Bij Deikum, boven Pieterburen, ontwierp Klaas Jan Geertsema een zilt natuurgebied. De natuur, de route en de gebouwen vormen de overgang van land naar zee, van zoet naar zout.
Door de ingreep worden twee gebieden die met de rug naar elkaar toe staan met elkaar verbonden. Het nieuwe zilte landschap vormt een geleidelijke overgang van het grootschalige binnendijkse landbouwgebied naar de kwelders en de natuur van de Waddenzee.
Mijn afstudeeropgave komt voort uit fascinatie én frustratie voor het Groningse kustgebied. In mijn jeugd werd ik vaak door mijn ouders meegenomen naar de Groningse kust. De reis naar de zee was veelbelovend, maar de Waddenzee was, behalve bij storm en hoog water, vaak teleurstellend, want alleen op afstand te ervaren.
De Groningse kust verloor zijn relatie met de zee en is verzilt. De deltadijk vormt een harde scheiding tussen twee werelden. Het grootschalige landbouwgebied binnendijks en de natuur van de kwelders en de Waddenzee buitendijks staan met de rug naar elkaar toe. De verziltende kustregio wordt kunstmatig zoet gehouden, dat kost veel geld. De essentie van mijn opgave is beide werelden functioneel en ruimtelijk met elkaar te verbinden, een schakel te creëren tussen zee en land, zoet en zout.
In plaats van een natuurlijk proces te bestrijden wordt de verzilting gebruikt voor zilte landbouw, natuur en recreatie. In een sociaaleconomisch krimpende regio laat mijn project de kansen zien voor nieuwe economische ontwikkelingen. Het plan combineert verschillende onderzoeken, beleid en plannen van gemeente en provincie. ZILT is een ontwerp dat verbindt op basis van een overkoepelende visie.
Programmatisch heeft dit zich vertaald naar een integratie van zilte landbouw met zilte natuur én het versterken van recreatieve functies. Hiertoe worden een boerderij en informatiecentrum voor de landbouw en een restaurant en badhuis aan de Groningse kust ontworpen. De architectonische opgave gaat over bewustwording en beleving van het landschap door middel van architectonische objecten die de bezoeker het verhaal van de plek vertellen.
In het zilte natuurgebied bij Deikum is zilte landbouw geïntegreerd en zorgt de zee voor vers zout water. Er wordt onderzoek gedaan naar de teelt van zilte gewassen, algen en het kweken van schelpdieren, garnalen en vis. De landbouw en de natuur werken samen in een gesloten kringloop. De natuur zuivert het vervuilde landbouw water voordat het terug de zee in stroomt. Het zilte landschap vormt een geleidelijke overgang van zoet naar zout. Het inrichtingsplan is gemaakt op basis van de geomorfologie, oude kwelderwallen en landaanwinningswerken worden weer zichtbaar.
Een nieuwe route vanuit Pieterburen maakt de dijk en de Waddenzee beter bereikbaar en het landschap toegankelijk. De route doorsnijdt de verschillende gebieden, van zoet naar zout, van verleden naar toekomst, van land naar zee. Op deze route staat een familie van paviljoens en gebouwen die elementen in het landschap isoleren, het contrast met het omringende landschap versterkt de beleving. Ieder paviljoen staat op een unieke locatie met een eigen verhaal. De paviljoens hebben op de verdieping een ruimte die te huur is. Je kan er overnachten, werken of in retraite gaan.
Aan de voet van de dijk, binnendijks, vormen de gebouwen van de zilte boerderij en het bezoekerscentrum een omsloten ruimte in het weidse polderlandschap. Buitendijks ligt in de luwte van de dijk het restaurant met een dakterras en een badhuis.Bij de dijk komt alles samen, het is een knooppunt van tijden, functies, routes en landschappen.
De gebouwen maken het landschap beter afleesbaar, alle gebouwen bestaan uit dezelfde materialen met twee belangrijke referentiehoogtes. De betonnen plint, waarvan de bovenkant 3.0m + NAP is, geeft een referentiepunt t.o.v. de bodem waar je op staat. De wanden daar boven zijn van gestampte klei. Lokale klei wordt gemengd met cement en aangestampt tot dikke wanden. Alle paviljoens hebben de hoogte van de deltadijk, 9.3m +NAP. Hierdoor zijn de gebouwen met elkaar verbonden, is de hoogte van de dijk voelbaar en ontstaan schaalelementen op landschappelijk niveau zonder het te landschap te domineren.
Uit respect voor het lege landschap zijn sobere gebouwen ontworpen, die de beleving van het landschap versterken. Het brengt de bezoeker dichter bij het landschap en maakt je bewust van tijd en plaats.
naam
Klaas Jan Geertsema
email
opleiding / studierichting
Academie van Bouwkunst Groningen
mentoren
Henk Stadens, Jan Arend Mulder
wanneer begonnen met afstuderen
Januari 2011
wanneer klaar
December 2012
favoriete ontwerper
James Turrel, RCR, Pezo von Ellrichshausen, AFGH, Campo Baeza, Office KGDVS, Zumthor e.v.a.
favoriete project
Mont Saint-Michel, Roden Crater – James Turrel, Kolumba museum Zumthor, Salk Institute – Louis Kahn
wat doe je nu
Architect bij Van Ringen Architecten in Groningen