Nieuws

Archiprix 2013: Klimaat als architectonisch instrument

Vanaf deze week publiceert ArchiNed ism Archiprix iedere week een afstudeerproject dat door een Nederlandse ontwerpopleiding geselecteerd is voor de Archiprix 2013. Kasper Zoet (Academie van Bouwkunst Rotterdam) studeerde af op een klimaatschool in Rotterdam.

Eeuwenlang is het klimaat een belangrijke vormbepalende factor geweest in de architectuur. Oriëntatie, vorm en materialisering waren lange tijd het logische gevolg van lokale omstandigheden. Hieruit zijn de vele verschillende traditionele bouwstijlen voortgekomen, ieder met zijn eigen regionale kenmerken en vernuftigheden. Mooie voorbeelden hiervan zijn de Badgirs uit het Midden Oosten, de Mangh’s uit India en, dichterbij huis, de geringe hellingshoek van daken in deAlpen. Dit zijn allemaal intelligente architectonische uitingen waarbij de architectuur is ingezet om specifieke lokale klimatologische aspecten te benutten. De globalisering, verstedelijking en technologische vooruitgang hebben er echter toe geleid dat de architectuur de rol van het klimaat als een belangrijk vormbepalend instrument heeft losgelaten. Het klimaat wordt tegenwoordig vooral gezien als een aspect waartegen we ons moeten beschermen. Een uitgangspunt waarbij veel kansen en potenties om te komen tot een meer rijke en duurzame architectuur bij voorbaat worden uitgesloten. In mijn afstudeerproject wordt het klimaat opnieuw ingezet als architectonisch instrument om zo te komen tot een ontwerp waarin het klimaat en de sensorische beleving weer de ruimte krijgen.

De klimaatschool is een instituut waar publiek en wetenschap elkaar ontmoeten. Specialistische Masteropleidingen vinden er hun plek en het biedt tevens een podium om lopende onderzoeken en gedane ontdekkingen te tonen aan het publiek. Het instituut draagt actief bij aan het creëren van bewustzijn en betrokkenheid van het publiek met het klimaat door middel van lezingen, tentoonstellingen en voorlichting, en bovendien door de verschijningsvorm van het gebouw zelf.
De klimaatschool is gesitueerd op het Derde Katendrechtse Hoofd in Rotterdam, pal naast de SS Rotterdam. Een plek met een enorme potentie, een rijke geschiedenis, en belangrijker, een plek waar de natuurlijke bouwstenen volop aanwezig zijn. Bouwstenen als wind, zon en water zijn onderdeel van het ontwerpinstrumentarium. Dit resulteert in een gebouw dat zo is vormgegeven en gepositioneerd dat de meest voorkomende wind, de zuidwestenwind die over de Maas aan komt waaien, gebruikt wordt om het gebouw in de zomer te koelen. Het dak fungeert als een groot zonnescherm dat de zon op gerichte plekken doorlaat. Het water van de Maas kan vrij het gebouw instromen om zo het getij zichtbaar te maken en een bijdrage te leveren aan de temperatuurregeling door verdamping en door kernactivering. Het programma van de klimaatschool is onderverdeeld in verschillende temperatuurzones die aansluiten bij de functie van de verschillende ruimtes.

Het klimaat wordt ingezet om de energiebehoefte terug te dringen en wordt ook gebruikt om de afstand tussen de gebruiker en zijn omgeving te verkleinen. Hierdoor wordt het klimaat zichtbaar, voelbaar en ervaarbaar gemaakt. De zintuigen van de gebruiker worden geprikkeld; de verkoeling van de wind, de warmte van de zon, de stilte en de koelte van het ondergrondse en de geur van de algenakker bij laag tij. Sensorische ervaringen die normaal buiten een gebouw gehouden worden, spelen in de klimaatschool een belangrijke rol. Het zijn juist deze ervaringen die er toe leiden dat architectuur kan prikkelen, verbazen en kan zorgen voor een ongekende diepgang. Het ontwerp van de klimaatschool is dan ook een pleidooi om de architectuur niet alleen te zien als een middel om ons te beschermen tégen het klimaat, maar ook als een instrument om ons weer terug te brengen bij het klimaat.

naam
Kasper Zoet
e-mail

opleiding / studierichting
Academie van Bouwkunde Rotterdam / architectuur

mentoren
Ralf Pasel, Mareike Krautheim

wanneer begonnen met afstuderen
september 2011

wanneer klaar
juli 2012

favoriete ontwerper
een ontwerper die mij zeer geïnspireerd heeft tijdens mijn afstuderen is Philippe Rahm

favoriete project
Jean Nouvels Louvre in Abu Dhabi

wat doe je nu
Ik ben momenteel werkzaam bij ASWA architecten te Rotterdam.