IDFA, het documentairefestival in Amsterdam is altijd wat overweldigend in zijn aanbod. Dit jaar is het festival afgeslankt en grotendeels online, dus grijp je kans om vanaf de luie zetel de nieuwste en beste documentaires online te zien. De kwaliteit is er zeker niet minder om geworden, integendeel, films over gekke plekken, de stad als gevangenis en het besturen in crisistijden, tonen ons hoe mensen en steden functioneren in isolement, verandering en crisis. De filmstreams zijn steeds op twee verschillende dagen te bekijken. Let op de tijd, het is geen on demand service en ook alleen binnen Nederland te bekijken. Beloof wel dat je de films op een zo goed mogelijk beeldscherm bekijkt, want deze pareltjes verdienen een groot doek.
We beginnen bij enkele documentaires die ik categoriseer als ‘In a weird place, but lovin’ it’ .
Eerder dit jaar kwam de documentaire over Action Park uit, ook wel het gevaarlijkste pretpark van de VS genoemd en daarom bijgenaamd ‘Class Action Park’, een knipoog naar de vele ‘class action’ rechtzaken die nabestaanden en gewonde slachtoffers voerden en wonnen. Een groter verschil met het pretpark in de documentaire Diving Horses van Camille Grosperrin kan er niet zijn. Deze documentaire gaat namelijk over het aftandse Magic Forest in New York, waar bejaarde beheerders op zijn elfendertigst het pretpark proberen te onderhouden. Hun laatste aanwinst is een paard dat van een toren in het water springt. Een fenomeen dat in de jaren twintig van de vorige eeuw populair was, maar sindsdien vanwege dierenmishandeling werd afgeschaft. Het is al vaker geconstateerd: pret is geen lolletje en deze documentaire bewijst dat maar weer. Maar kijken ernaar is wèl weer aangenaam, al is het maar de trailer.
20 nov. 15:30 – 16:48
30 nov. 20:15 – 21:33
Link naar Diving Horses op IDFA
Drie andere boeiend ogende documentaires gaan over obscure locaties die mensen opzoeken om zichzelf te hernemen. De eerste is Green Bank Pastoral van Federico Urdaneta, over het slaperige Amerikaanse plaatsje Green Bank waar een enorme radiotelescoop staat waardoor wifi hier verboden is. Het offline dorp trekt een bonte stoet stralingsgevoeligen aan die hopen hier het wifiloze paradijs te vinden waar ze soms al jaren naar zochten.
28 nov. 11:15 – 12:52
6 dec. 20:45 – 22:22
Hovig Hagopian’s Storgetnya is een documentaire over de tunnels van een Armeense zoutmijn, 230 meter onder het aardoppervlak, waar zich een curieus gezondheidscentrum bevindt. Deze magisch-realistische afstudeerfilm toont zonder commentaar het tijdloze reilen en zeilen in de kliniek voor speleotherapie.
29 nov. 15:30 – 16:54
4 dec. 16:00 – 17:39
Garage People van Natalija Yefimkina gaat over de periferie van een mijnstad in het noorden van Rusland (kan het verder weg?) waar een serie garageboxen het kleurrijke decor is in een grauwe omgeving. Iedere deur biedt toegang tot een parallelle wereld waar de eigenaren God zijn in hun garage en ongehinderd wodkaatjes naar binnen gieten.
21 nov. 17:45 – 19:40
30 nov. 15:45 – 17:40
Link naar Green Bank Pastoral op IDFA
Link naar Storgetnya op IDFA
Link naar Garage People op IDFA
Still uit Acasă
Als je ondertussen genoeg hebt van de geïsoleerde plekken op de wereld, dan gaan we in de documentaire Acasă, My Home terug naar de stad. Gică Enache wordt gedwongen om met zijn grote gezin te verhuizen van zijn natuurhut naar een appartement in Boekarest. 18 jaar geleden nam hij met zijn vrouw en inmiddels negen kinderen bewust afstand van regels en cultuur door in het Boekarest deltagebied te gaan wonen. Nu het een officieel natuurreservaat wordt, moeten ze verhuizen naar de stad die ze zo verafschuwden. Regisseur Radu Ciorniciuc volgde het gezin vier jaar lang om de transitie te filmen van natuur naar stad. De stadslucht maakt allang niet meer vrij. Bekroond op het Sundance Filmfestival.
19 nov. 20:45 – 22:27
23 nov. 21:15 – 23:43
28 nov. 19:00 – 20:43
Link naar Acasă op IDFA
De eigenzinnige filmmaker Thomas Imbach schoot de film Nemesis vanuit zijn raam en documenteerde zo zeven jaar lang op 35mm hoe het oude goederentreinstation van Zürich plaatsmaakt voor een politiebureau en gevangenis. Op zich al boeiend genoeg, zeker met het commentaar op de context van deze stedelijke transformatie, maar voorzien van een geweldige soundscape en beeldmanipulaties in tijd en beeldsnelheid blijf je adembenemend kijken naar het spel van slopen en bouwen, van de tijdelijke activiteiten en geobserveerde intieme ontmoetingen.
22 nov. 20:30 – 23:14
5 dec. 18:30 – 21:14
Link naar Nemesis op IDFA
Still uit Mayor
Besturen in crisistijden, als je denkt dat corona een crisis is, kijk dan naar deze twee documentaires. Het kan altijd erger. Besturen in oorlogstijden of bij een natuurramp is zo mogelijk nog chaotischer en meer ontluisterend dan verwacht. Dit soort documentaires zijn alleen al vanwege het hoge gehalte van ‘kijkje achter de schermen’ boeiend studiemateriaal voor bestuurders en actievoerders en iedereen die wil weten waar stedelijk macht zich verschuilt en manifesteert.
De eerste bestuurdersfilm heet Mayor (David Osit), over de sympathieke burgemeester Musa Hadid van Ramallah in Palestina. Lokaal besturen in een mondiaal geopolitiek mijnenveld. Hadid probeert van Ramallah een mooie stad te maken terwijl de stad omsingeld wordt door Israëlische nederzettingen. De bewoners van Ramallah kunnen nergens heen, dus Hadid’s missie is om waardigheid in zijn stad te creëren en uiteindelijk de bezetting te eindigen. Vergaderingen over city branding en stadsfonteinen worden afgewisseld met traangasaanvallen. Dat is nu een stad besturen op het scherpst van de snede.
22 nov. 18:30 – 20:16
29 nov. 19:00 – 20:46
Link naar Mayor op IDFA
Poster van Landfall
De tweede film, Landfall, gaat over de nasleep van orkaan María die op 16 september 2017 woedde in Puerto Rico. Actueel, nu met orkaan Vamco in de Filipijnen en Iota in Nicaragua anderen dezelfde beproeving moeten doorstaan.
Aanvankelijk werden er in Puerto Rico 64 slachtoffers gemeld door de autoriteiten, maar dit getal moest men een klein jaar later bijstellen tot 2.975. Veel mensen overleden als gevolg van gebrekkige hulpverlening, gebrek aan water of stroom. En Puerto Rico worstelde al met een andere ramp: een schuldenlast van 72 miljard dollar en de harde bezuinigingen die de VS het eiland oplegde.
Aan de hand van inkijkjes in het dagelijks leven schetst filmmaakster Cecilia Aldarondo een gelaagd portret van de nasleep van die twee rampen. Soms doet ze dat intiem en poëtisch, bijvoorbeeld wanneer een inwoner van San Juan vertelt hoe ze haar appartement moest ontvluchten tijdens de orkaan, of bij beelden van massale protesten die uiteindelijk tot het aftreden van de corrupte gouverneur leidden. Dan weer is haar camera observerend, zoals bij een bijeenkomst van excentrieke Amerikaanse bitcoin miljonairs. De blockchaingoeroe’s zien, net als de makelaar van dure villa’s, juist kansen op het eiland.
In de aanpak van (de nasleep van) een ramp toont een maatschappij zijn ware aard, en het toffe is dat film ons daar dichtbij brengt om die belangrijke les te leren, zonder de veiligheid van je huis te verlaten.
24 nov. 14:15 – 16:07
5 dec. 17:45 – 19:37
Link naar Landfall op IDFA
