Zowel Het Nieuwe Instituut als het tijdschrift DASH besteden aandacht aan de betekenis van het 1:1 model als representatie van goed wonen. In het in DASH gepubliceerde artikel ‘Im welchem Style sollen wir wohnen’ gaat architect Jurjen Zeinstra in op de betekenis van stijlkamers in het (theoretisch) werk van Semper, Mies van der Rohe en Loos.
Het Nieuwe Instituut. 1:1 Stijlkamers door Andreas Angelidakis. Foto: Johannes Schwartz
“In ‘The Exhibitionist House’ benadrukt Beatriz Colomina hoe het woonhuis ‘het belangrijkste instrument voor het onderzoek naar architectonische ideeën in deze eeuw’ is geworden. Stijlkamers – tentoongestelde woninginterieurs – hebben hierbij een niet te onderschatten rol gespeeld. Deze tijdelijke en relatief eenvoudig te realiseren architectonische installaties zijn niet alleen in staat om snel een idee aan een groot publiek te tonen, maar kunnen ook het manifest, de verkoopbrochure of de promotiefolder overstijgen door een onmiddellijke
illusie van interieur op te roepen.
In dit artikel wil ik enkele stijlkamers plaatsen in een debat over stijl en interieur, dat van grote betekenis is voor architectuur en design, tot op de dag van vandaag. Het gaat om interieurs die op cruciale momenten in de eerste helft van de twintigste eeuw een rol gespeeld hebben in dit debat. Stijl is een essentieel architectonisch begrip, dat aan de basis staat van veel architectuurtheoretische beschouwingen en polemieken, en wordt in het woordenboek wat moeizaam gedefinieerd als ‘het geheel van bij elkaar aansluitende uitdrukkingsvormen, die kenmerkend zijn voor hetzij een bepaalde kunstenaar, hetzij, in de regel, voor een bepaalde school of richting of een bepaald tijdperk’.
Ook in het private interieur van de woning speelt stijl een belangrijke rol. Het persoonlijke karakter van het interieur en het relatieve gemak om het interieur aan te passen aan veranderende wensen en smaken, maken dat het vaak niet eenvoudig is om een ‘geheel van bij elkaar aansluitende uitdrukkingsvormen’ langdurig te handhaven, maar desalniettemin is stijl een onontkoombaar gegeven in het woninginterieur.
De grote veranderingen in de samenleving van de afgelopen eeuwen, zoals de opkomst van de middenklasse, de groeiende industrialisatie en de ontwikkeling van de vrije wereldmarkt hebben de woning, en in het verlengde daarvan ook het woninginterieur, tot een architectonische opgave gemaakt. Daarbij is stijl hier niet zozeer vanuit kunsthistorisch oogpunt van belang, maar beschrijft dit begrip vooral de esthetische keuzes van de ontwerper over ruimte, proporties, bekleding en comfort: bij uitstek architectonische begrippen.”
Lees verder: ‘Im welchem Style sollen wir wohnen?’ – Jurjen Zeinstra, DASH (11 2015) Stijlkamers / Interiors on display (pdf).