Mijn guilty pleasure: op de laptop kijken naar hoe anderen wonen. Nee, nu volgen geen Funda-tips, maar een aantal series waar je van het ‘gluren bij de buren’ blijer en soms ook wijzer wordt.
Het plastic huis in Arnhem (still van Binnenstebuiten)
Om te beginnen natuurlijk het al stokoude programma Binnenstebuiten, bijna dagelijks op tv, dus je bent er vast wel eens langsgezapt. Je krijgt een tour door een woning alsof je een aspirant koper bent, begeleid door altijd nèt iets te blije eigenaars. Vaak niet meer dan een luxe VT-Wonen inrichting, maar soms zijn het toch een pareltjes! Check De Wendelaar in Twello, het ronddraaiend huis van Eef en Cees. Het is niet minder dan de Nederlandse versie van de Italiaanse Girasole van Angelo Invernizzi en Ettore Fagiuoli. Of het gereycled plastic huis in Arnhem, gemaakt van een miljoen boterhamzakjes.
Het leukste vind ik de herverbouwselen van toffe oude gebouwen zoals deze watertoren of dit schoolgebouw op een Arnhems kazerneterrein, eens het tijdelijk onderkomen van de Archined redactie.
Woonhuis van Richard Leplastrier (still uit Close Up)
Op een soortgelijke trotse eigenaar-tour gaan we met de Australische architect Richard Leplastrier langs de woningen die hij ontwierp, waaronder die voor zichzelf. Avrotros Close Up grossiert de afgelopen jaren in reportages over Australische architecten. De reportages zijn van het bewonderd-kritiekloze soort, een soort Binnenstebuiten in Down Under. Leplastrier is een vriendelijk-radicale man, hij bouwt letterlijk open in de natuur. Geïnspireerd door zijn opleiding in Japan ontwerpt hij raamloos en je leeft op de vloer in contact met aarde en lucht. En als open gevels niet kunnen, dan monteert hij gewoon een cabrio-dak. Het meest interessant is zijn eigen huis, waar gedurende enkele jaren wordt gefilmd, en het gezin zich aanpast aan de woning, en vice versa. Het is allemaal wel erg in de kampeersfeer maar het zijn wel doorwrochte en corona-proof doorluchte woningen.
Villa C van Axel Ghyssaert (still uit De Modernisten)
Het Vlaamse Klara, vooral bekend als klassieke radiozender, produceerde een mooie serie over meesterproeven van Belgische modernisten. Zes (still counting) korte films over bekende en minder bekende architecten met straffe modernistische woningen. Ook hier een rondleiding van bewoners maar nu aangevuld met archiefmateriaal uit het Sint Lukasarchief en meer informatie over de bouwheren. Architect Axel Ghyssaert leeft nog, hij is van 1933, en houdt nog steeds van zijn ontworpen woningen, die hij zich nooit kon veroorloven, zoals Villa C, ook met cabrio-dak. Warm aanbevolen
https://klara.be/video/ontdek-de-modernisten
De liefde van de eigenaren voor hun woning straalt in alle series ervan af. Maar dat er meer achter zit dan alleen stijl en liefde voor monumentale gebouwen is te zien in de BBC-serie A House through Time.
De BBC zond in 2016 The Secret History of our Streets uit, waarin de ruimtelijke en sociaal-economische ontwikkeling van enkele Londense straten werd ontleed van 1886 tot nu. Datzelfde principe is nu voor één woning gedaan in Liverpool (serie 1, online te zien), waarna een woning in Newcastle en Bristol volgden en Leeds nu in de maak is. Deze ‘genealogie van de woning’ begint met de bouw en de eerste eigenaar van de woning en is aanleiding om de geschiedenis van de stad Liverpool te vertellen. De ontwikkeling van woning wordt met animaties en make-overs nagemaakt, een heerlijke manier om door de geschiedenis te reizen. En het levert eindelijk de antwoorden op de vraag die ik me altijd stel bij de vorige drie series “waar doen ze het toch van?”.
Sociaal-economische factoren als hoe iemand aan natuurbouwgrond of een watertoren komt, waarom voor die locatie of die architect wordt gekozen, en welke dingen ontzettend fout gingen, dat is natuurlijk nooit de focus bij het mooi-wonen-staren. Maar dus wel in deze serie. De eerste – very British – vraag is: hoe kon de lower-middle class douanier Richard Glenton in 1841 zich zo’n grote woning aan de Faulknerstreet in Liverpool veroorloven? Misschien is het iets te gemakkelijk om vervolgens 1:1 de bewoningsgeschiedenis aan die van de stad te koppelen, maar het biedt op zijn minst heel veel inzicht in de context van de woningontwikkeling. De gekozen woningen zijn niet zozeer mooi, maar uniek omdat ze er gewoon nog steeds staan, ondanks oorlogen, crises en sloopkogels. En dat is volgens historicus-presentator David Olusoga vooral te danken aan de eigenaren die de panden met liefde hebben verzorgd en met hand en tand hebben verdedigd.
‘And that’s a great story’.
