Isabella Hol gebruikt in haar Permanent Polder Food project de iconische Nederlandse voedselregio Haarlemmermeer als testgebied om kennis over duurzame voedselsystemen te implementeren in de ontwerppraktijk.
Het conventionele landbouwsysteem vs. een duurzaam landbouwsysteem A Conventioneel B Duurzaam 1 CO2 2 O2 3 Broeikasgasemissies
Kan je je onderwerpkeuze toelichten?
Door het volgen van een aantal erg interessante vakken over de rol van voedsel(processen) in onze omgeving ben ik steeds meer gefascineerd geraakt door dit thema. Dit varieerde van kennis over mondiale voedselkringlopen tot het ontwerp van een op permacultuur gebaseerd landbouwsysteem. Ook vond ik het opmerkelijk dat dit thema nog altijd geen grote rol speelt in ons vakgebied. De ontwerpthema’s die vaak worden genoemd als het gaat over klimaat adaptief ontwerp zijn water, infrastructuur en energie. Ik vind dat ‘voedsel’ ook in dit rijtje hoort te staan. landschapsontwerpers kunnen een essentiële rol spelen bij het
structureren van regionale voedsellandschappen waarin culturele en ecologische waarden worden gegarandeerd, terwijl boeren kunnen floreren in winstgevende landbouwsystemen. Zoals Van Druenen (Blauwe kamer, 2018) dit mooi verwoordde: er is behoefte aan agro-architecten; landschapsarchitecten die mee-ontwerpen aan productieve en duurzame voedsellandschappen.
Propaganda poster om nieuwe kolonisten uit te nodigen in de Haarlemmermeer
Wat of wie zijn je inspiratiebronnen?
Ik wordt er blij van om te zien dat dit thema haar opmars aan het maken is. Een aantal van mijn inspiratiebronnen: ‘Hungry City’ van Carolyn Steel, ‘Permaculture a designers manual’ van Bill Mollison, documentairefilm: ‘The Biggest Little Farm’.
Een nieuwe poldergrammatica die de basis legt voor de ontwikkeling van duurzame voedselpolders
Project tekst
Door de opkomst van wereldomspannende voedselsystemen zijn Nederlandse voedselregio’s getransformeerd naar monofunctionele productielandschappen. Het resultaat is culturele versnippering, een verslechtering van het milieu en een ondermijning van regionale autonomie. De Voedsel en Landbouw Organisatie (FAO) pleit voor meer duurzamere agro-ecologische modellen en het herinterpreteren van ons huidige voedselsysteem. Deze uitdaging vereist nieuwe, adaptieve en holistische benaderingen waarin de bescherming en ontwikkeling van culturele en ecologische waarden wordt gegarandeerd terwijl rendabel levensonderhoud van boeren wordt gewaarborgd. Landschapsarchitecten moeten in een nieuwe rol als agro-architect een leidende positie krijgen in het ontwerp van deze duurzame voedselsystemen.
Masterplan Haarlemmermeer; een robuuste rand met voedselbossen en waterbuffers, gelegen naast een polderpalet met gevarieerde voedselproductie
In Permanent Polder Food is de iconische Nederlandse voedselregio Haarlemmermeer gebruikt als testgebied om kennis over duurzame voedselsystemen te implementeren in de ontwerppraktijk. In het plangebied dragen de bestaande monoculturen bij aan bodemverslechtering en kampen de boeren met verzilting en zoetwaterschaarste. Daarnaast wordt het karakteristieke polderraamwerk van de Haarlemmermeer, met haar rijke historie aan boerderij-typologieën, bedreigd door grootstedelijke uitbreidingen in de schaduw van Amsterdam en Schiphol. Op basis van de drie theoretische concepten van duurzame regionale voedselsystemen, cultureel voedselerfgoed en permacultuur is gewerkt aan een landschappelijke oplossing voor deze bedreigingen. Met het ontwerp van een nieuwe poldergrammatica is een basis gelegd voor de Haarlemmermeer als leidend voedsellandschap voor de toekomst. Binnen deze grammatica bepaalt de bodemtypologie welke gewassen er geteeld kunnen worden en waar ruimte is voor zoetwaterberging.
Mogelijkheden voor gevarieerde gewasproductie op verzilte zandgronden; onderdeel van een rijke beplantingsmatrix voor de polder. 1 Chenopodium quinoa 2 Cucumis sativus 3 Solanum lycopersicum ‘Raf’ 4 Amaranthus caudatus 5 Secale cereale 6 Asparagus officinalis 7 Triticum aestivum 8 Beta vulgaris maritima 9 Hordeum vulgare 10 Cichorium endivia 11 Beta vulgaris rubra 12 Medicago sativa 13 Avena sativa 14 Cyperus esculentus 15 Carum carvi 16 Papaver somniferum 17 Diplotaxis tenuifolia 18 Crambe maritima 19 Borago officinalis 20 Beta vulgaris altissima 21 Limonium vulgare 22 Crambe maritima sprouts 23 Crithmum maritimum
Middels een op permacultuur gebaseerde plantenmatrix wordt de boer geholpen bij het kiezen uit verscheidene gewasmogelijkheden per bodemtype. Het karakteristieke raamwerk wordt daarbij ingezet om de regionale polderstructuur te versterken. Op de lokale schaal is een fijnmazige landschapsstructuur ontworpen om gewasdiversiteit te bevorderen, menselijke maat te geven aan het landschap en om, voortbouwend op Haarlemmermeers traditie als boeren-kolonie, woonruimte te creëren voor nieuwe kolonisten (vooruitstrevende boeren). Doorrekeningen van vergelijkbare, duurzame voedselsystemen tonen aan dat de grote variatie aan gewasproductie, in combinatie met permacultuur technieken leidt tot een winstgevender model dan de huidige monoculturen. Als sluitsteen biedt dit plan aanleidingen voor interessante verdienmodellen zoals boerencoöperaties en regionale branding. Het ontwerp voor een duurzaam voedsellandschap in de Haarlemmermeer is geabstraheerd tot elf ontwerpprincipes. Deze principes kunnen door landschapsarchitecten worden gebruikt als praktische hulpmiddelen bij de ontwikkeling van duurzame voedselregio’s wereldwijd, en vormen het uitgangspunt voor het ontstaan van de toolbox van de agro-architect.
Waterrand met ruimte voor zoetwateropslag, visserij, natte teelten, natuurontwikkeling en recreatie
Naam
Isabella Hol
Opleiding
Wageningen Universiteit en Researchcentrum
Landschapsarchitectuur
Wat doe je nu?
Momenteel werk ik als landschapsontwerper bij het bureau Feddes/Olthof landschapsarchitecten
Wat hoop/wil je als ontwerper in de nabije en/of in de verre toekomst bereiken?
Als ontwerper hoop ik om mijn kennis rondom het ontwerp van voedsellandschappen verder te vergroten en te ontwikkelen. Daarnaast hoop ik te kunnen ontwerpen aan gerelateerde opgaven. Dit kan in de breedste zin van het woord en op verschillende schaalniveaus; van voedselbos tot een regionale voedselvisie. Ik wil graag laten zien hoe je deze kennis als landschapsarchitect kunt inzetten om een fijne en gezondere leefomgeving te ontwerpen en om bewustzijn te creëren voor de belangrijke rol van voedsel in ons landschap.
Verfijning in het originele poldergrid middels een nieuwe waterlijn met gelaagd beplantingssysteem
Verrijking van het originele poldergrid door een nieuwe laag met kolonie-woningen
