Nieuws

Recycle Energy Landscape – Archiprix 2018

In deze thesis wordt onderzocht hoe een transitie van aardgaswinning naar hernieuwbare energiebronnen kan worden gemaakt terwijl het ontstaan van ontwrichte landschappen wordt voorkomen.

Monument van de gaswinning, de bodemdaling wordt zichtbaar gemaakt en geeft de hoogte van het maaiveld aan van voor de gaswinning

Kan je je onderwerpskeuze kort toelichten?
Het ontwerp is tot stand gekomen vanuit de fascinatie voor het gebrek aan perspectief dat de gaswinning de Groningse omgeving heeft gegeven. Ten tijde van afstuderen was van het stoppen van de gaswinning nog geen sprake, laat staan een perspectief voor de toekomst.

Wat of wie zijn je inspiratiebronnen en kan je dit kort toelichten?

Het vroege werk van Gustafson Porter en Peter Latz. Voornamelijk door hun kracht om een landschap te transformeren zonder de bestaande elementen hieruit te vernietigen.

Benoem (en beschrijf kort) het sleutelmoment in je afstudeerproject
Een sleutelpunt tijdens het afstuderen was het moment waarop ik besefte dat het ontwerp moest bestaan uit zowel geaccepteerde en vertrouwde ontwerpelementen als ook verontrustende en verstorende elementen. Een hernieuwde aandacht voor de productie van energie gaat hand in hand met een aangenaam landschap.

De omvang van de aardgaswinning in beeld

Project tekst
De ontdekking van een groot aardgasveld in 1959 heeft Nederland sterk afhankelijk gemaakt van aardgas als energiebron. De voorraad aardgas is echter niet oneindig en het is onvermijdelijk dat Nederland binnenkort al niet meer in zijn eigen vraag zal kunnen voorzien. Ook zorgt de winning van aardgas voor problemen als aardbevingen en bodemdaling, voornamelijk in de provincie Groningen. Daarnaast draagt het gebruik van aardgas bij aan klimaatverandering.

De impact van de aardgaswinning; bodemdaling en alle aardbevingen met een magnitude groter dan 2.0

De transitie van aardgas naar meer duurzame energiebronnen zal zijn weerslag hebben op het landschap. Zeer waarschijnlijk zal de opwekking van hernieuwbare energie een substantieel deel van de fysieke leefomgeving beslaan. Energietransities hebben ook in het verleden plaatsgevonden. Dat waren vaak lineaire ontwikkelingen waarin de landschappen ontwricht en verlaten werden. De transitie is onderzocht in drie delen.
In het eerste deel wordt de levenscyclus van aardgasproductie inzichtelijk gemaakt. Een landschapsanalyse op regionale schaal laat de omvang van het gaswinningslandschap zien. Daarbij is door middel van een analyse van Nederlandse kranten en nieuwsbladen een diepgaand inzicht verkregen in de levenscyclus van de aardgasproductie en de veranderende perceptie hierop in de loop van de tijd.

De life-cycle van aardgas als energiebron, en de winning hiervan, in Nederland

In het tweede deel van de studie is de gemeente Menterwolde, een gemeente met een hoge concentratie aan aardgaswinninginstallaties, geanalyseerd. Voor deze gemeente is het toekomstige energieverbruik geraamd en zijn de potenties voor hernieuwbare energie in kaart gebracht. Op dit schaalniveau geeft elk van de drie landschapstypen die in de gemeente aanwezig zijn aanleiding tot een set aan interventies die ervoor moeten zorgen dat de gemeente energieneutraal kan worden op de korte termijn. Hierbij worden oude aardgasinstallaties gerecycled en worden ze onderdeel van een nieuw systeem van duurzame energie.

Nieuwe productielandschappen waar de productie van energie weer zichtbaar wordt

Het derde deel van de studie is een detailuitwerking van één gaswinningslocatie binnen de gemeente. Door de installatie op een landschappelijke manier opnieuw in te bedden in zijn omgeving wordt een unieke plek gecreëerd waar de productie van hernieuwbare energie gevierd kan worden. Hierbij ontstaan ook kansen om recreatieve en toeristische functies te introduceren. Zo worden niet alleen de fysieke elementen van de gaswinning gerecycled, maar worden ook de geschiedenis en de levenscyclus van de gaswinning in het ontwerp gevangen.

Ontwerp voor één van de gaswinningslocaties

Naam
Vincent Peters

Contactgegevens (website / e-mailadres)
vincent@posad.nl

Wanneer begonnen met afstuderen
november 2015

Wanneer klaar met afstuderen
oktober 2016

opleiding/studierichting
Wageningen Universiteit en Researchcentrum / Landschapsarchitectuur

Wat doe je nu
Ik werk als landschapsarchitect bij Posad Spatial Strategies

Wat hoop/wil je als ontwerper in de nabije en/of in de verre toekomst bereiken?
Ik hoop als ontwerper bij te kunnen dragen aan de grote ruimtelijke vraagstukken van de komende decennia. Thema’s als de energietransitie, de woningbouwopgave en klimaatadaptatie zijn niet alleen urgent maar vragen ook het uiterste van ontwerpers om met innovatieve en kwalitatieve oplossingen te komen.

Jury rapport
“[…] Er wordt een reeks aan zinvolle ruimtelijke ingrepen gepresenteerd die overigens niet zo krachtig zijn dat ze de beleving van het nieuwe landschap spectaculair maken. Op de kleine schaal wordt gekozen voor de uitwerking van één van de vele gasinstallaties in het gebied. Dat is een sterke keuze waarmee de geschiedenis van de gaswinning in het gebied verankerd blijft. […]”