Thorsten Schneider ontwierp hedendaagse traditionele woningbouw op het oude fabrieksterrein Balteau, een binnenstedelijke locatie in Luik.
Gedreven door een persoonlijke fascinatie en daarnaast ook door de kwaliteiten van de vernaculaire oftewel traditionele architectuur, rees voor mij de vraag hoe een hedendaagse interpretatie van de vernaculaire architectuur eruit zou zien als men de historische vormen niet simpelweg zou kopiëren.
Het ontwerp wordt voorafgegaan door een theoretisch onderzoek. In het eerste deel van het onderzoek is naar de structuur van ongeplande nederzettingen gekeken met behulp van nieuwe computertechnieken en vanuit de invalshoek van de biologie. Kenmerkend voor de vernaculaire nederzettingen is het ontbreken van een overkoepelend ontwerp. Bewoners passen steeds weer hetzelfde proces van het bouwen van een huis toe op een specifieke locatie. Daarbij hebben aspecten als materiaal en locatie invloed op de uiteindelijke vorm van het huis. Vernaculaire nederzettingen beschikken daardoor over een hoge mate van coherentie zonder eentonig te zijn.
De vernaculaire architectuur heeft zich door de eeuwen heen gekenmerkt door haar ideale aanpassing aan mens en gebruik. Dit was aanleiding om in het tweede deel van het onderzoek te zoeken naar de aard van ons hedendaagse wonen. De nieuwe ontwikkeling dat mensen in toenemende mate 'samen alleen' willen wonen, is meegenomen in het ontwerp. Er is behoefte aan privacy, maar ook aan saamhorigheid. Daarnaast geldt dat mensen zich ondanks onze globaliserende wereld nog steeds binden aan een lokale identiteit. Daarom is in het ontwerp getracht om 'lokaal' te bouwen. Dat betekent niet simpelweg de omgeving kopiëren, maar het lokale karakter vrij te interpreteren.
Als case-study maakte ik een ontwerp voor het oude fabrieksterrein Balteau binnen een bouwblok te Luik. De vele kleine steegjes en hofjes in Luik waren aanleiding om op de planlocatie een kleine stad in de stad te realiseren. Daarnaast hebben andere aspecten als textuur en sfeer invloed gehad op de detaillering en materialisering van het ontwerp.
Het stedenbouwkundig plan is niet ontworpen vanuit een overkoepelende vorm. Er is voor elke situatie gezocht naar een passende oplossing. Door het ontwerp steeds verder te verfijnen is de uiteindelijke vorm als het ware geëvolueerd. De grillig verspringende rooilijnen reageren op de eveneens verspringende achterkanten van de omliggende bebouwing. Een gedeelte van het maaiveld is opgetild. Mede daardoor ontstaat er een rijk stadsweefsel met pleintjes, hoger gelegen ontsluitingsweggetjes en een centrale stadstuin, de stadsoase.
Voor het stedenbouwkundig ontwerp werd een genotype huis ontwikkeld dat op verschillende plekken op de locatie gesitueerd kan worden. Door de huizen 'rekbaar' te maken kunnen zij zich inpassen in de situatie en krijgen zij individuele trekken. De individualiteit van de woningen wordt versterkt door de vrije plaatsing van de ramen. Deze zorgen voor een intiem spel tussen het huis en de omgeving. Slechts details van de omgeving, ruimtes en bewoners worden door de ramen getoond.
De woningen zijn verticaal ontworpen zodat elke woning contact heeft met de openbare ruimte. Aan de stadsoase zorgt een ommuurde voortuin voor voldoende afstand terwijl op de intieme, verhoogde weggetjes een kleine vlonder als buffer functioneert tussen privé en openbaar. De organisatie van het huis sluit aan bij de wens om 'samen alleen' te wonen. Rond een centrale hal zijn kleinere ruimtes geplaatst zodat bewoners zich gemakkelijk terug kunnen trekken maar ook deel kunnen nemen aan het familiaire toneel. Ramen en deuren zorgen voor een reguleerbare verbinding tussen de ruimtes. Door het toepassen van kleine hoogteverschillen worden de ruimtes gedifferentieerd en wordt de beleving verrijkt. De lichttoetreding en het klimaat in de woning zijn per ruimte individueel te regelen.
Kenmerkend voor de vernaculaire architectuur is dat deze zich niet laat reduceren tot één aspect. Veel aspecten zoals klimaat, cultuur en materialen hebben invloed op de uiteindelijke vorm. Daarom is er in het onderzoek naar gestreefd om de vernaculaire architectuur vanuit een veeltal invalshoeken te benaderen. De uitkomsten van het onderzoek hebben geleid tot mijn interpretatie van de vernaculaire architectuur: Les cours Balteau.
naam
Thorsten Schneider
e-mail
opleiding / studierichting
TU Eindhoven / architectuur
mentoren
René van Zuuk, Ralph Brodrück, Jacob Voorthuis, Sjef van Hoof
wanneer begonnen met afstuderen
december 2008
wanneer klaar
februari 2010
favoriete ontwerpers
Pezo von Ellrichshausen
favoriete projecten
Poli house, Coliumo Peninsula, Chili
wat doe je nu
ik werk bij Wiel Arets Architects