Nieuws

Alamar’s Material Warehouse – Archiprix 2018

In Alamar, een buitenwijk van Havana, is een centrum voor de circulaire economie ontworpen. In Alamar’s Material Warehouse komen stromen van overtollige materialen samen die in het complex verwerkt worden tot waardevolle basismaterialen.

‘Worker build your own machinery’ (Ché Guevara, 1961)

Kan je je onderwerpskeuze kort toelichten?
Het is altijd interessant en tegelijkertijd moeilijk om in een onbekende context te ontwerpen. De inspiratie voor mijn afstudeerproject kwam grotendeels van wat ik zag tijdens mijn bezoek aan Cuba. De Cubanen zijn onwijs vindingrijk en kunnen alles zelf repareren of hergebruiken. Fietsen die draaien op een wasmachine-motor of oude connexion bussen uit Nederland die gerepareerd zijn en weer functioneren in het openbaar vervoer van Havana. Deze mentaliteit om alles zelf te repareren en opnieuw te hergebruiken fascineert mij ontzettend.

Door jaren van isolatie hebben de Cubanen een vindingrijke hergebruik mentaliteit ontwikkeld waar onze Westerse wegwerpmaatschappij van kan leren. Juist die Cubaanse hergebruik mentaliteit kan snel veranderen wanneer Cuba zich opent naar de wereld. Mijn project speelt in op deze mogelijke verandering want tegelijkertijd zal Cuba zich openen aan nieuwe stromen van goederen en consumptie. Om niet in dezelfde fouten als onze Westerse wegwerpmaatschappij te vallen is een ontwerp voorgesteld die voortborduurt op de kennis en kunde van de Cubanen, een ontwerp dat afgewezen materialen en objecten een tweede leven geeft.

Wat of wie zijn je inspiratiebronnen en kan je dit kort toelichten?
Aan het begin van de Cubaanse revolutie pleitte Che Guevara voor een land dat zelfvoorzienend zou zijn, om dit doel te bereiken moest er geïnvesteerd worden in technische kennis en kunde van de Cubanen. Onder de slogan ‘Worker build your own machinery’ werden Cubanen gestimuleerd om te repareren en hergebruiken zowel op industriële schaal als in huis.

Deze quote was een belangrijke inspiratiebron om het ontwerp te benaderen als een machine. In het ontwerpproces hielpen inspiraties zoals het werk van fotograven Bernd en Hilla Becher maar eveneens architecten met een sterke industriële expressie  zoals Nicholas Grimshaw, Richard Rogers en Ivan Leonidov.

Benoem (en beschrijf kort) het sleutelmoment in je afstudeerproject
Een belangrijk element in het ontwerpen van industriële gebouwen is een heldere logistiek. In een vroeg stadium moet rekening gehouden met het laden en lossen van vrachtwagens, maar ook de stromen van afgewezen materialen en objecten. Waar wordt in het gebouw het materiaal gesorteerd, opgeslagen, uit elkaar gehaald, gerepareerd en weer verkocht. Al deze fasen moeten logisch en efficiënt elkaar opvolgen.

Een sleutelmoment om al deze stromen helder te krijgen was het gebruik maken van een programmatische maquette. Verschillende programmatische studies hielpen mij om deze verschillende stromen en logistiek helder te krijgen. Door de ruimtelijke en logistieke eisen van verschillende functies in foam blokken naast/op elkaar te zetten werd het voor mij ruimtelijk zichtbaar hoe alles onderling aan elkaar gerelateerd was. Vanuit deze schematische maquette was het makkelijker een industriële expressie/karakter aan het gebouw te geven.

Public warehouse. Disregarded materials are turned into valuable resources and brought backe to the public in the warehouse.

The machine. Reusable materials and objects are placed on a machine to be dissasembled, categorized before repairing or upcycled.

Project tekst
Tijdens de Cubaanse Revolutie ontstond een inventieve hergebruik en reparatie cultuur. Deels uit noodzaak, want in de begindagen van de revolutie verlieten Amerikaanse technici het eiland en met hen verdween veel technische kennis. Fidel Castro samen met Che Guevara moesten daarom investeren in het technisch onderwijs. Slogans als ‘Arbeider bouw je eigen machines’ en ‘Het imperialisme verslaan in de strijd om reserveonderdelen’ brachten een beweging van makers op gang. De inventiviteit van de Cubanen kwam duidelijk aan het licht gedurende de Speciale Periode, een zware tijd die werd gekenmerkt door een gebrek aan producten. Om deze omstandigheden het hoofd te bieden publiceerde de regering een handboek getiteld ‘El Libro de la Familia’ met aanwijzingen en uitleg voor reparatie, hergebruik en opwaardering van dingen in en om het huis. Door het hele land werden woonkamers veranderd in laboratoria voor Doe Het Zelf innovaties. Deze Cubaanse vindingrijkheid wordt ook wel gezien als technologische ongehoorzaamheid. Een Cubaan ziet objecten heel anders dan wij met onze Westerse blik. Hij ziet elk object als een verzameling kleinere elementen waarbij elk onderdeel op verschillende manieren hergebruikt kan worden.

The drive by and drop off lane underneath the elevated volume.

Zo creëerden de Cubanen onbewust een maatschappij gebaseerd op duurzaamheid en hergebruik, dit in tegenstelling tot onze Westerse wegwerpmaatschappij die wordt gedefinieerd door geplande veroudering. Nu Cuba op het punt staat zich open te stellen voor de wereld zal het zich ook open stellen voor nieuwe materiaal- en kapitaalstromen. Daarmee zal de afvalproductie op het eiland toenemen. Cuba moet nu reageren op de veranderende omstandigheden zonder te vervallen in dezelfde fouten die onze westerse wegwerpmaatschappij maakte. De Cubanen zouden hun hergebruik mentaliteit kunnen omarmen en daarmee een voorbeeld voor de wereld kunnen worden. In plaats van afval te storten kan het hergebruikt, herbestemd, gerepareerd of gerecycled worden. Alamar’s Material Warehouse leidt de stromen van overtollige materialen in goede banen. Het werkt als een machine die overtollige materialen verzamelt en ze door middel van demontage, ordening, reparatie, recycling en up-cycling omzet in nieuwe, waardevolle basismaterialen voor de mensen van Alamar.

Flows of materials on overhead conveyor belt.

Gebouwen voor afvalverwerking keren zich in de regel af van de bewoonde wereld terwijl ze juist een positieve bijdrage leveren aan de maatschappij. Ze genereren waardevolle basismaterialen, leveren kennis over het belang van de inbedding van afvalstromen en ze verminderen de hoeveelheid vuilstortplaatsen, waarmee indirect de kwaliteit van de ecologische en stedelijke structuren verbetert. Alamar’s Material Warehouse is ontworpen als een blootgestelde machine. Bezoekers kunnen er de stromen van materialen, de logistiek en de activiteiten ervaren. Voor de wijk Alamar die door zijn decentrale ligging niet kan profiteren van het toerisme in Havana, betekent het een belangrijke kans. Welkom in Alamar’s Material Warehouse!

Conceptual model

Naam
Wesley Verhoeven

Contactgegevens
verhoeven@archident.nl
www.archident.nl

Begonnen met afstuderen
2016

Afgestudeerd
2017

Opleiding
Technische Universiteit Delft / Faculteit Bouwkunde

Wat doe je nu
Momenteel werk ik bij FABRICations, een Amsterdams bureau dat een ‘research by design’ benadering hanteert voor ontwerpopgaven. Vanuit deze benadering heeft het bureau zich gespecialiseerd in het ontwikkelen van veerkrachtige strategieën en duurzame ontwerpen die reageren op thema’s zoals energie transitie, slimme materiaalstromen en het creëren van een gezonde leefomgeving. Een project dat inspeelt op deze thema’s is het nieuwe ontwerp voor de Bijlmerbajes, het Bajes kwartier. Samen met OMA en Lola landscape architects is de wijk van de toekomst ontworpen. In het ontwerp zijn nieuwe manieren van energie opwekking en afvalverwerking geïntegreerd en tegelijkertijd zijn er ruimtelijke kwaliteiten gecreëerd die bijdragen aan een gezondere leefomgeving. Het ontwerp heeft daarnaast rekening gehouden met de beschikbare materialen van het huidige complex om deze zo veel mogelijk te hergebruiken. Al deze ideeën komen samen in het ontwerp van de Groene Toren.

Wat hoop/wil je als ontwerper in de nabije en/of in de verre toekomst bereiken?
Gedurende de studie heb ik een interesse gecreëerd in de rol van representatie in architectuur. Tegenwoordig met uitgebreide modellering en render software worden de meest realistische impressies gemaakt. Zeker met de opkomst van virtual reality lijkt het een makkelijke weg om die richting in te gaan. Maar juist voor mij zitten er kwaliteiten in andere representatie technieken zoals bijvoorbeeld (handgemaakte) collages of non-perspectieve tekeningen. Naar mijn mening kan een handgemaakte collage een idee of atmosfeer over brengen waar een realistische render tekort schiet. Niet alleen heeft een collage een tactiliteit wat een flashy render kan missen, het is tevens een beeld dat niet letterlijk het gebouw weergeeft, de maker kiest bewust wat hij wel en niet laat zien om zijn idee over te brengen. In mijn afstudeerproject ben ik eveneens bezig geweest met de rol van representatie. Om de juiste sfeer over te brengen van mijn ontwerp heb ik een viertal handgemaakte collages gemaakt van vier belangrijke elementen. Deze collages werkten met diepte, reductie en materiaalkeuze om de juiste sfeer over te brengen naar de kijker. Als ontwerper vind ik het interessant hoe moeilijk het is om een beeld te creëren die een idee of ruimte juist verbeeld. Hier zou ik mij als ontwerper in de toekomst graag in willen ontwikkelen.

Section model

Uit het juryrapport
[…] Het plan is ook relevant voor de Westerse wegwerpmaatschappij waarvoor de Cubaanse ervaring met recycling als voorbeeld kan dienen. Het sympathieke plan is er ook op gericht om een impuls te geven aan de wijk Alamar. In Alamars Materialen Warenhuis worden overtollige materialen verwerkt tot waardevolle basismaterialen. Het biedt de Cubanen werkgelegenheid en het functioneert als een materialenmarkt. Het gebouw is zorgvuldig ontworpen op grond van het fysieke functioneren rond de materialenstromen. […]