Het afstudeerproject van Patrick Roegiers (Academie van Bouwkunst Amsterdam), een plan voor het maken van tijdelijke kamers voor daklozen in de stad Amsterdam, is ontstaan vanuit de fascinatie over hoe en wanneer iemand zich thuis voelt.
bouwpakket van verzameld afvalkarton
Kan je je onderwerpkeuze kort toelichten?
Als ontwerper ben ik altijd op zoek naar de rol van architectuur in onze maatschappij. Ik voel me verantwoordelijk voor wat ik maak en ik reageer in mijn ontwerpen op actuele thema’s waar sociaal-maatschappelijke kansen liggen. Ik ben gefascineerd door hoe mensen bewegen, ruimte gebruiken en zich ergens ‘thuis’ voelen. Hoe werkt dat voor daklozen die geen fysiek ‘huis’ hebben? Ik heb dit onderzocht door zelf een week op straat te leven om de doelgroep en het gebruik van ruimte in de stad te analyseren. Dit gaf mij het inzicht dat daklozen verschillende kamers in de stad hebben maar niet voldoende in de buurten waar zij zich thuis voelen. Ik heb gekozen om nieuwe kamers te maken (een eetkamer en een slaapkamer) in het huidige daklozennetwerk om het gevoel van thuis te versterken.
Kaart van het daklozen-netwerk
Wat of wie zijn je inspiratiebronnen en kan je dit kort toelichten?
Mijn voornaamste inspiratiebron waren de autonome mensen op straat. Zij die in een beperkte vrijheid leven op het gebied van maatschappelijke kansen, zijn zeer bewust en vrij als individu. De persoonlijke verhalen, voorkeuren, dromen en ambities waren een onuitputtelijke bron van inspiratie voor me.
Daarnaast zijn er mijn mentoren, familie, vrienden, vriendin en collega’s die mee hebben geholpen. Het is bijzonder om te zien hoe constante reflectie en directe samenwerking een project richting kan geven. Ik zie het afstuderen dan ook als ‘ons’ project in het moment.
Benoem (en beschrijf kort) het sleutelmoment in je afstudeerproject
Voor mij was de ervaring op straat een sleutelmoment. Door te luisteren en te observeren kan je veel gerichter te werk gaan. Een utopisch ontwerp blijft vaak slechts een idee. Het gaat hier over het verbeteren van het geheel door op zoek te gaan naar een missende lokale schakel. Dit project laat zien over hoe je kan bijdragen als ruimtelijke ontwerper in het hier en nu.
De Bedsteeg
Projecttekst
Mijn rol als architect is om sociaal en maatschappelijke vraagstukken aan de kaak stellen en daarvoor op zoek te gaan naar ruimtelijke oplossingen. Daklozen zijn een groeiende groep in Nederland die hulp nodig heeft. Het is een paradox dat Nederland zich voordoet als een verzorgingsstaat. Zolang het probleem op staatsniveau niet voldoende wordt geagendeerd, moet er gezocht worden naar bottom-up alternatieven. Maar waar hebben daklozen behoefte aan?
Om dit te onderzoeken heb ik een week lang in Amsterdam op straat geleefd. Een van de belangrijkste inzichten was dat daklozen hun buurt zien als hun thuis, maar kamers missen in hun ‘huis’. Hun ‘woonkamer’, ‘slaapkamer’, ‘keuken’ en ‘badkamer’ liggen versplinterd over de stad als een gefragmenteerd netwerk en er zijn niet voldoende kamers om te verblijven in hun buurt. Hierdoor wijken ze uit naar plekken buiten de stad, wat zorgt voor stress, onrust en fysiek leed. Omdat er genoeg ongebruikte ruimten en reststromen in de stad zijn, zouden we deze kunnen inzetten om het dagelijks leven van daklozen beter te faciliteren. In de buurten waar de nood het hoogst was, maakte ik twee kamers: een keuken aan de Dappermarkt, genaamd de Dapperkeuken en een slaapkamer in de Jordaan, genaamd de Bedsteeg.
Afval vormde het basismateriaal voor deze kamers. Aan de Dapperkeuken werd gekookt met restproducten van de marktkramen die dagelijks worden weggegooid. De Bedsteeg is gemaakt van verzameld afvalkarton, dat geperst en behandeld is als een nieuw modulair bouwmateriaal. Met familie en vrienden voerde ik deze experimenten uit. Het daadwerkelijk bouwen van een ruimtelijke deugd zorgde op lokaal niveau voor een sociale verbinding. Hoewel de mensen uit de buurt in het begin twijfels hadden, raakten ze gedurende het proces steeds meer betrokken en werden een onderdeel van het project.
De rol van een architect en het maken van architectuur is tegenwoordig discutabel. A Sense of Home laat zien dat architectuur veel breder is dan alleen het bouwen. Als je luistert, kijkt en samenwerkt, is architectuur geen doel meer op zichzelf maar een sociaal verbindend element.
In samenwerking met studenten van de Nederlandse Filmacademie is er een documentaire gemaakt. De film verteld het verhaal over het leven op straat, de behoeften van daklozen en de rol van architectuur in de tussenruimte van de stad Amsterdam.
Naam
Patrick Roegiers|
Contactgegevens
phr.roegiers@gmail.com
https://www.bouwkunst.ahk.nl/lichting/2019/student/patrick-roegiers/
Opleiding
Academie van Bouwkunst Amsterdam / architectuur
Afstuderen
Begin 2016 – begin 2019
Wat doe je nu?
Ik werk momenteel veel aan woningbouwprojecten waar het gebruik en kwaliteit van een woning met de ontsluiting centraal staat. Daarnaast ben ik bezig met studies naar de tijdelijke ruimte in steden als sociaal verbindend element. Ook samenwerkingen met andere disciplines als kruisbestuivingen zijn voor mij belangrijk.
Wat hoop/wil je als ontwerper in de nabije en/of in de verre toekomst bereiken?
Ik wil graag mijn koers als sociaal-maatschappelijke ontwerper voort zetten, werken aan projecten die op een lokale schaal betekenis geven aan de tijdelijke ruimte. Ik ben bezig met een atelier waaruit ik kan werken aan projecten die belangrijk en relevant zijn, waaronder woningbouw.
Raam uit stroken karton
Uit het juryrapport
“Behalve dat het plan een paar praktische oplossingen aandraagt voor problemen waarmee daklozen geconfronteerd worden, geeft het inzicht in de behoeften van daklozen en hoe architectuur daarbij als verbindend element ingezet kan worden. Een bijzondere kwaliteit van dit plan is de activistische houding van de architect.”
