Feature

Archiprix 2014: Met water stad maken

Jens Jorritsma ontwierp een transformatiestrategie voor de openbare ruimte van Pendrecht in Rotterdam. De strategie koppelt de wateropgave van de stad aan de kracht van haar bewoners en schetst daarmee een klimaatbestendig toekomstbeeld voor de wijk.

Het Rotterdamse watersysteem, waaronder dat van Pendrecht, staat onder toenemende druk. Bij hevige regenval kan het systeem van buizen, pompen en riolen de grote hoeveelheden water niet langer verwerken. Kelders lopen hierdoor vol, straten staan blank en rioolwater komt terecht in de singels. Dit zorgt voor veel overlast en heeft nadelige economische en ecologische consequenties.
Dit afstudeerplan presenteert in een set kanskaarten een scala aan oplossingen, variërend in schaal en toepasbaarheid. Groene daken, wadi’s en waterpleinen vormen een greep uit de talloze oplossingen die een positieve bijdrage leveren aan de wateropgave. Ruimtelijke principes met economische, ecologische en sociale meerwaarde die de dynamiek van het klimaat omarmen als zichtbaar en bruikbaar onderdeel van de stad. Zij vormen de bouwstenen voor een duurzame vorm van stadsvernieuwing in Pendrecht.

De kanskaarten worden ingezet om een transformatie op gang te brengen die uitgaat van behoud en optimalisatie van de openbare ruimte, de grootste kwaliteit van de wijk. Het stempel van Pendrecht, de bouwsteen van de wijk, vormt het startpunt van de transformatie. De veelal verlaten en weinig gebruikte groene ruimten binnen deze wooneenheden, juist bedacht om mensen samen te brengen, worden middels participatieve stedenbouw aangepakt.
Op een aantal plekken in de wijk worden ongebruikte ruimten getransformeerd tot collectieve moestuinen. In deze kweekstempels worden bewoners gestimuleerd tot het hergebruik van regenwater en eigenen zij zich zodoende stapsgewijs de openbare ruimte toe. In stempels met verouderde woningen worden kluswoningen rond semi-openbare watertuinen geïntroduceerd. Deze klusstempels trekken een nieuwe doelgroep naar de wijk en combineren de wateropgave met een duurzame vorm van wonen aan het water. Verspreid door Pendrecht wordt een aantal openbare waterpleinen en parkjes gerealiseerd. Gootjes, hoogteverschillen en watercascades benadrukken de dynamiek van het water en creëren waardevolle verblijfs- en speelplekken op voor jong en oud.

Ook de openbare ruimte buiten de stempels wordt geoptimaliseerd voor de wateropgave. De strategie wordt opgeschaald van de wooneenheid naar het gehele raamwerk van de wijk. Verbindingen door de wijk worden vanuit waterhuishoudkundige principes verfraaid en maken van Pendrecht een belangrijke schakel tussen stad en ommeland. Fietsroutes en een koppeling van het watersysteem met omliggende gebieden verbinden Pendrecht met de Oude Maas. De grauwe straten worden ingericht met specifieke waterflora, infiltratiestroken, bioswales om het water te reinigen en groen-blauwe geveltuinen.

Tijdens een bui fungeren de heringerichte straten als spons. De openbare ruimte krijgt hiermee twee gezichten, groen wanneer het droog is en blauw wanneer het regent. De singels worden de blauwe longen van de wijk. Hier wordt gezwommen, gevaren en gevist. Ten zuiden van de wijk, op het grensvlak tussen stad en buitengebied, worden ongebruikte ruimten getransformeerd naar een publiek toegankelijk waterzuiveringspark. De openbare ruimte van Pendrecht draagt zo op verschillende schaalniveaus bij aan de waterproblematiek van Rotterdam en krijgt een nieuwe betekenis voor bewoners, wijk en stad.

naam
Jens Jorritsma
email
website

opleiding / studierichting
Rotterdamse Academie van Bouwkunst / stedenbouw

mentoren
Martin Aarts, Helmut Thoele, Evert Kolpa, Dennis Moet

wanneer begonnen met afstuderen
2011

wanneer klaar
2012

favoriete ontwerper
Joost Grootens, Dieter Rams, Joep van Lieshout

favoriete project
Leça da Palmeira zwembad van Alvaro Siza

wat doe je nu
Ik werk bij DELVA Landscape Architects, ben gastdocent aan de RaVB, en betrokken bij Beyond Plan B.