De zoektocht naar een realistische benadering van transformatie van de bestaande stad. Als case dient een bouwblok in de Indische Buurt (Amsterdam). Het afstudeerplan van Jolanda Schobers sluit aan bij de actuele situatie waarbij de focus steeds meer komt te liggen op de doorontwikkeling van de bestaande stad na decennia van aandacht voor de ruimtelijke uitbreiding van de stad.
Het binnengebied als grootschalige buitenkamer in het Sumatrabouwblok. (Indische Buurt, Amsterdam)
De stadsstructuur van de Indische Buurt, een negentiende vroeg twintigste eeuwse wijk ten oosten van het Amsterdamse centrum bestaat uit gesloten bouwblokken. Daar waar de schaal van de bouwblokken toeneemt ontstaat een grootschalig binnengebied dat fungeert als collectieve binnenruimte. Door intensieve observatie van de Indische Buurt wordt het duidelijk dat veel van deze binnenruimtes niet benut worden. De potentie van het binnengebied is onderzocht aan de hand van het grootschalige Sumatra bouwblok.
De uitdaging is om uitgaande van het bestaande bouwblok meer kwaliteit te ontwikkelen, niet alleen voor het Sumatra bouwblok maar ook voor haar directe omgeving. Er zijn verschillende aspecten die aandacht vragen. Door verschil in eigendom bestaat het binnengebied uit gefragmenteerde ruimten. In sommige gevallen zijn particuliere percelen uitgebouwd waardoor een amorf binnengebied ontstaat. De basisschool die zich in het bouwblok bevindt gaat geen relatie aan met de omgeving, het schoolplein deelt het binnengebied nog meer op in losse fragmenten. De huizen voldoen niet meer aan de eisen van deze tijd, er is slechts één typologie geïmplementeerd en de bovengelegen appartementen hebben geen eigen buitenruimte en geen toegang tot het binnengebied. Oorspronkelijk werd het aangrenzend Sumatra plein geaccentueerd door een inspringing van het bouwblok, geheel volgens de principes van de Amsterdamse School. Tegenwoordig wordt deze relatie tenietgedaan door een groot aantal parkeerplaatsen tussen bouwblok en plein.
Toevoeging van programma; waaronder twee halfverdiepte parkeergarages en een kinderdagverblijf dat de bestaande Gerhard school verbindt met het grote plein aan de andere zijde van het bouwblok.
Deze problematische situatie is opgelost door het binnengebied van het Sumatra bouwblok te transformeren tot één geheel. Verschillende actoren en programma’s worden aan elkaar gerelateerd. Door extra toevoeging van programma, een kinderdagverblijf, parkeren en een zorgcentrum vervult het bouwblok in hogere mate een maatschappelijke functie in de buurt. Een deel van de bestaande woningen wordt gerenoveerd waarbij verschillende typologieën gerealiseerd worden met geschikte woningen voor starters, gezinnen en senioren. Daarbij heeft elke woonruimte zijn eigen buitenruimte en een eigen toegang tot het collectieve binnengebied.
Het binnengebied is vormgegeven als een sequentie van buitenkamers. Met een buitenkamer wordt hier een ruimte in de buitenlucht bedoeld die op bepaalde wijze begrensd is waardoor het gevoel van een binnenkoer ontstaat. Elke buitenkamer in het ontwerp heeft een eigen identiteit, schaal en een specifieke groep gebruikers. De buitenkamer manifesteert zich op verschillende schaalniveaus. Als verlengde van de patiowoningen, als groene kamers in de half verdiepte parkeergarage en als afgeschermde speelplaats voor kleuters. Het collectieve binnengebied als geheel kan gezien worden als een grootschalige buitenkamer die het bestaande bouwblok doet herleven.
Begane grond; starterswoning met patio als buitenruimte. Eerste en tweede verdieping: eengezinswoning met terras in relatie tot de collectieve binnenruimte. Derde verdieping: seniorenwoning met buitenruimte grenzend aan de galerij. > meer afbeeldingen