Titus Lammertse ontwierp voor zijn afstuderen een school voor blinden en visueel beperkten, een buurtcentrum en een muziekschool die samen een rijke multi-sensorische omgeving bieden.
de oude muren worden opgenomen in de nieuwe architectuur
Het vertrekpunt voor het ontwerp van een school voor blinden en slechtzienden is een concrete locatie in Amsterdam Noord waar reeds twee bestaande gebouwen aanwezig zijn. Het gaat om een muziekschool en een leegstaande basisschool, respectievelijk uit de jaren tachtig en de jaren zestig. De vraag daarbij is wat te doen met deze twee gebouwen die op zich weinig waarde hebben. Ze vertegenwoordigen echter wel een bepaalde tijd en ze zijn daarmee verbonden met allerlei emoties. Deze tijd en emoties worden het best weerspiegeld in de tactiliteit van de baksteenconstructies van de twee gebouwen. Omdat tactiliteit voor blinden een van de belangrijkste aspecten is bij het ervaren van ruimten, is dit het leidende thema van mijn ontwerp geworden, met als doel om een rijke sensoriale architectuur te maken die niet ondergeschikt is aan het visuele. Door naast een school voor blinden en slechtzienden een buurtcentrum en een muziekschool te ontwerpen wordt duidelijk dat de blinden onze kwaliteiten van architectuur kunnen tonen die voor iedereen, zienden en niet-zienden, waarde hebben.
Kintsugi kom
Door de dominantie van het visuele in de architectuur en onze samenleving, is de aandacht voor de andere zintuigen op de achtergrond geraakt. Daardoor dreigt de architectuur belangrijke kwaliteiten uit het oog te verliezen. Door de blinden en slechtzienden en hun beleving van architectuur als uitgangspunt te nemen, is getracht tot een ontwerp te komen dat een relevantie heeft voor zowel blinden als zienden. Een ontwerp dat mogelijkheden toont die door de huidige nadruk op het visuele worden veronachtzaamd, dat zich richt op de zintuigen die naast het oog van invloed zijn op de beleving van architectuur. Het uitgangspunt is aldus te formuleren: Kunnen blinden en slechtzienden ons duidelijk maken op welke manieren de andere zintuigen dan het zicht van invloed zijn op de ervaring van ruimten en hoe kunnen zij daarmee de architectuur helpen om een multisensoriale bouwkunst te creëren die de dominantie van het oog doorbreekt.
buitengevel met oude en nieuwe delen, muziekschool
De Japanse techniek van Kintsugi, waarbij gebroken porselein word gerepareerd met een naad van goud, is een belangrijke inspiratiebron voor het ontwerp. De naad van goud, die een andere tactiliteit dan het porselein heeft, verbindt de oude scherven. Het waardeloze wordt waardevol en krijgt een nieuwe schoonheid. Het ontwerp is op te vatten als zo’n porseleinen kopje waarbij de oude wanden zijn te beschouwen als scherven die aangevuld worden met nieuwe scherven met een andere tactiliteit. Door het kleurenpalet te beperken tot wit, grijs en enkele pastelkleuren wordt de visuele herkenbaarheid van de materialen verminderd, maar wordt het licht-donkercontrast en de tactiliteit juist benadrukt.
De nieuwe bebouwing volgt niet de bestaande muren. Zowel buiten als in het interieur worden ruimten doorsneden door oude muren. Hierdoor ontstaat een haast labyrintisch gevoel, een visueel labyrint wel te verstaan. Door er voor te zorgen dat er altijd wanden en verschillende tactiele oppervlakten op armlengte afstand aanwezig zijn, wordt er houvast en herkenning gecreëerd voor de blinden. De verscheidenheid aan oppervlaktes is op te vatten als de rimpels van de olifant in Hokusai’s houtsneden die de blinde mensen helpen om een beeld van het dier te kunnen vormen.
de muren leiden de blinden, schoolplein > meer afbeeldingen