Er lijkt zich een nieuw Europees discours af te tekenen rondom bureaus die putten uit traditie en uitgaan van de artistieke waarde van architectuur. Architectuur die niet te resumeren is tot schema’s, maar projecten die zich langzaam ontvouwen in relatie tot de context en de gebruikers. Ook in de Verenigde Staten vindt deze discussie weerklank.
bureau van Mos architects, New York
Tussen de grote bureaus die wolkenkrabbers realiseren manifesteert zich MOS architects met poëtische architectuur. Door de critici wordt hun architectuur gelijk geschaard aan Europese architectuur. Opmerkelijk, omdat ze volgens zichzelf juist voortgaan op de traditie van Amerikaanse architecten als Venturi Scott Brown. Ik had een gesprek met deze wonderbaarlijke architecten die inmiddels ook voet aan Europese bodem hebben gekregen.
Ambient music vult de werkruimte van MOS. De serene atmosfeer gecreëerd door etherische muziek wordt alleen onderbroken door het bonkende lawaai van iemand die gaten in een muur boort. De interfererende geluiden kenmerken de bureaufilosofie: “We willen verwarren, zonder ons daarvoor te excuseren.”
House No. 2 Floating House, Ontario, Canada, gebouwd in 2008
Onder leiding van partners Michael Meredith (1971) en Hilary Sample werkt het bureau aan uiteenlopende projecten. Zo exploiteren ze een webshop voor zelfgemaakte objecten als geurkaarsen en houten zitmeubilair, ontwerpen ze software voor parametrisch ontwerp, en hebben ze meerdere woningen en een galerie gerealiseerd. De ontwerpen mixen vernaculaire esthetiek met digitaal ontwerp en speelsheid. Hun wortels liggen in de academische wereld, maar alles is gemaakt met de toewijding van een ambachtsman. In het werk toont MOS een rijkheid die ogenschijnlijke tegenstrijdigheden combineert tot nieuwe totalen.
Achter de zware gevel van een ‘brownstone’ huis in Harlem, New York, heeft MOS een basis gemaakt voor voortdurend herontwerp. Een klusjesman vernieuwt de entreehal, de kleine ruimte is gevuld met gereedschap. In de houtwerkplaats onder straatniveau maakt een werknemer een maquette van een schuur. Op de begane grond staan vier bureaus, ze zijn bezaaid met tekeningen en modellen. Wijzend met een pen naar de tekeningen geeft Sample een toelichting bij verschillende ontwerpen voor een fotografiestudio. Een trap leidt naar het kantoor van de twee partners met daarin een tafel gemaakt van licht plaatstaal, zware houten krukken staan ernaast om op te zitten. “Alles wat je ziet is door onszelf ontworpen en gemaakt,” zegt Sample, “zelfs het gebogen vlak dat de zachte overgang maakt tussen muur en plafond.”
School No. 1, Krabbesholm Højskole, Skive, Denemarken (2012) – foto Florian Holzherr, Per Andersen
Het huis is niet alleen een kantoor. Op de bovenverdiepingen wonen Meredith en Sample met hun twee kinderen. “Het komt voor dat de tweeling met hun fiets rond de bureautafel rijdt,” aldus Meredith. “De combinatie van wonen en werken heeft een voordeel wat betreft ondernemerschap: het reduceert overheadkosten en ik hoef me geen zorgen te maken om de kinderen tijdens overwerken, maar ons privéleven is wel volledig vermengd met werk.”
De interesse voor het verwarren van tegenstellingen is gewekt tijdens de studietijd. “Schrijven en theorie maakten de dienst uit. De Oostenrijkse architect Adolf Loos representeerde conceptuele architectuur, terwijl zijn leermeester Josef Hoffmann werd gezien als de commerciële hoer van de welgestelden. Je moest kiezen tussen die twee.” MOS kiest beiden, en meer dan dat. Ze halen inspiratie uit de geïllustreerde kinderboeken van Richard Scarry voor het maken van hun eigen beelden, maar ze zijn ook geobsedeerd door traditionele vormentaal. “We willen de dingen verenigen, de verschillen verzoenen,” verwoordt Sample. Op de Biënnale van Venetië in 2016 presenteerde het bureau een ontwerpend onderzoek naar de toepassing van de typologie van een woonhuis uit de Midwest in Detroit ter bevordering van de opbouw van de stad. Ze presenteerden het in een groots en kleurrijk boek met speelse tekeningen. Het project spreekt aan door de toegankelijke beeldtaal en is tegelijkertijd onderzoekend en academisch.
screenshot van de webshop, bij wijze van screensaver komen er opeens schoonmakers te voorschijn
Zittend aan het hoofd van de tafel tonen Meredith en Sample zich bescheiden. Ze gebruiken weinig gebaren en spreken met zachte stem, een zeldzaamheid voor New Yorkers, het is een overblijfsel van hun eerdere leven in New Haven, Connecticut. En hoewel ze gewend zijn om te doceren aan Princeton en Columbia, praten ze bedachtzaam. Een bedachtzaamheid die zich ook uit in hun doorgewerkte architectuur contrasterend met de snelle en zakelijke architectuur van veel van hun Amerikaanse collega’s. “We weten inmiddels wie we zijn en voelen ons gemakkelijk in die positie. Onze ambitie is om aan grotere projecten te werken.”
MOS combineert verschillende einden van het spectrum: ze maken vernaculaire architectuur gebruikmakend van parametrische ontwerpmethoden en doordachte maar kinderlijk speelse gebouwen. Het is een architectuur waar mensen verschillende dingen in kunnen herkennen. Dat is wat Michael Meredith benoemt als: “de magische truc van architectuur”.