Nieuws

Archiprix 2011 eervolle vermelding: Hotel De Boot Gemist een choreografie van het verlangen

Een tijdelijk onderdak voor de gestrande reiziger, op reis naar de overkant (de toekomst…?) Het afstudeerproject van Wytske van der Veen

Wat als je de (laatste) boot gemist hebt? Als je blijft steken? Wat als een gedwongen pauze eindeloos lijkt te duren? Als je … verlangt?
Met als vertrekpunt mijn eigen herinneringen aan de jaarlijkse (vakantie)overtocht naar het Waddeneiland Schiermonnikoog, ontstond dit project. Wonend in de nabijheid van de Friese kust, beklom ik regelmatig de zeedijk om even naar de overkant te kunnen kijken en een glimp van het eiland op te vangen. Het verlangen daar, aan die op dat moment onbereikbare overkant te zijn, is altijd gebleven.

Vanuit de herinnering draagt ieder mens zijn eigen unieke ruimtes met zich mee. Deze ruimtes worden langs de tijdlijn van het leven in het autobiografisch geheugen bewaard. Elke herinnering langs deze lijn functioneert als een anker, geeft identiteit. Architectuur is dus mede bepalend voor de herinnering en daarmee de identiteit van de mens. Herinneren is onderweg zijn, op reis zijn, terugblikken om weer vooruit te kunnen kijken. Dat terugblikken vindt plaats tijdens momenten of intervallen op de tijdslijn van het leven. Men bevindt zich dan in het tussen, de schemerzone tussen verleden en toekomst.

Ik onderzocht zowel mijn eigen herinneringen in relatie tot ruimte en tijd, als ook de wetenschappelijke fenomenen 'herinnering' en 'geheugen'. Naar aanleiding van dat onderzoek definieerde ik een aantal thema's in relatie tot de herinnering: reserveruimte, tussenruimte, echo, pauze, posa, wachten, verlangen, heimwee, tijd. Parallel hieraan onderzocht ik door middel van film (beweging van het verlangen) en klei (de materie van het landschap) hoe deze thema's zich in het Friese kustlandschap en in mijn eigen innerlijke landschap manifesteerden. Deze onderzoeken dienden als leidraad voor het bepalen van het tussen en zodoende als dragers voor het Hotel.

In de ruimte tussen bewustzijn en onderbewustzijn, tussen werkelijkheid en verlangen (projectie), tussen aankomst en vertrek, kortom in de schemerzone van het tussen, daar bevindt zich Hotel De Boot Gemist. Dit Hotel is de choreografie van het verlangen, een onthulling van mijn eigen innerlijk landschap vol herinnering en verlangen, sterk gerelateerd aan het Friese waddenlandschap waarin ik opgroeide, maar toegankelijk voor elke gestrande reiziger, een uitnodiging tot zelfreflectie.

De intentie van het Hotel was de verbeelding en poëzie van de herinnering, bestaande uit fragmenten, te materialiseren en daarnaast de gedachten van de individuele mens (de gestrande reiziger) richting te geven. Het is een aanzet om dit gebied op een andere manier te bekijken en een impuls te geven om de eigen ervaring tot een poëtisch niveau te verheffen.
Het project is een tussenruimte, tussen verleden en toekomst (symbool voor de pauze) en wordt gevormd door fragmenten (zoals in de herinnering en het geheugen). Het is een ervaringsruimte, een ruimte waar ieders herinnering verankerd is of een plaats kan krijgen. Het Hotel vond zijn plek op de oude zolders van het treinstation Maastricht, de plek tussen aankomst en vertrek. Hier kon het worden betreden via een installatie, de materiële verschijningsvorm die het mogelijk maakte immateriële thema’s rondom het geheugen en de herinnering 1:1 te kunnen ervaren. De installatie transformeerde de ruimte, verruimde deze, creëerde gangen, kamers, vensters, een horizon, vertelde een verhaal over een 'landschap' vol verlangen, door middel van collages, klei, keramiek, ruimtelijke constructies, videoprojecties, diaprojecties en audio.

Het Hotel, fragmentarisch als de herinnering, bestaat uit losse momentopnames die in continue transformatie zijn (evenals de herinnering, die ook transformeert door de tijd heen). De verschillende fragmenten gaan een dialoog met elkaar aan en vormen tezamen het Hotel. Zowel het landschap als de gestrande reiziger verbinden de fragmenten van het hotel met elkaar.
Slechts de zee vormt de fysieke barrière tussen ‘hier en daar'. Maar verlangen en heimwee bevinden zich aan beide zijden van het water. Van Hotel De Boot Gemist rest nu slechts een herinnering …

naam
Wytske van der Veen
e-mail
website

opleiding / studierichting
Academie van Bouwkunst Maastricht / architectuur

mentoren
Birgit de Bruin, Elmar Kleuters, Ingeborg Meulendijks

wanneer begonnen met afstuderen
september 2007

wanneer klaar
januari 2010

favoriete ontwerpers
Aldo van Eyck

favoriete projecten
Burgerweeshuis Amsterdam

wat doe je nu
Ik werk als architect bij een architectenbureau in Maastricht en doe daarnaast voor mezelf diverse interdisciplinaire projecten.