Wie met de trein vanuit Brabant richting Zeeland reist kan het niet missen en op Google Maps springt het gebied eruit: de overhoeken en restruimtes van de Vlaketunnel. Het is een waar kratertapijt van ongeveer 7 hectare rondom de Vlaketunnel tussen een voor Zeeuwse begrippen fikse bundeling van infrastructuur.
RWS Zeeland was de projectverantwoordelijke voor de kanaalverbreding en vergroting van de vrije doorvaarthoogte inclusief de verhoging van de spoorbrug, de brug van de provinciale weg en de aanleg van de Vlaketunnel. Hierbij ontstonden enkele flinke restruimtes waar natuur in zou moeten. Aan Henk Volkers en Margret Bakker de taak om de restruimtes een functie te geven als stapsteen in de ecologische verbinding langs RW58. De tijdsdruk was hoog want de aanleg van de infrastructuur zelf was al afgerond. Zonder omslachtige en lange inspraakprocedures is het project voor 30.000 gulden aangelegd. Volkers: Het project is zo van tekening in een week uitgevoerd, de inkt van mijn tekening was nog maar net droog. Het was een heel informeel proces.
Het ontwerp, door Volkers als bloemetjesbehang aangeduid, roept vanwege de grafische vormgeving een associatie op met het inrichtingsvoorstel van West 8 voor de Oosterscheldekering. Het patroon van cirkels lijkt autonoom en arbitrair als een stempel over het gebied te zijn heen gelegd.
Inspiratie voor dit project werd onder meer geput uit een bezoek van Volkers aan de omgeving van Boulogne Sur Mer en Ambleteuse aan de noordkust van Frankrijk. Dit gebied staat bekend om de vele sporen die de Tweede Wereldoorlog in het landschap heeft achtergelaten, zoals bomkraters. Deze kraters hebben nu een hoge natuurwaarde en herbergen een hoge dichtheid aan bijzondere boomkikkers en salamanders. Een andere inspiratiebron vormde de ronde drinkdobbes in de omgeving van het natuurgebied Yerseke Moer die het vee in zilte gebieden van zoet water voorzien.
Deze invloeden zijn verwerkt in het patroon van cirkels van ongeveer 30 meter in doorsnede die geprojecteerd zijn op de overhoeken en daarmee de losse restruimtes samensmeden tot een gebied met een eigen identiteit. De hoogte verschillen in de taluds en de kwaliteit van het water bepalen mede welke biotopen gerealiseerd konden worden. Verder is de keuze voor de cirkels een hele pragmatische: omdat er geen grond kon worden afgevoerd is de inhoud van de poel is precies gelijk aan de inhoud van het eromheen liggende dijkje. Zo kon iedere poel als zelfstandig element worden gemaakt.
Het voorstel was destijds aanleiding voor fikse discussies. Volkers: "Er bestond in die tijd een richtingenstrijd tussen Dienst Weg- en Waterbouw (voor de 'natuurlijke' natuur) en Rijkswegenbouw (natuur die zichtbaar door mensen in vormgegeven). De natuurwaarden leken te conflicteren met een ontwerp dat niet uitging van een nostalgisch natuurbeeld. DWW vond dat het ontwerp en te voeren beheer teveel door vormgever was bepaald en te weinig door de wensen vanuit de natuur." Uiteindelijk bleek dat het project ecologisch gezien goed werkt. Volgens Volkers doen verhalen de ronde dat torenvalken van cirkel naar cirkel trekken om hun maaltje bij elkaar te sprokkelen.
In veel natuurontwikkelingsprojecten worden de mate van bewerking van de natuur, de vorm en de ecologische waarde vaak tegen elkaar uitgespeeld. In de praktijk komt dit vaak neer op een plan waarbij zogenaamde neutrale harde uitgangspunten als de bodemkaart verheven worden tot ontwerpuitgangspunten en waarin een grillige lijn meer natuurlijk zou zijn dan een rechte. In die zin lijkt de afwezigheid van een specifieke opbouw van ondergrond bij de Vlaketunnel een dankbare aanleiding om hier vrijer mee om te gaan.
De cirkels zijn goed zichtbaar doordat het gebied tussen de cirkels intensief wordt gemaaid. Zo ontstaat een duidelijke menselijke ingreep met hoge natuurwaarde. Of dit zo zal blijven is de vraag. Bezuinigingen nopen RWS te onderzoeken op welke manieren geld kan worden bespaard op het beheer. Een van de maatregelen waaraan wordt gedacht, is het maaibeheer extensiever te maken. Dit zou betekenen dat de cirkels langzaam onzichtbaar worden en hiermee een iconisch project van snelweg- en landschapsontwerp in Nederland verdwijnt.