Winnaars Europan 11

De winnaars voor de Nederlandse locaties van de elfde prijsvraagronde van Europan zijn bekend. In totaal ontving Europan Nederland 275 plannen voor de zes Nederlandse locaties in Almere (Duin), Amsterdam (Amstel III), Capelle aan den IJssel (De Hoven 2), Deventer (Havenkwartier, deelgebied ‘de Silo’s’), Eindhoven (Potentiaal gebouw TU/e) en Leeuwarden (Kanaalzone).

De jury, onder voorzitterschap van Astrid Sanson, heeft zes eerste prijzen, zes tweede prijzen en zeven bijzondere vermeldingen toegekend.

eerste prijs Almere:  FRAME

Timur Shabaev (RU 1979)
woont in Nederland, was samen met Marco Galasso Europan 10-winnaar in Emmen

Planbeschrijving:
Voor deze locatie worden drie dorpsmodellen voorgesteld, met drie verschillende woningtypen. Doel is dat elk dorp zijn eigen specifieke relatie heeft met het water en het bos. Het dorp in het bos is gesitueerd rondom een open plek, het steltdorp bevat woningen die boven een vijver zijn gesitueerd en de woningen van het galerijdorp staan op niet voor de hand liggende plaatsen verscholen tussen de bomen. Een vierkant gebouw in de vorm van een donut functioneert als cultureel en bezoekerscentrum en is in de beginfase een opvallend landmark; hetzelfde bouwwerk, horizontaal geplaatst, is een opgetilde patiowoning.

Juryoordeel:
Van alle inzendingen voor Almere biedt Frame de meest geslaagde combinatie van een sterk concept en een overtuigend ontwerp. Als paviljoen komt het tegemoet aan wat de opdrachtgevers wensen: een iconisch beeld dat de plek krachtig markeert op een manier die bij Almere hoort. Later kan het worden gedemonteerd en ‘gekanteld’, om vervolgens elders dienst te doen als woning. Voor beide functies zijn de makers erin geslaagd op een heldere en ongecompliceerde manier hun vakmanschap als ontwerper tot uitdrukking te brengen. Over het stedenbouwkundig plan voor het studiegebied is de jury minder te spreken. Van het bos blijft maar weinig over. Toch hoefde die tekortkoming de toekenning van de eerste prijs niet in de weg te staan. Bij deze opgave ging het immers in de eerste plaats om een ontwerp voor een paviljoen waarvan later een huis kan worden gemaakt.

tweede prijs:  ENVISIONING BAUCIS
Olaf Janson (NL 1980)
Joost Maatkamp (NL 1980)
Rens Wijnakker (NL 1984)
Koen Looman (NL 1981

bijzondere vermelding: HET HUIS BEIAARD
Je Ahn (UK 1983)
Maria Smith (UK 1982)

bijzondere vermelding:  Natural History
David Domínguez Fuster (ES 1981)
Christian Sintes Midmore (ES 1980)

Eerste prijs Amsterdam
I AMSTEL 3
Sara Reichwein (DE 1982)

Planbeschrijving:
In de eerste fase wordt een reeks aanlokkelijke faciliteiten (sport- en eetgelegenheden, cafés, winkels, expositieruimten etc.) in en op bestaande gebouwen aangebracht, gegroepeerd rondom een nieuw stedelijk centrum. Doel is om in kaart gebrachte groepen pioniers aan te trekken: kantoorpersoneel, creatievelingen en studenten. Er wordt een langgerekt park aangelegd en in een later stadium worden de wegen gerenoveerd. In de loop van de tijd worden het centrale plein en de overige gebieden aangepakt; over het algemeen ontstaan dan nieuwe appartementen en huisvesting door aanpassing van de bestaande bebouwing.

Juryoordeel:
De ontwerpers zijn begonnen met grondig na te denken over relevante doelgroepen. Op basis van die analyse hebben ze een heldere en overtuigende strategie ontwikkeld voor een geleidelijke transformatie van wat nu nog een monofunctioneel kantorengebied is. Hun voorstel I AMSTEL 3 is compleet op meerdere niveaus (gebouwen, openbare ruimte) en komt tegemoet aan wat de opdrachtgever verlangt. De inzenders hebben de verleiding weerstaan om meteen met gebouwde oplossingen te komen. Ze laten zien dat ze hebben begrepen dat een plan dat in alle opzichten ‘af’ is vooralsnog niet aan de orde is. Voorgesteld wordt te beginnen met bescheiden interventies op een drietal plekken, en pas in een later stadium gebouwen onder handen te nemen. Mede door de heldere presentatie van het plan is de verwachting gerechtvaardigd dat ze ook goed kunnen communiceren – een belangrijk aspect van de taak die de opdrachtgever voor de winnaars ziet weggelegd.

tweede prijs / runner-up:  basic city
Milena Zaklanović (NL 1973)
Petar Zaklanović(NL 1972)
Sarah Wolff (DE 1979)
Matteo Bettoni (IT 1978)
Yong Cui (CN 1983)

bijzondere vermelding:  A FREE TOWN
Teemu Seppänen (FI 1980)
Aleksi Niemeläinen (FI 1979)
Martti Kalliala (FI 1980)
Auvo Lindroos (FI 1981)

bijzondere vermelding: Trading Futures
Corine Erades (NL 1976)
Jelte Boeijenga (NL 1975)
Joost Brands (NL 1976)
Niels Tilanus (NL 1978)

Eerste prijs Capelle aan den IJssel
POLDER SALAD
Elena Chevtchenko (NL 1981)
Ken Thompson (UK 1977)
Dave Morison (AU – 1975)
Andrew Kitching (UK 1983)

Planbeschrijving:
Dit plan is er op gericht om het gebied weer in z'n oude polderglorie te herstellen door de locatie via smalle kanalen in stroken te verdelen; deze dienen als landschappelijk element en geven structuur aan de gehele ingreep. Aan de inrichting van de publieke ruimten – hier nog schematisch – wordt speciale aandacht besteed. Vijf woonblokken, gelegen aan het begin van verschillende stroken, zorgen voor de dynamiek van de 'gebouwenmassa'. In het overige deel van het gebied komen lagere gebouwen, met twee of drie woonlagen. De woningtypes lopen uiteen: rijtjeswoningen met verschillende diepten, patiowoningen en appartementen.

Juryoordeel:
Polder Salad heeft verschillende aantrekkelijke elementen. Er wordt een eenvoudige structuur voorgesteld op basis van nieuw aan te leggen waterlopen die voortbouwen op de voormalige sloten in het polderlandschap. Daarbinnen is vervolgens een sterke differentiatie mogelijk. Jammer genoeg heeft de typologische variatie, die goed zichtbaar is gemaakt in de veelkleurige maquette, niet geresulteerd in een afwisselend architectonisch beeld. De schaalverhoudingen kloppen, er is voldoende flexibiliteit en het concept biedt ruimte voor een gefaseerde ontwikkeling. Bovendien is een woonbuurt ontworpen waarin de doelgroepen die de opdrachtgever op het oog heeft – mensen met een ‘gele’ of ‘groene’ leefstijl – zich waarschijnlijk goed op hun gemak voelen. Dat het ontwerp zich tamelijk autonoom manifesteert in zijn omgeving is in deze situatie, waarin die omgeving nu eenmaal weinig positieve aanknopingspunten biedt, niet echt een bezwaar. Wel maakt de jury zich enige zorgen over de kwaliteit van de openbare ruimte rond het appartementengebouw op de hoek.

bijzondere vermelding:  A DAY IN THE LIFE
Michalis Ntourakos ((EL 1982)

(nog) geen beeld

Eerste prijs Deventer
PLANTING HAVENKWARTIER
Erwin Schot (NL 1976)
Bas Meijerman (NL 1982)
Eloi Koster (NL 1973)
Elmar Hammers (NL 1982)

Planbeschrijving:
De silo krijgt een nieuwe bestemming als verticale inpandige volkstuin: 126 kleine eenheden in de schachten worden verhuurd aan lokale bewoners en bedrijven voor stadslandbouw op microschaal. Bovenin de toren zijn een uitkijkpunt en een restaurant gepland. Doel van dit stedenbouwkundig plan is om zoveel mogelijk ruimte te maken waardoor een plein ontstaat, geschikt voor festivals, parkeren en een markt; tevens dient het grootste deel van de bestaande bebouwing te worden gehandhaafd. Waar nodig, wordt die bebouwing aangepast om uitzicht op het plein te hebben.

Juryoordeel:
Het knappe van Planting Havenkwartier is dat de makers laten zien dat ze de bijzondere sfeer van het Havenkwartier aanvoelen en dat ze daar met hun interventies vervolgens op kunnen voortbouwen. De stedenbouwkundige opzet, de architectuur en de functies die worden toegevoegd, sluiten goed aan bij wat er al is. Het idee om de silo te gebruiken om er groenten in te verbouwen is inventief, temeer omdat de constructie van de silo zich voor weinig andere invullingen leent. Het voorstel om boven op de silo een restaurant te bouwen moet realiseerbaar worden geacht. Het nieuwe, opgetilde appartementengebouw is goed op zijn plaats. Dat geldt niet voor het nieuw te bouwen blok met studentenwoningen; dat gaat ten koste van het zicht vanaf het plein op het water. De jury stelt zich gerust met de gedachte dat het ook zonder dit nieuwe gebouw een sterk ontwerp blijft.

tweede prijs:  DHK, een nieuwe geschiedenis (a new history)
J-P Wenink (NL 1978)
Ferdy Holtkamp (NL 1979)

tweede prijs:  BRICOLAGE
Marieke Kums (NL 1979)

Eerste prijs Eindhoven
Composition IX, Opus 18
Daniel Zarhy (PL 1980)

Planbeschrijving:
De publieke ruimte is het belangrijkste ontwerpinstrument en dient als motor achter de opzet van het gebouw en de vorm ervan. Er wordt een nieuw cultureel centrum aan de kant van het Coronagebouw gebouwd, rondom een nieuw cultuurplein aan de oostzijde van gebouw Potentiaal. Het culturele centrum staat los van de hoogbouw en is opgezet als een stadje rondom 'openbare' ruimten. Het universiteitscollege is op de onderste niveaus van de hoogbouw. De studentenappartementen in de hoogbouw liggen terug van de gevel om privébalkons voor de studenten te creëren. Elke drie verdiepingen van de hoogbouw vormen een cluster studentenappartementen.

Juryoordeel:
De eerste prijs gaat naar de makers van een compleet ontwerp waar alles op zijn plaats lijkt te staan. Het is bovendien een van de weinige inzendingen die erin slagen om de renovatie van het gebouw te laten samengaan met een goede aanpak van de ruimte eromheen – zowel op het beganegrondniveau als op het niveau (+1) van de voetgangersbruggen die de gebouwen op de campus met elkaar verbinden. Binnen in het gebouw wordt de publieke ruimte op een inventieve manier naar boven toe doorgetrokken. Ook het nieuwe Coronagebouw voor de culturele functies overtuigt, onder meer omdat het zodanig is geplaatst dat een aantrekkelijk plein ontstaat. Over de manier waarop de gevels worden vernieuwd, is het oordeel eveneens positief. Ze leveren een mooi, terughoudend beeld op; de studentenkamers houden er bovendien allemaal een klein balkon aan over. Over één onderdeel is de jury minder te spreken: de ‘clusters’ van studentenkamers, die steeds drie verdiepingen omvatten, worden te massaal gevonden.

tweede prijs: VOLT
Tibor Kis (NL 1980)
Floris van den Biggelaar (NL 1980)

bijzondere vermelding:  SAMUEL JOSUA
Alessandro Gess (DE 1983)
Matthieu Hackenheimer (FR 1986)
Wulf Böer (DE 1984)

Eerste prijs Leeuwarden
nieuwaTERGArden (new water garden)
Francisco Javier Castellano Pulido (ES 1975)
Tomás Garcia Piriz (ES 1978)
Luis Miguel Ruiz Avilés (ES 1985)
Paloma Baquero Masats (ES 1984)
Juan Antonio Serrano Garcia (ES 1983)
zijn ook Europan 11-winnaar in San Bartolomé (Spanje)

Planbeschrijving:
Een nieuw waterlandschap. Vanuit een balans tussen water, stad en landbouwgrond ontstaat een hybride landschap, dat een overgang vormt tussen de landelijke en stedelijke context. Het stedenbouwkundig plan en de architectuur zijn gekoppeld aan bestaande elementen in de stad Leeuwarden en haar omgeving. Het plan bestaat uit drie parallelle zones. Aan de zuidkant is elke woning is water. Het plan voorziet in drie woningtypes. In de meeste gevallen gaat het om rijtjeswoningen met een schuin dak en een voor- en achtertuin. Er worden twee typen appartementengebouwen – een blok en een toren – gepresenteerd. De benedenverdiepingen van de appartementengebouwen worden gebruikt voor het aanleggen van boten, parkeren en de entree van de woningbouw.

Juryoordeel:
Een intelligent ontwerp dat op alle schaalniveaus goed doordacht is. De stedenbouwkundige opzet met veel water is helder en maakt een gefaseerde ontwikkeling mogelijk. De blokken met woningen zorgen voor een interessante tussenschaal. Een sterk element is de Boksumerdyk, die als vrijliggend fiets- en voetpad goed tot zijn recht komt als cultuurhistorisch relict. De huizen, die allemaal aan het water liggen, hebben aantrekkelijke plattegronden – zeker waar het woningen betreft die beschikken over een ‘wintertuin’ aan de achterzijde. Wel vraagt de jury zich af of er met deze opzet genoeg woningen kunnen worden gebouwd om de ontwikkeling van het gebied financieel haarbaar te maken. Weliswaar bestaat een flink aantal woningen uit appartementen, maar die beschouwt de jury juist als het minst geslaagde onderdeel van de inzending.

tweede prijs: FLOATING BLOCKS
Alina Lippiello (IT 1972)
Leonardo Zuccaro Marchi (IT 1983)

bijzondere vermelding: central lake
Mateusz Adamczyk (PL 1981)

__________________________________________________________________________________

'NEDERLANDSE' SUCCESSEN IN HET BUITENLAND
Maar liefst vier in Nederland gevestigde teams wonnen de eerste prijs met hun ontwerp voor een niet-Nederlandse Europan locatie en drie team werden beloond met een eervolle vermelding.

De Eerste Prijs Winnaars
Locatie Wenen (Oostenrijk)
Project Dreiecksplatz
Team: Artur Borejszo (POL), Leena Cho (US), Jason Hilgefort (US), Andreas Karavanas (GR)
Project beschrijving: Located between the Vienna Ring and Vienna Woods, the site embraces the marks of both environment – urban and nature – as a basis for future development. Currently surrounded by houses with a large amount of private green space, what is needed in the site is a generous, quality public space that will invite and sustain diverse groups of community to gather, live and work by. Major forms of transit – bus, tram and bicycle – anchor three corners of the triangle-shaped plaza with an integrated train platform in the middle. Various residential, commercial and social programs both frame and spill out toward the public triangle and support its liveliness. Green space is maximized at all different scales, fostering health, education and social interactions, while each kind of nature – from ‘wild woods’ to herb garden – defines the atmosphere of individual housing zone.

Uit het juryrapport: "The jury agrees that the project is the only project, which addresses the potentials of the site in a promising way, integrating strategy, quality and malleability as main components for the future implementation process. The project gives to the city and the site owner a promising spatial concept which is “robust” enough to be adapted in phases and its respective parts by multiple authors. The quality of the project is the striking simplicity of the idea of the triangular space which is both public space and organizing principle ; it succeeds in linking both sides of the railway without elaborate engineering. The idea to group three different “landscapes” of housing around this square must be followed because it is their very differences, that ensures a “malleable richness” for the future development."

Locatie Selb (Duitsland)
Project Sleeping Beauty
Team: Thomas Bernhardt (DE), Gilles-Benoit Trevetin (FR), Andreas Baumer (DE), Joppe Kneppers (NL), Egle Suminskaite (LT), Meritxell Blanco Dia (ES)
Uit het juryrapport: "The project goes back to the industrialised past of the city of Selb as a production location for porcelain. The “city of white gold” is convincingly presented in a valuable way applying various measures and strategies. The proposal deliberately focuses on activating existing buildings and a few new prominent structures. New architectonic accents are placed or vacant buildings are activated as part of an urban network providing interesting
utilisation concepts – from Ludwig-Passage to the communal centre. In general, the submission shows an interesting and innovative way between strategically positioning the city of Selb as a porcelain location and architectural placements."

Locatie Reims (Frankrijk)
Project Multitalented City
Team PU-PA: Lukas Rekevicius (LT), Tadas Jonauskis (LT), Justina Muliuolyte (LT)
Projectbeschrijving: Multitalented city project addresses the issue of creating new identity for old university campus on the edge of Reims city in France. Campus is transformed into a district able to sustain by its own. City produces and consumes its energy, is flexible and able to adapt to changes – environmental, societal and economic. Backbone of the project is five distinctive squares by routes connected into continuous public space network.  Squares create different program clusters filled with typology, scale and function to strengthen character of the square. Creating conditions to use sustainable forms of transport is an important objective of the strategy.  Balanced public space structure together with diverse program and efficient mobility create multitalented identity of Moulin de la Housse campus.

Locatie Oslo (Noorwegen)
Project The Gardens of Grønmo
Team: Silke Volkert (DE), Magnus Weightman(GB)
Uit het juryrapport: "This scheme offers a persuasive proposal for ‘doing more with less’. It suggests an appropriate and resource-efficient approach to the contemporary challenges of Grønmo. The proposal is singular and coherent in its introduction of the program of allotment gardens – a program that has the potential to resonate with the local demography and neighbourhood context, and one that is in considerable demand in Oslo.The proposal presents a relatively coherent development from concept to program to structure and spatial elements – suggesting a range of gardens, from private, and communal, to public and institutional. Based on a fixed framework supporting flexible infilling, the project has a robustness that allows it to be realized in part or in increments without being compromised by the lack of complete implementation."

Eervolle vermeldingen
Oslo (Noorwegen)
Project Norwegian Rhapsody
Team: Beatriz Ramo (ES)

Skien Porsgrunn (Noorwegen)
Project Read Between The Lines
Team: Emile Revier (NL), Han Dijk (NL), Boris Hocks (NL), Taco Kuijers (NL), Luisa Moura (NL), Anna Dijk (NL)

Dubrovnik (Kroatië)
Project Cable car parking
Team: Space & Matter / Sascha Glasl (DE), Tjeerd Haccou (NL), Marhijn Pool (NL),Eva Sollgruber (AT), Marina Vendrell Carbonell (ES)

Kopenhagen (Denemarken)
Project: FROM O TO X
Team: Pepijn van Voorst (NL), Karho Yeung (NL), Rutger Kuipers (NL), Henry Lacrce (FR)