Of een bijdrage werkbudget? Komen er nog studiereizen van het Fonds BKVB? Gaat het Stimuleringsfonds voor Architectuur straks echt Fonds voor de Creatieve Industrie heten, een suggestie van staatssecretaris Zijlstra? Per 1 januari 2012 wordt het Vormgeving en Bouwkunst-deel van het Fonds BKVB overgedragen aan het Stimuleringsfonds voor Architectuur. In de wandelgangen buitelen de geruchten en vragen over elkaar heen. Maar hoe zit het nu echt?
Kiev. Een foto van Jannes Linders gemaakt in het voorjaar van 2004 tijdens de studiereis van het Fonds BKVB naar Midden- en Oost-Europa.
Door een aantal factoren gaat het subsidiestelsel voor vormgevers en ontwerpers (architecten, interieur- en landschapsarchitecten en stedenbouwkundigen) per 1 januari 2012 flink op de schop. De fusie van het Fonds voor beeldende kunsten, vormgeving en bouwkunst met de Mondriaan Stichting die in het najaar van 2010 bekend werd gemaakt, wordt op 31 december formeel een feit – vanaf dat moment gaat het nieuwe fonds het Mondriaan Fonds heten. En dan is er het besluit van de staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, Halbe Zijlstra, die begin september liet weten dat het Stimuleringsfonds voor Architectuur vanaf 1 januari 2012 de uitvoering van subsidieregelingen die van toepassing zijn op vormgeving en bouwkunst moet overnemen van het Fonds BKVB en de Mondriaan Stichting.
Wat verandert er en wat blijft? Om met het laatste te beginnen, de vijf subsidieregelingen die anno 2011 worden uitgevoerd door het Stimuleringsfonds voor Architectuur, blijven in 2012 ongewijzigd. Dus voor een onderzoek, publicatie, of een internationaal project kan men een beroep blijven doen op het SfA. Inhoudelijk en procedureel blijven ook het Gamefonds – opgezet om een stimulans te geven aan de artistieke game, en het TAX-videoclipfonds – bedoeld om de kwaliteit van Nederlandse videoclips een impuls te geven, ongewijzigd. Deze blijven uitgevoerd worden in samenwerking met het Mediafonds. Met dit verschil dat aanvragen voor deze subsidies per 1 januari bij het SfA ingediend moeten worden en niet meer bij het Fonds BKVB.
Wat verandert er? Grote veranderingen zijn er met betrekking tot de bekende Fonds BKVB regelingen voor ontwerpers en vormgevers: de startstipendia, praktijksubsidies en de bijdragen werkbudget. Deze subsidies voor individuele ontwerpers en vormgevers verdwijnen en worden vervangen door nieuwe projectgebonden subsidies. Net als bij de reeds bestaande SfA regelingen dient een deel van het project mede gefinancierd te worden door derden of door een eigen bijdrage. En daarnaast dient de aanvrager ingeschreven te staan bij de Kamer van Koophandel.
Met de start van het nieuwe jaar wordt de nieuwe Deelregeling Talentontwikkeling Architectuur en Vormgeving bij het SfA van kracht. Deze regeling is bestemd voor ontwerpers en vormgevers die maximaal vier jaar eerder zijn afgestudeerd. Zij kunnen voor maximaal 20.000,- per project subsidie aanvragen. Ontwerpers of vormgevers kunnen bijvoorbeeld subsidies aanvragen voor idee-ontwikkeling, prototypes, lezingen over eigen werk, of een tentoonstelling over eigen werk, aldus het SfA.
Binnen de nieuwe SfA Deelregeling Vormgeving zijn alle projectvormen ondergebracht die geen betrekking hebben op de talentontwikkeling van vormgevers. Subsidie kan worden aangevraagd voor projecten die zich richten op kennisontwikkeling, -uitwisseling of publieksbereik. Denk hierbij aan projecten als (ontwerpend) onderzoek, debatten, symposia, expertmeetings, workshops, publicaties en audiovisuele producties.
Tot slot is er de nieuwe Deelregeling Internationale Projecten Vormgeving. Hieronder vallen alle projecten op het gebied van Nederlandse vormgeving die plaatsvinden in het buitenland en die gericht zijn op promotie of kennisuitwisseling, alsmede internationaal geïnitieerde projecten die van belang zijn voor de Nederlands ontwerppraktijk. Ontwerpers kunnen voor dergelijke projecten een beroep doen op de reeds bestaande Deelregeling Internationale Projecten Architectuur.
Het omzetten van subsidies aan individuele ontwerpers naar projectgebonden subsidies heeft tot gevolg dat er tevens een einde komt aan het artist- in-residence programma voor architecten en vormgevers. De Fonds Oeuvreprijzen zullen gaan verdwijnen, daar koerst het ministerie van OCW in ieder geval op aan, en het SfA heeft vooralsnog geen intentie om nieuwe oeuvreprijzen in te stellen. En of er in de toekomst studiereizen worden georganiseerd waar zowel beeldend kunstenaars, bemiddelaars, ontwerpers, als vormgevers aan deelnemen, is zeer de vraag gezien het projectgerichte subsidiebeleid van het SfA.
Alle wijzigingen zijn overigens pas rechtsgeldig wanneer deze in de Staatscourant worden gepubliceerd. Naar verwachting zal dit 30 december 2011 gebeuren.
Naast deze wijzigingen per 1 januari 2012 zal een nieuwe ronde van veranderingen plaats vinden per 1 januari 2013 wanneer ook e-cultuur tot het werkveld van het SfA gaat behoren. Ook is de verwachting dat op dat tijdstip een aantal taken van de DDFA (Dutch Design Fashion and Architecture) worden overgedragen aan het SfA omdat DDFA per 31 december 2012 ophoudt te bestaan. En dan die naam Stimuleringsfonds voor Architectuur, die vanaf 1 januari 2012 niet meer de lading dekt. Het nieuwe fonds gaat zeker geen Fonds voor de Creatieve Industrie heten, aldus het SfA, over een nieuwe naam wordt nagedacht.
Tot slot een tip: de huidige regelingen van het Fonds BKVB voor ontwerpers en vormgevers gelden tot en met 31 december 2011. Tot die tijd kan dus nog een startstipendium, praktijksubsidie, of bijdrage werkbudget worden aangevraagd bij het Fonds BKVB. Haast u zou ik zeggen.