Column

What happened to Freiburg?

Velen denken bij Freiburg aan ecologische stadswijken, duurzame energie, solarsiedlung en Vauban. Wij althans wel. Jannie Vinke en Marcel van der Lubbe (ANA architecten) toeren door Europa op zoek naar de rol van de architect in de toekomstige woningbouwopgave. Een ansichtkaart uit Freiburg.

Freiburg heeft met de ontwikkeling van de wijk Vauban in de jaren ’90 en ’00 een eco-imago opgebouwd in een periode dat duurzaam bouwen in Nederland nog amper op de agenda stond. Heeft Freiburg deze voorsprong weten vast te houden?

We fietsen door Freiburg met Pieter van der Kooij, een in Delft opgeleide stedenbouwkundige die sinds een jaar bij de gemeente Freiburg werkt. In tegenstelling tot eerdere voorspellingen groeit Freiburg enorm. De stad wordt genoemd in het rijtje van zogenaamde ‘schwarm’ steden: Duitse steden die veel jonge mensen aantrekken en daardoor flink groeien. Freiburg heeft echter na de ontwikkeling van de grote locaties Vauban en Rieselfeld geen bouwgrond meer om de nieuwkomers te huisvesten.

Vauban is zo geslaagd dat het nu wordt gezien als een wijk voor de eco-elite waar de woningen voor veel mensen niet te betalen zijn. Het gemeentebestuur heeft daarom besloten dergelijke ontwikkelingen niet meer te willen. De stad zet nu in op verdichting binnen de stadsgrenzen en op het bouwen van betaalbare woningen. Met Van der Kooij bekijken we een aantal meer en minder geslaagde voorbeelden van verdichtingsprojecten. Een aantal recente minder geslaagde projecten hebben het verzet tegen verdichting onder de bevolking aangewakkerd. Hierdoor is het voor de stad lastig om voldoende draagvlak te genereren voor nieuwe projecten.

Verdichten binnen bestaand stedelijk weefsel is een lastige opgave, met name de Duitse parkeernorm, die we ook al in Keulen langs zagen komen, is een moeilijke en dure factor.
Hier ligt heel duidelijk een uitdaging voor architecten. Een zorgvuldige verdichting vraagt namelijk om een integrale ruimtelijke oplossing op alle schaalniveaus en om creatieve oplossingen. Juist als er meer volume wordt gevraagd, is een zorgvuldige architectonische uitwerking van groot belang om er een project van te maken dat ook door de omwonenden wordt gewaardeerd. Dat bewijst ook één van de meer geslaagde projecten, een complex studentenwoningen in Seepark. Dit gebied, dat waarschijnlijk is ontwikkeld in de jaren ’60 -’70, wordt gekenmerkt door studentenwoningen in kleine torens met prefab betongevels in een groen park. De nieuwe invulling sluit zowel wat betreft de volumeopbouw als ook in de architectonische uitwerking heel goed aan bij deze context.

Groeten van Jannie en Marcel