Nieuws

Jonge Maaskantprijs 2015 voor Maarten Gielen / ontwerperscollectief Rotor

Maarten Gielen (1984), oprichter van het Brusselse ontwerperscollectief Rotor, is de winnaar van de Jonge Maaskantprijs 2015. De jury beloont hem met deze prijs vanwege de manier waarop zijn praktijk de thematiek van materialenstromen in de architectuur onderzoekt en concreet weet te vertalen naar ontwerpen die niet alleen een poëtische kwaliteit bezitten, maar het publiek ook confronteren met relevante maatschappelijke vraagstukken.

Usus/Usures

Het collectief Rotor, in 2005 opgericht door Maarten Gielen, Tristan Boniver en Lionel Devlieger, en vandaag negen leden telt, wordt gedreven door een gemeenschappelijke fascinatie voor materialenstromen. De groep houdt zich op praktisch niveau bezig met ontwerpprojecten, gebruik makend van afval uit de industrie en bouw. Daarnaast werkt Rotor aan theoretische studies, tentoonstellingen en publicaties, waarin zij de driehoeksverhouding tussen ontwerp, restmaterialen en grondstoffen onderzoeken.

Rotor heeft een pragmatische kijk op architectuur, die de ontwerpers weten te verenigen met een experimentele houding en artistiek talent. Zo maakten ze voor de Biënnale van Venetië 2010 de veelbesproken tentoonstelling Usus/Usures in het Belgisch Paviljoen, waar ze het fenomeen slijtage, als een reactie op het gebruik van architectuur, aan de orde stelden.

Volgens de jury slaagt Rotor er niet alleen in om relevante onderwerpen te agenderen, maar ook om nieuwe (denk)beelden te creëren. Als curator van de tentoonstelling OMA/Progress, in The Barbican in Londen, schetste Rotor een portret van OMA door het archief van het bureau ‘binnenstebuiten te keren’. Voor de architectuurtriënnale 2013 in Oslo, Behind The Green Door, stelden de architecten aan de hand van zeshonderd ‘groene’ projecten het containerbegrip duurzaamheid aan de kaak.

Naast tentoonstellingen realiseerde het collectief de afgelopen tien jaar verschillende installaties en bouwprojecten. Met gerecyclede bouwmaterialen, waaronder systeemplafonds, creëren de ontwerpers nieuwe ruimtes met een geheel eigen esthetiek. Ze laten het publiek daar onvermoede kwaliteiten en mogelijkheden zien van nauwelijks gewaardeerde materialen. Hun ontwerp voor het Mode- en Designcentrum in Brussel is momenteel in uitvoering. Sinds 2012 is Gielen visiting professor aan de Haute Ecole d'Art et Design in Genève.

Uit het juryrapport: ‘Met hun krachtige ontwerpinterventies laat Rotor zien dat het bestaande veel van waarde in zich draagt – een nieuw vertrekpunt zou kunnen zijn voor de architectuur, die zich sinds de opkomst van het modernisme voortdurend op het ‘nieuwe’ en het vernieuwen heeft gericht. Zij zijn niet de eerste die ons daarop wijzen. Maar de ontwerpers slagen er wel in om ons met een nieuwe blik te laten kijken naar bestaande voorwerpen, structuren en gebouwen. Werken met afvalmaterialen is voor Rotor meer dan recyclen of een hippe vintage look creëren. Het werk van Rotor heeft altijd een formeel-esthetische grondslag en bewerkstelligt een zintuiglijke ervaring. De tijdelijke installatie in de Grindbakken in Gent is hiervan een sprekend voorbeeld. Deze architectuur ‘as found’, zoals de Smithsons het noemden, laat ons de schoonheid zien van zaken die we normaal gesproken als lelijk of mislukt zouden bestempelen: industrie, graffiti, naden, verkleuringen, onkruid, verwering. Door deze zaken te isoleren, vervormen of uit hun context te halen – de architecten voelen feilloos aan waar de ‘schoonheidsvlekjes’ zitten – weet Rotor de poëzie in het alledaagse bloot te leggen en het publiek te verleiden.’

De Maaskantprijs voor Jonge Architecten, bestaande uit een geldbedrag van EUR 5.000 en een bijdrage aan een communicatieve uiting, is een aanmoedigingsprijs voor architecten onder de 36 jaar en wordt tweejaarlijks toegekend op voordracht van een onafhankelijke jury. De jury bestond dit keer uit Kirsten Hannema (architectuurcriticus), Aart Oxenaar (directeur Monumenten en Archeologie Gemeente Amsterdam) en Ronald Rietveld (founding partner RAAAF).