Kijk & Luister

TV: Oratorium zonder Doel

Na vijftig jaar omstreden havenbeleid is Doel een gehavend spookdorp. Met dokken die moeizaam gevuld raken en waarvan het jongste dok dwars door Doel zal gaan. Hoe heeft het zover kunnen komen? Zondag 10 april om 22.35 uur op Canvas TV

Doel staat symbool voor wat 50 jaar lang misliep met het Vlaamse of beter het Antwerpse havenbeleid. Wat in 1966 een economisch succesverhaal moest worden, loopt vast na de oliecrisis van 1973. Maar de plannen zijn goedgekeurd en dus worden de werken uitgevoerd. Honderden mensen worden onteigend, baggerboten graven dokken en spuiten duizenden hectare vruchtbare polder onder een metersdikke laag zand.

Maar de industrie blijft weg, ze wijkt uit naar goedkopere landen en dus blijven de zandvlaktes braak liggen, jarenlang een reusachtige speeltuin voor konijnen. In het Doeldok dat miljoenen kostte, ligt slechts één roestig schip, in beslag genomen aan de ketting. Haven en overheid keren hun kar in 1981: dan landt staatssecretaris Mark Eyskens met een helikopter op de dijk en een blijde boodschap. Doel mag blijven, er worden zelfs nieuwe woningen gebouwd.

Dat blijft zo tot midden jaren ’90. Met de toename van het containertransport worden plannen gemaakt voor een getijdedok dat vlak naast Doel komt te liggen. En dus moet Doel weer weg. De bewoners tekenen verzet aan, de Raad van State geeft hen gelijk. Ook Europa geeft de Doelenaars gelijk: de natuur die verloren gaat, dient gecompenseerd. De werken worden maandenlang stil gelegd, wat fortuinen kost, tot de Vlaamse regering het plan van aanleg doordrukt met een nooddecreet.

In 2005 opent Koning Albert plechtig het Deurganckdok. Maar dat loopt niet vol, slechts de helft van de kademuren wordt gebruikt. Toch komen er plannen voor een nog groter containerdok, dat dwars door Doel moet komen te liggen: het Saeftinghedok. In afwachting starten de natuurcompensaties: de vruchtbare polderklei wordt afgeschraapt en vervangen door zand en riet, waar bedreigde vogelsoorten kunnen nestelen. Dat maakt de boeren boos: dat zij moeten wijken voor de haven, tot daar toe, maar voor een plas futen en kluten?

In 2015 besluit de grootste containeroperator van de Antwerpse haven naar de linkeroever te verhuizen. De faciliteiten op de rechteroever volstaan niet meer, er is nood aan meer en vooral snellere opslag. Met de verwachte toename van het containerverkeer zit het Deurganckdok vol tegen einde 2021, de werken voor het Saeftinghedok beginnen best in 2017, rekent het Antwerps havenbedrijf. Maar de Raad van State keurt het plan van aanleg af. Doel is de facto weer woongebied.

Hoe het verder moet, weet niemand. (tekst: Canvas.be)

Zondag 10 april om 22.35 uur op Canvas TV