Niek Snels’ ontwerp berust op een grondige analyse van het Filharmonisch concertgebouw in Szczecin (Polen) die een drietal aanknopingspunten biedt voor de vormgeving van zijn voorstel voor een nieuwe bibliotheek in Pommeren.
Maquette van de bibliotheek van Pommeren
Kan je je onderwerpkeuze kort toelichten?
Mijn afstudeerproject is begonnen met de keuze voor de doorlopende studio ‘The Masterly Apprentice II’. Ieder kwartiel stromen er studenten in en studeren anderen af. Zo werken er in dezelfde ruimte ontwerpers die aan het begin en aan het eind van hun afstudeerperiode zitten. Dit creëert een prettige werksfeer, waarbij studenten behalve van hun begeleiders, ook van elkaar kunnen leren. Daarnaast heeft deze studio al jaren eenzelfde structuur, waarbij een grondige analyse van een project en een architect ten grondslag ligt aan het ontwerp. Verder ligt alles open. Het programma en de locatie worden gekozen door de student.
De onderwerpkeuze dient zich gedurende het project aan. Het werk van het architectenbureau Barozzi Veiga spreekt mij erg aan vanwege hun theoretische benadering. De architectuur is altijd een balans tussen contextueel en authentiek. Bovendien gebruiken ze interessante referenties. Het feit dat ze een jonge, internationale samenwerking zijn en nagenoeg al hun opdrachten uit prijsvragen vergaren, intrigeerde me. Een analyse van het concertgebouw in Szczecin (Polen) gecombineerd met een voorliefde voor gedrukte boeken en de vraag naar de relevantie en betekenis van de hedendaagse bibliotheek heeft me naar het gekozen programma geleid. De thema’s binnen het ontwerp komen voort uit het onderzoek en persoonlijke fascinaties.
Plattegrond concertgebouw / In het concertgebouw is de representatieve functie van de muur losgekoppeld van de constructieve. Dit is zichtbaar door een duidelijk verschil in het verloop van de buitengevel en de binnenwand. Deze methodiek geeft maat voor de techniek of voor een intieme ruimte als de lounge.
Wat of wie zijn je inspiratiebronnen?
Mijn inspiratiebronnen verschillen per project en soms zelfs per ontwerpvraagstuk. Bij mijn afstuderen waren Barozzi Veiga en het Filharmonisch concertgebouw belangrijke referenties. Maar gedurende het proces kwamen ook anderen naar voren. De plattegrond van het concertgebouw riep al snel associaties op met Louis Kahn en zijn onderscheid tussen ‘served’ en ‘servant spaces’. Natuurlijk heb ik ook gekeken naar zijn Phillips Exeter Academy Library. Tot slot hebben projecten van Peter Zumthor en zijn publicatie Atmospheres me geholpen in het zoeken naar de juiste beleving en materiaalkeuze.
Benoem (en beschrijf kort) het sleutelmoment in je afstudeerproject.
Na de analyse heb ik ruim de tijd genomen om tot de juiste morfologie van de bibliotheek te komen. Er zijn vele varianten voorbij gekomen, die alle op een of andere manier gevormd waren door de context. Deze fase ging puur om het inbedden en aansluiten van de massa op zijn omgeving. In dit stadium worden de belangrijkste beslissingen gemaakt en wordt het verloop van het project bepaald. Een hele tijd is het project een langgerekt volume geweest, waarbij enkel gedifferentieerd werd in de verticale as, het aanzicht van het gebouw. De sleutel tot de vorm zat echter in de plattegrond. Zodra de sculptuur naar believen gekneed en gedraaid was, stond de bibliotheek.
Aanzicht concertgebouw / Het concertgebouw is zowel specifiek als autonoom, zowel contextueel als eigenzinnig. Hoewel het een introvert volume is, zoekt het een formele relatie met zijn omgeving. De verspringende gevel en het expressieve dak refereren naar de historische Hanzestad.
Project tekst
Het Filharmonisch Concertgebouw. Dit afstudeerproject begint met een grondige analyse die vervolgens de nodige handvaten biedt voor het ontwerp. Het Filharmonisch concertgebouw in Szczecin verschaft een drietal aanknopingspunten voor de vormgeving van de bibliotheek. De eerste les betreft een balans tussen de specificiteit van de plek en de autonomie van de vorm; een equilibrium tussen contextueel en eigenzinnig. Een tweede houvast is de scenografie. Een zorgvuldig samengestelde route leidt de bezoeker langs verscheidene atmosferen. Het Filharmonisch concertgebouw laat zo een afwisseling zien tussen intimiteit en monumentaliteit. Het belang van dit samenspel wordt onderstreept door een typologische analyse. Tot slot geeft het concertgebouw een methodiek prijs die sterk gestoeld lijkt op het gedachtegoed van Louis Kahn. Het verdraaien en verdubbelen van wanden biedt niet alleen een oplossing voor zaken die uit het zicht onttrokken dienen te worden, maar ook juist voor de ervaring van bepaalde ruimten.
Impressies concertgebouw / Het concertgebouw kent vele verschillende eigenschappen. De bezoeker ervaart zowel monumentale als intieme ruimten. De wijze van daglichttoetreding bepaalt grotendeels dit karakter.
De Bibliotheek van Pommeren. De bibliotheek is gecreëerd door zijn context en vormt tegelijkertijd ook zijn directe omgeving. Het sluit aan op de achterliggende gebouwen, maar omarmt ook het park ervoor. In de sculpturale verschijning wordt een verbinding gezocht met omliggende hoogteaccenten, zoals de koepel van de Sint Nikolaaskerk en de toren van het politiebureau. Maar er is evengoed aandacht voor de aansluiting met het maaiveld, waarbij de entree op subtiele wijze verwijst naar de schaal van de nabije pastorie. De leesruimten zijn als het ware uit deze stenen massa gehouwen. Een zekere monumentaliteit in de leeszalen maant de bezoeker impliciet tot stilte. De zalen zijn geschakeld middels een lange zichtlijn die de gehele bibliotheek doorkruist en waarlangs de bezoeker diverse karakteristieken en uitzichten ervaart.
Plattegrond bibliotheek / De bibliotheek van Pommeren vormt en wordt gevormd door zijn context. Een lange zichtlijn doorkruist de monumentale leeszalen en geeft de nodige structuur. De bezoeker kan zich ook nestelen in een van de vele hoeken en nissen van het labyrintische depot.
Het gebruik van warme materialen geeft comfort waar het nodig is. Het depot is de intieme tegenhanger en slingert zich tussen deze imposante entiteiten door. Het biedt een alternatieve route voor de romanticus die zich liever onderdompelt in dit labyrint van kennis of zich nestelt in een van de raamnissen. Materiaalgebruik en daglichttoetreding zijn belangrijke ontwerpmiddelen voor het verkrijgen van de beoogde sfeer. Deze vervlechting van leeszaal en depot, van monumentaliteit en intimiteit is de essentie van de bibliotheek. Boek en baksteen vormen de muren. De een representeert de raison d’etre van het gebouw, de ander refereert naar een regionale traditie. Als elementen relateren ze tot de schaal van de lezer, maar in hun metafysische aard tot de stad in het bijzonder en de mensheid in het algemeen.
Doorsnede bibliotheek / In de doorsnede komen de verschillende karakters van de bibliotheek naar voren. Monumentale leeszalen wisselen de intieme gangen van de boekdepots af. De balkons zijn een verrassend element met kwaliteiten van beide entiteiten.
Naam
Niek Snels
niek.snels@gmail.com
Opleiding
TU Eindhoven / architectuur
Afstuderen
Februari 2018- februari 2019
Wat doe je nu?
Momenteel werk ik als Assistent Architect bij Bedaux de Brouwer Architecten; een bureau met een herkenbaar handschrift en waarbij het verleden ook als inspiratie voor het heden dient. Daarnaast neem ik deel aan de Professional Experience Program.
Wat hoop/wil je als ontwerper in de nabije en/of in de verre toekomst bereiken?
Na het afstuderen heb ik, op het behalen van de architectentitel na, nog geen nieuwe professionele doelen gesteld. Wellicht dat ik in de verre toekomst ooit een eigen bureau zou willen beginnen. Maar allereerst zou ik me willen ontwikkelen als architect. Naast de vaardigheden die zijn opgedaan in de academische wereld, is er nog genoeg te leren binnen het vakgebied.
Impressie bibliotheek / Materialisatie en daglichttoetreding zijn belangrijke middelen om een atmosfeer te creëren. De imposante leeszalen manen de bezoekers als het ware impliciet tot stilte. De werkplekken in het depot zijn vormgegeven op de schaal van het individu.
