pissart, socioloog en directeur Armoede & Sociaal gerecht / Migratie / imago van de stad Brussel en vertegenwoordiger van de Koning Boudewijnstichting; Guido Vanderhulst, wd. voorzitter Koninklijke Commissie en consultant expert in sociaal en industrieel erfgoed en vertegenwoordiger van de Koninklijke Commissie voor Monumenten en Landschappen van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest; Stephane Duquesne, architect en vertegenwoordiger van de Directie Monumenten en Landschappen van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, Peter Benuska, architect en vertegenwoordiger van de Europese Unie; Jean-Pierre Demeure, ingenieur en directeur van de dienst Stedenbouw van de Stad Brussel en vertegenwoordiger van de stad Brussel; Albert Goffart, architect en directeur Stedenbouw en vertegenwoordiger van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, Xaveer De Geyter, achitect – stedenbouwkundige.