Van 20 november tot 1 december vindt weer het jaarlijkse documentairefestival IDFA plaats in Amsterdam. Wies Sanders tipt zeven documentaires over bouwen en steden. Klik op de filmtitels voor de IDFA vertoningstijden.
D.A. Pennebaker overleed vorig jaar, vandaar het IDFA eerbetoon en retrospectief aan hem en zijn vrouw Chris Hegedus. Pennebaker maakte een prachtige klassieke korte stadssymfonie Daybreak Express op muziek van Duke Ellington, nu weer sinds lange tijd te zien op groot scherm (of hieronder op je eigen schermpje).
Ongetwijfeld de documentaire die het meest zal worden gedraaid na IDFA is Push: over gentrification, de mondiale verdringing van wonen door gestold geld. De Zweedse filmmaker Frederik Gertten maakte eerder de films Bikes vs. Cars en Bananas! Dit keer maakte hij een wereldwijde rondgang langs wijken in transitie waar aantoonbaar foute praktijken aan de hand zijn. Helaas komen geen foute schuldigen aan het woord, wel de betrokken VN commissaris voor housing. Maar of die potten kan breken? Lees ook de filmreview in The Guardian.
Wat had ik graag een documentaire gezien over de aanleg en nasleep van de HSL-Zuid in Nederland, maar helaas. De documentaire A Tunnel mag dat goedmaken. Hier wordt de aanleg van de HST tunnel in Georgië gevolgd, een tunnel die China met Europa moet verbinden als onderdeel van de nieuwe zijderoute. Het traditionele bestaan wordt verdrongen in ruil voor een hoop op beter leven. Het is de debuutfilm van de Georgische Nino Orjonikidze en Vano Arsenishvili.
Tension Structures is een verslag over het zoeken van de grens van structuren onder spanning. Enkele projecten worden bezocht, waaronder La Défense in Parijs en de verbinding wordt gemaakt naar maatschappelijke spanningen die tot uiting komen in de gele-hesjes-blokkades: hoe werkt een balans in spanning?
Wij hebben fijnstof, Nox en co2, maar in het Chinese Langfang zitten ze nog dagelijks in de vette luchtverontreiniging van rook en uitlaatgassen. Smog Town is een fly on the wall documentaire over het lokale bestuur dat de taak heeft om de smog te bestrijden, maar klem zit tussen nationale oppressie en dagelijks leven. Tevens symbool voor hoe we proberen om de hete aardappel van het klimaatprobleem door te geven.
Nikolaus Geyrhalter is bekend van schrijnende doch visueel spectaculaire films als Our Daily Bread of Homo Sapiens. In de nieuwe documentaire Earth staat het vergraven van de aarde centraal: in mijnen, tunnels, met bulldozers of graafmachines. Tot hoe ver kunnen we graven?
Virtual reality is in de ruimtelijke ordening een interessant middel om het vak onder de aandacht te brengen en de film Common Ground is daar een uitstekend voorbeeld van. Tijdens het filmfestival van Sheffield bleven mensen praten over de film, niet vanwege de overweldigende presentatievorm, maar over het (daardoor) voelbaar gemaakte drama van het verdringen van sociale huisvesting. De film toont in 30 minuten, in 360 graden, in 3-D het verleden, heden en de toekomst van het Londonse Aylesbury Estate, een utopische sociale huisvesting dat gesloopt wordt om ruimte te maken voor investeringsgeld.