Nieuws

Nieuwe Energie Twente – Archiprix 2018

Met Twente als casus toont dit afstudeerplan van Ben Wegdam een ruimtelijk-programmatische strategie voor de transitie naar een zelfvoorzienende regio.

De toekomstige energielandschappen van Twente

Plantoelichting
In december 2015 kwamen wereldleiders in Parijs tot een historisch klimaatakkoord dat grote gevolgen gaat hebben voor onze ruimtelijke ordening. Een van de belangrijkste doelstellingen is de uitstoot van CO2 geleidelijk te reduceren met 80 tot 95% ten opzichte van 1990. Zo kan de opwarming van de aarde tot 2°C beperkt blijven. Dit betekent dat we van fossiele energie naar duurzame hernieuwbare energiebronnen moeten overstappen. Hoe zullen deze beleidsmatige doelstellingen hun weerslag zullen hebben op de inrichting van ons land en de stedelijke regio’s?
In Nederland kunnen we niet alle duurzame energie opwekken op zee of op andere plekken buiten ons zichtveld. Als we de doelstellingen van het akkoord van Parijs willen halen zullen regio’s hun eigen energie moeten gaan opwekken. Dat betekent dat het stedelijke en landelijke landschap zullen veranderen.

Nieuwe Energie Twente gaat in op de drie aspecten van de energietransitie: de gebruiker, de bron en transport & opslag. Om een compleet beeld te kunnen geven van het energietransitievraagstuk moeten we ons op deze drie aspecten concentreren. De regio Twente is gekozen als casus. Deze regio is exemplarisch voor Nederland omdat het landgebruik, de inwonersdichtheid en het energieverbruik daarvan overeenkomen met Nederlandse gemiddelden. Nieuwe Energie Twente schetst een beeld van de energietransitie in Twente en toont daarmee de opgave waar wij als Nederland voor staan in de komende 35 jaar.

Op dit moment verbruikt Twente ongeveer 55pJ aan energie per jaar. Dit zal gereduceerd moeten worden tot 40pJ om de ruimtelijke impact te beperken. Slechts een kwart hiervan kan binnen de bebouwde omgeving geproduceerd worden. De rest zal dus in het buitengebied moeten worden geproduceerd. Om de waardevolle cultuurlandschappen intact te houden is gekozen voor de jonge heide-ontginningsgebieden. Deze gebieden worden ingezet voor het opwekken van zonne- en windenergie en het telen van biomassa.
De productie van de biomassa krijgt een belangrijke functie binnen de landschappelijke aanpassingen. Het biomassalandschap dient voor het optimaliseren van de vergisting van mestoverschotten. Dit landschap biedt ook een overgang tussen stad en cultuurlandschap met de zonne- en windparken. Tot slot lenen deze van nature natte gebieden zich uitstekend voor de opvang van piekwater vanuit het stedelijk gebied.

Een back-up systeem is noodzakelijk bij het gebruik maken van lokale hernieuwbare bronnen zodat in perioden van tekorten toch aan de energievraag kan worden voldaan. Voor Twente kunnen de energiecentrale Twence, de zoutwinning door Akzo Nobel, het vliegveld Twente en de agrarische bedrijven daarbij op verschillende manieren een rol spelen. Samenwerkingen tussen deze partijen maken een circulair systeem mogelijk waarbij energieopslag, de verwerking van CO2 en de productie van aanvullende energie centraal staat. Voor Twente garandeert dit niet alleen een stabiele aanvoer van energie, maar zorgt het ook voor nieuwe economische impulsen.

Impressie energielandschappen Twente

Naam
Ben Wegdam

Opleiding
Rotterdamse Academie van Bouwkunst
Afstudeermentoren
Sander Lap, Lodewijk van Nieuwenhuijze, Margit Schuster

Impressie Algenproductie en energiecentrale Twence

Uit het juryrapport
“De cijfermatige onderbouwing van de transitie is zeer compleet. Het plan krijgt daarmee een hoog realiteitsgehalte en vormt een goede aanzet om greep te krijgen op de gevolgen van de transitie.[…] De kracht van het plan ligt in het feit dat het een uitstekende basis kan vormen voor een verdere uitwerking waarbij de aandacht zich meer kan concentreren op de kwaliteit van de ruimte.”