Nieuws

Archiprix 2013: Sous le Sable: Souvenir van een luchtstad

Anna Allis studeerde af op een tijdelijke duurzame luchthaven in de Algerijnse Sahara en de betekenis daarvan voor stedelijke ontwikkeling.

Het project is gebaseerd op de speculatie dat er in het jaar 2214 door archeologen een boek wordt gevonden dat bestaat uit een bundeling van de talloze beelden, schetsen en verhalen van een luchtstad in de Algerijnse Sahara. Het deels werkelijke, op historische feiten gebaseerde verhaal, in combinatie met de deels fictieve vertelling over het verleden, het heden en de toekomst van de luchtstad zorgt 205 jaar later nog steeds voor voedsel voor menig archeoloog.

"Een duurzame, tijdelijke luchtstad, geheel in tegenstelling tot de destijds populaire, moderne, grote luchthaven welk uitgegroeid was tot een energievretende machine die alleen maar meer en meer van alles wilde hebben. Meer energie, ruimte, commercie, gebouwen verkeer en mensen. Alles stond in het teken en moest wijken voor de komst, het bestaan en groei van de luchthaven."

In een fictieve terugblik wordt beschreven wat de effecten kunnen zijn op stedelijke ontwikkelingen in de Algerijnse Sahara als daar een duurzame luchthaven neerstrijkt. De luchthaven als een tijdelijke landingsstrip die door zijn constructie de eigenschap heeft dat deze zich verplaatst en dat er water mee opgevangen kan worden zodat er rond de strip de mogelijkheid tot nederzettingen of andere ecologische ontwikkelingen ontstaat. De landingstrip trekt langzaam een spoor door de woestijn.
Het effect van de inpassing van de duurzame, rondtrekkende luchthaven in de woestijn is het onderwerp van het project.

Door het zorgvuldig ontwerpen van het effect, waarbij er op geen enkele manier schadelijke sporen worden achtergelaten, wordt getracht om hier enerzijds de werkeloosheid te verminderen, op een duurzame manier toeristen aan te voeren, het gebied economisch stabiel en minder afhankelijk voor schommelingen te maken, het gebied te beschermen tegen de optrekkende zandvlaktes van de woestijn, de oorspronkelijke sfeer van het rondtrekken in het gebied weer te integreren, het probleem van het watertekort op te lossen, de biodiversiteit te versterken, kwaliteiten van de omgeving te benutten en niet uit te wissen, maar juist te omarmen en ruimte te creëren voor inventiviteit en samenhang.

De luchthaven werkt als een positieve katalysator voor zijn omgeving, die dit keer dus niet tot vervreemding leidt, maar ervoor zorgt dat er een vruchtbaar spoor kan worden achtergelaten dat de instabiliteitproblemen waar het gebied voor staat helpt op te lossen. Er is geen eenduidig eindbeeld, er zijn enkel tussentijdse, gewenste ontwikkelingen die getracht worden te verwezenlijken.
Zowel de luchthaven als het spoor wat deze achterlaat zijn tijdelijk, niet schadelijk en kunnen verdwijnen onder het zand.

Op 14 juni 2009 wordt de Commission de la Ligne Fertile in Algiers opgericht. Het doel van deze commissie is het opstellen van een plan dat er voor zal zorgen dat een aantal aanbevelingen kunnen worden bereikt; te denken valt aan o.a. het inzetten van een luchthaven als katalysator van economische ontwikkelingen, bevorderen van waterkwaliteit en waterhoeveelheid, het zorgen voor spreiding en juiste ruimtelijke druk op de context en het beperken van schadelijke- en vergroten van gunstige sporen.

Terwijl steeds meer andere conglomeraties van gebouwen, dorpen, steden met ruimtelijke vraagstukken als krimp en achteruitgang te maken krijgen, lijkt, waar het om een luchthaven gaat, enkel de woorden 'groei' en 'eeuwigheid' te tellen. 'De show must go on!'

De commissie had in 2013 de taak om het vervoer van toeristen en het herbergen van deze groeiende groep naar de grootste toeristische trekpleister van het land, de Algerijnse Sahara, te organiseren. Een voorwaarde was echter dat het toerisme en de oprakende olievoorraad niet de enige inkomstenbron mocht zijn. De luchthaven werd dan ook niet alleen ingezet als een middel om toeristen te vervoeren en te ontvangen, maar meer nog om duurzame ontwikkelingen op gang te brengen die konden bijdragen aan een sterker economisch klimaat, passend in de kwetsbare context van de Sahara. Met het realiseren van een verplaatsbare landingsbaan met een voorziening voor luchtvaart en daarnaast deze landingsbaan in te zetten als wateropvang en waterverzamelpunt kan de waterhoeveelheid in het kwetsbare gebied vergroot worden. De landingsbaan vangt zowel ochtenddauw als regen op en geleid deze naar een minder goed doorlatend materiaal aan beide zijden van de landingsbaan, anders dan het fijne zand, waardoor de waterhoeveelheid vergroot kan worden en middels waterberging voor heel veel leven kan zorgen.

Belangrijk in het plan is het meeontwerpen van krimp en tijdelijkheid om geen onnodige, permanente sporen achter te hoeven laten. Elke keer wanneer de landingsbaan zich verplaatst zal een deel van de bewoners met de landingsbaan meereizen. Anderen zullen alleen werken op de nieuwe plek – en vervolgens zullen zij een periode tussen de nieuwe plek en de oude plek heen en weer reizen; zo ontstaat forensisch gedrag. Door het verplaatsen van werkgelegenheid en andere functies zal het op den duur voor velen niet meer interessant genoeg zijn om telkens de route tussen de oude en nieuwe plek af te reizen. Zij zullen dan ook op de nieuwe plek gaan wonen. Op deze manier wordt de druk, als een bewegend elastiek, door af te stoten en aan te trekken, verspreid.

naam
Anna Allis
email

opleiding / studierichting
Academie van Bouwkunst Amsterdam / architectuur

mentor
Jan-Richard Kikkert, Jord den Hollander, Lada Hršak

wanneer begonnen met afstuderen
September 2009

wanneer klaar
Februari 2012

favoriete ontwerper
Jan Schoonhoven, Sanaa architects, Constant Nieuwenhuys

favoriete project
L'Eglise Saint-Pierre van Le Corbusier

wat doe je nu
Werkzaam als Projectleider Huisvesting bij zorginstelling Cordaan.