Feature

Structuralisme: een andere tijd

“Een van de meest aantrekkelijke kanten van het Nederlands Structuralisme is dat het werd uitgevent door dwarse vrijdenkers […] Denk niet aan Socrates, de principiële en verheven criticaster, maar aan Diogenes, de cynicus die de ‘aporia’, de geestelijke en culturele leegte van de eigen tijd onverbloemd en zo genant mogelijk aan de kaak stelt.” Dirk van den Heuvel pleit voor een andere kijk op het Nederlandse structuralime.

Cover van de roemruchte Forum editie met de bijdrage van Aldo van Eyck ‘Het verhaal van een andere gedachte’.

Voor het tijdschrift Forum – ja dat bestaat nog – schreef Dirk van den Heuvel het artikel ‘Structuralisme: een andere tijd’.

Een van de meest aantrekkelijke kanten van het Nederlands Structuralisme is dat het werd uitgevent door dwarse vrijdenkers. Niet zomaar grappige, tegensputterende cabaretiers en mopperaars zoals we die van TV kennen, zoals een Youp van ‘t Hek of Maarten van Rossem, maar échte lastposten, ver voorbij het eigenwijze en vast van plan om eens goed onder je huid te kruipen zoals de Engelsen het zeggen. Denk niet aan Socrates, de principiële en verheven criticaster, maar aan Diogenes, de cynicus die de ‘aporia’, de geestelijke en culturele leegte van de eigen tijd onverbloemd en zo genant mogelijk aan de kaak stelt.
Een label als ‘Structuralisme’ paste de ‘structuralisten’ dan ook bepaald ongemakkelijk, in de eerste plaats de geestesvader en aanstichter ervan, Aldo van Eyck. Was hij een anarchist? wilde een journalist weten: nou vooruit dan, maar dan wel één zonder bom! probeerde hij het nog enigszins goed te praten. Iemand zo radicaal als Van Eyck zou vandaag de dag niet aan de bak komen als architect. Toen was het al moeilijk – het is een klein mirakel dat het Burgerweeshuis zo perfect en consistent is gerealiseerd – maar met BIM, allerhande prestatiecontracten en Europese aanbestedingen? Piet Blom zou er ook niet makkelijk tussenkomen.
Herman Hertzberger vertelt nu anno 2014 op TV hoe allerlei onderdelen uit zijn opdracht zijn gehaald voor de vernieuwing van zijn Muziekcentrum, maar niemand in het praatprogramma lijkt dit als een wezenlijk probleem op te merken. De tijd van het Structuralisme met als bloeiperiode de jaren 70, dat was een ‘andere’ tijd zoals dat heet.

Lees het hele artikel (pdf).