Sander Hermens deed ontwerpend onderzoek naar een duurzame vorm van landbouw voor de Krimpenerwaard.
Responsive Land – zicht op de bergboezem ten oosten van Stolwijk
Dit integrale ontwerp stelt een innovatieve oplossing van grootschalige toepassing van onderwaterdrains in de veenbodem voor, met als doel het probleem van bodemdaling tegen te gaan, de landbouw duurzamer te maken en deze te laten profiteren van de betere productieomstandigheden.
In het karakteristieke veenweidegebied van de Krimpenerwaard daalt de bodem gemiddeld met een centimeter per jaar als gevolg van veenoxidatie door afwatering ten behoeve van landbouw. De gevolgen van bodemdaling zijn groot. Zo wordt het waterbeheer ingewikkelder en duurder, ontstaan er hoge kosten voor aanleg en onderhoud van infrastructuur en vindt er een hoge uitstoot van broeikasgassen plaats. Het overgaan op een ander grondgebruik dan landbouw leidt echter tot verlies van het unieke veenweidecultuurlandschap.
Een proces van analyseren, ontwerpen, en valideren met bodemdeskundigen en hydrologen, heeft geleid tot een ontwerp van een bergboezem die een grootschalige inpassing van onderwaterdrains in de veenbodem mogelijk maakt waardoor de bodemdaling een halt wordt toegeroepen. Onderwaterdrains zorgen ervoor dat de veenbodem nat blijft waardoor de bodemdaling een halt wordt toegeroepen. Bij een grootschalige inpassing van deze buizen gaat het watersysteem sneller reageren waardoor er een enorme watervraag in droge tijden en wateroverlast in natte tijden zal optreden. Met een bergboezem worden deze gevolgen opgevangen en wordt grootschalige inpassing van onderwaterdrains mogelijk gemaakt. De bergboezem werkt namelijk als een reservoir dat groot genoeg is om voldoende water in op te kunnen slaan in natte tijden dat vervolgens weer gebruikt kan worden in droge tijden. Met deze ingreep wordt geanticipeerd op de gevolgen van grootschalige inpassing van onderwaterdrains, namelijk een te grote watervraag in de zomer en aanzienlijke wateroverlast in de winter.
onderwaterdrains zorgen ervoor dat de veenbodem nat blijft waardoor de bodemdaling een halt wordt toegeroepen
De bergboezem is ingebed binnen het fijnmazige netwerk van historische en nieuw ontworpen kades en staat in verbinding met alle polders en de omliggende rivieren voor een snelle wateroverdracht. Het boezempeil van de bergboezem in relatie tot de maaiveldhoogte werkt als ordeningsprincipe voor het landgebruik en de natuurtypen die hierbinnen ontstaan. Bepaalde weteringen en sloten binnen de bergboezem zijn verbreed tot een aaneengesloten brede vaart, de boezemvaart. Er ontstaat een vaarwereld die via de recent gerestaureerde Stolwijkersluis in verbinding staat met de Hollandse IJssel. Bij deze sluis bevindt zich de deeluitwerking van de poort tot de bergboezem waar een kaasmakerij recht tegenover het centrum van Gouda kwaliteitskaas produceert van melk uit de Krimpenerwaard. Een tweede deeluitwerking van een kampeerterrein voor jeugd uit de nabije steden laat zien welke betekenis de bergboezem kan hebben voor het menselijk schaalniveau.
Dit ontwerp biedt een realistisch alternatief voor de al decennia stagnerende gebiedsontwikkeling in de Krimpenerwaard. Maar bovenal biedt het een perspectief op een duurzame toekomst voor het eeuwenoude veenweidelandschap waarbij de beleving van het landschap wordt versterkt en er talrijke kansen ontstaan voor recreatie, landbouw en natuur, voor deze en toekomstige generaties.
regionaal ontwerp van de bergboezem > onderzoeksverslag > meer beelden
naam
Sander Hermens
e-mail
opleiding / studierichting
Wageningen Universiteit en Researchcentrum / Landschapsarchitectuur
mentor
Adriaan Geuze
wanneer begonnen met afstuderen
januari 2013
wanneer klaar met afstuderen
november 2015
favoriete ontwerper
–
favoriete project
–
wat doe je nu
Ik werk als landschapsarchitect bij Arcadis.
wat hoop/wil je als ontwerper in de nabije en/of in de verre toekomst bereiken
–